بانك‌های اطلاعاتی بسیار بزرگ، db2 یا adabas

[Borna66]

وقتی كه تعداد سطرها یا ركوردهای یك جدول یا فایل از چند صد میلیون یا چندین میلیارد تجاوز كند، یا وقتی كه تعداد مراجعه به یك بانك اطلاعاتی از چند صد مورد در ثانیه تجاوز كند، در ایران، ما احتیاج به یك مین‌فریم (MainFreame) معمولی آی‌بی‌ام با سیستم عامل او-اس-390 و بانك اطلاعات دی‌بی2 (DB2) داریم. رقیب قبلی دی‌بی2 عبارت از بانك اطلاعات آداباس(ADABAS) از شركت سافت‌ویر ای‌جی (Software AG) بود كه با توجه قیمت زیاد، عدم پشتیبانی مناسب و اجبار به داشتن لیسانس نرم افزاری، در حال حاضر تا حد زیادی متروك مانده است.

اگر چه به صورت موردی و خاص بانك اطلاعات اراكل و سوپرا برای مین‌فریم نیز در سازمانی یافت می‌شود، اما از دور رقابت خارج شده و طالب چندانی ندارند. این مقاله به نقاط ضعف و قوت این دو محصول، برای آنهایی كه هنوز شكی در دل دارند می‌پردازد. اگر تصمیم خود را گرفته‌اید، از همین جا مقاله را رها كرده و ادامه ندهید.

پس ادامه می‌دهیم. محصول دی‌بی2 را در حال حاضر 3 شركت مبنا، خدمات انفورماتیك و شركت داده‌پردازی ایران، ارایه و پشتیبانی می‌نمایند. به نظر ما شركت داده‌پردازی ایران از هر نظر و با فاصله بسیار زیاد، بهتر از دیگران است. دی‌بی2 به ده‌ها شركت، وزارت‌خانه و بانك فروخته شده است. بانك اطلاعات آداباس، به شركت واحد اتوبوس‌رانی، فولاد مباركه، وزارت دارایی و بانك مركزی ایران از طرق مختلفی فروخته شده و اگر چه هنوز كار می‌كند و پشتیبانی می‌شود، ولی در غیر از فولاد مباركه كه دارای لیسانس می‌باشد، ازآینده نامعلومی برخوردار است. اینك به مقایسه مختصر آنها می‌پردازیم:

[Borna66]

مقایسه اجمالی:

پشتیبانی و نگهداری دی‌بی2 در ایران چندین سال است كه بصورت مستمر انجام می‌گیرد و افراد زیادی نگهداری و تعمیر آنرا بعهده دارند كه در كلاس‌های آموزشی لازم در كشور انگلیس یا شركت داده پردازی ایران حضور یافته‌اند. تعداد افرادی كه با این محصول نرافزارهای كاربردی نوشته‌اند زیاد می‌باشد. اكثر تولید كنندگان نرم افزار بصورت كلاینت‌سرور و از طریق ODBC كاربردهایشان را می‌نویسند. با توجه با محصول استراتژیك آی‌بی‌ام بنام Websphere Application server، مناسب است كه كاربردها را بر روی Internet منتقل نمود تا دسترسی كاربر از طریق Internet بصورت راحت و بدون ترس از ویروس و نقاط ضعف رایانه‌های رایج انجام پذیرد.
پشتیبانی و نگهداری ADABAS در ایران از بدو ورود آن بصورت خیلی ضعیف ارائه شد و در حال حاضر پشتیبانی مناسبی برای آن وجود ندارد. تعداد نفرات برای پشتیبانی آن كم است و كاربردهایی كه از قبل با این محصول نوشته شده است، بدون ارتقا و بهبود در حال اجرا می‌باشند.

[Borna66]

حق امتیاز یا لیسانس نرم‌افزار

بانك اطلاعاتی دی‌بی2 بدون لیسانس بوده و با قیمت خیلی كم در دسترس سازمانها قرار می‌گیرد. ولی بانك اطلاعاتی آداباس با لیسانس بوده و با قیمت خیلی زیاد در دسترس قرار می‌گیرد . حدوداً یك نسخه آن بر روی محیط‌های او-اس-390 یا زد-او-اس (z/os) بیش از یك میلیون دلار قیمت دارد. محصول بدون لیسانس با پشتیبانی خوب، قیمت پائین و بدون اشكال، بهتر از محصولی با لیسانس گمراه كننده، قیمت گزاف و بدون پشتیبانی می‌باشد كه با خود اشكالات عدیده‌ای را به همراه می‌آورد.

[Borna66]

آموزش

آموزش بانك اطلاعاتی db2 در كشور انگلیس، و ایران انجام می‌گیرد كه همه از كیفیت عالی برخوردار می‌باشند.
آموزش بانك اطلاعاتی adabas بیشتر در كشور آلمان و ایران انجام می‌گیرد كه دارای كیفیت عالی میباشند.

[Borna66]

مستندات

كتاب‌ها و مقالات متعددی از طریق شركت IBM (كه خود یكی از بزرگترین انتشاراتی‌های دنیا می‌باشد) هر لحظه در رابطه با DB2 و محصولات جانبی آن انجام می‌گیرد. به علت سابقه طولانی در این امر، نوشته‌های آن بصورت روان و ساخت یافته می‌باشند كه هر كاربر می‌تواند موضوعات مورد توجه خود را براحتی و به آسانی مورد مطالعه قرار دهد.
كتاب ها و مقالات در رابطه با محصولات SoftWare AG یك نقص كلی دارند كه از شركت آلمانی آن می باشد. بدین معنی كه كتابها و مقالات اول بزبان آلمانی نوشته شده و بعد توسط مترجمین به زبان انگلیسی ترجمه می‌شوند. به سبب این ترجمه، راحتی و روانی نوشتار حذف شده و در مواردی كیفیت آن پائین می‌آید. نكته دیگر اینكه قدرت انتشاراتی آن به اندازه آی‌بی‌ام نبوده و دسته بندی موضوعات در مقایسه با كتابهای آی‌بی‌ام، ساخت یافته نمی‌باشند. در مواردی هم برای یافتن یك مطلب، بایستی كتابهای متعددی را مطالعه نمود.

[Borna66]

نقاط ضعف و قوت

یكی از اشكالات عمده بانك اطلاعاتی ADABAS رابطه‌ای نبودن آن می‌باشد. این بانك اطلاعاتی از Inverted List برای دسترسی به داده‌ها استفاده می‌نماید و برای سازگار شدن با محیط‌های رابطه‌ایی مشكل عمده و جدی وجود دارد كه بایستی Data Conversion صورت پذیرد. یكی از قوت‌های بانك اطلاعاتی DB2 رابطه‌ای بودن آن است كه با دشواری كم می‌تواند با بانك‌های اطلاعاتی رابطه‌ای روی Mainframe یا PC ارتباط برقرار نموده و براحتی به داده های آنها دسترسی داشته باشد.
با توجه به نیازهای امروزی كاربران دنیا كه نیازمند استفاده از كاربردهای كلاینت‌سرور و تحت وب بسیار محسوس می‌باشند. تولید این نوع كاربردها با توجه به ذرایورهای نوشته شده توسط آی‌بی‌ام و شركت‌هایی كه با آن همكاری می‌نمایند، بسیار آسان و سریع می‌باشد كه آداباس و محصولات جانبی آن دارای این قابلیت و راحتی نمی‌باشند.
به جهت اینكه DB2 از سخت افزارهای خود IBM همچنین از سیستم های عامل خود شركت IBM استفاده می‌نماید، دارای سرعت بسیار زیاد در اجرا است و خیلی مناسب برای پردازش تعداد ركوردهای عظیم می‌باشد. در عوض ADABAS برای وفق دادن خود با سخت افزارها و سیتم عامل‌های IBM مجبور می‌باشد كه از رابط‌هایی استفاده نماید كه در مقام مقایسه، كندتر از مورد DB2 می‌باشد.
نیز با توجه به امكانات سیستم عامل او-اس-390 یا زد-او-اس برای تنظیم بار و انجام عملیات موازی، می‌توان مجموعه او-اس-390 و دی‌بی2 را تبدیل به یك Transaction Monitor قوی نموده و هزاران كاربر را به صورت همزمان به آن وصل نمود. محیط DB2 برای تولید سیستم‌های كاربردی، محیطی امن، آسان، قابل انعطاف و سریع است.

[Borna66]

نتیجه گیری:

یك مین‌فریم (MainFreame) معمولی آی‌بی‌ام با سیستم عامل او-اس-390 و بانك اطلاعات دی‌بی2 (DB2) می‌تواند بستری مناسب برای سامانه‌های بسیار بزرگ و عظیم سازمان‌ها، بانك‌ها، وزارت‌خانه‌ها و شركت‌های بزرگ ایرانی باشد. این راه حل می‌تواند هزاران كاربر همزمان، چند صد تراكنش موازی و همزمان و چندین میلیارد قلم اطلاعاتی را پشتیبانی نماید. چون دارای لیسانس نیست، قیمت آن ارزان بوده و از پشتیبانی مناسب ایرانی برخوردار است. از تمام استانداردهای روز دنیا برای تولید نرم‌افزارهای كلاینت سرور و تحت وب، پشتیبانی می‌نماید.

[Borna66]

مختصری در باره شركت سافت‌ویر ای‌جی SoftWare AG با اختصار (SAG)


یكی از ده شركت بزرگ و مستقل تولید كننده نرم‌افزار در جهان و بزرگترین شركت نرم افزاری در اروپاست و مركز آ ن در شهر دارمشتاد آلمان واقع شده است. این شركت در سال 1969 تاسیس گردیده. محصولات خود را از طریق بیش از 80 نمایندگی در سراسر جهان عرضه می‌نماید. فعالیت‌ها‌ی این شركت در زمینه تولید و بازاریابی محصولات نرم افزاری بنیادی و كاربردی است. مشخصات شركت به قرار زیر است:
- یكی از معتبرترین و پر سابقه‌ترین شركت‌های كامپیوتری دنیا
- تولید كننده بزرگ انواع محصولات سازمانی
- ارایه كننده بزرگ تكنولوژی‌های جدید و قوی جهت بانك‌های اطلاعاتی
- درآمد سالیانه شركتSAG حدود یك میلیارد دلار است
- 4000 كارمند فعال
- پشتیبانی سخت افزاری: IBM main frame , Intel
- پشتیبانی نرم افزاری: Win95/98/2000/NT, unix, open Vms


نرم افزارهای زیر محصولات بنیادی این شركت می‌باشند:


ABABAS : سیستم مدیریت پایگاه داده یا بانك اطلاعات
predict : فرهنگ داده‌ها
Natural : محیط تكنولوژی نسل چهارم


علاوه بر اینها SAG تعداد زیادی محصولات نرم افزاری دیگر در زمینه های مختلف عرضه نموده است.


-Natural security Connect
-Predict case Text Retrival
-ADABAS
-com-plete
-Entire net-work
-EntireX
-Entire Access
-Entire Broker
-Super natural

[Borna66]

در سال 1971 نخستین نسخه ADABAS به بازار عرضه شد. در سال 1972 نخستین شعبه SAG در امریكای شمالی تاسیس شد. این شركت توجه و قوای خود را روی بازار امریكای شمالی متمركز كرد. در سال 1976 مجددا توجه خود را معطوف به اروپا نمود و در همین سال شروع به تولید زبان نسل چهارم natural نمود كه این زبان در سال 1979 به بازار عرضه شد. بانك اطلاعاتی ADABAS بهمراه سایر محصولات این شركت حدودا از 13 سال پیش وارد بازار ایران ش و در چندین سازمان و ارگان مختلف بكار گرفته شد. شركت داده پردازی ایران در چند سال اول ورود این محصول به ایران وظیفه پشتیبانی آن را بعهده داشت. بانك اطلاعاتی ADABAS از نسخه V4.3 به ایران وارد شد و بالاترین نسخه‌ای كه در ایران در حال حاضر نصب شده است نسخه V7.1.3 می‌باشد.

بانك اطلاعاتی DB2

از سال 1983 كه شركت IBM بانك اطلاعاتی DB2 را بر روی سیستم عاملMVS ارایه نمود، تاكنون تغییرات مثبت زیادی در آن ایجاد شده تا نیازهای جدید و روز افزون كاربردهای كامپیوتری را برآورده سازد. همزمان با این تحولات، شركت IBM این محصول را برای محیط‌های دیگر نیز ارایه نمود و در سال 1997 با ارایه DB2 برروی سیستم‌های عامل VSE/ESA,UNIX,windows عملا ورود این محصول را به محیط‌ سیستم‌های باز (open systems) اعلام نمود. برخی از خصو صیات DB2 عبارتند از:
- قابلیت دستیابی (Accessible)
- قابلیت كاربردی (Applicable)
- قابلیت اشتراك گذاشتن اطلاعات
- قابلیت كنترل و مدیریت اطلاعات (Manageable)
- قابلیت اتصال به سیستم‌های باز (Extensible)
شركت IBM با درك روشن از موقعیت كنونی تكنولوژی اطلاعات، پردازش توزیع شده Distributed Processing، client/server ، سیستم‌های باز (open system)، تكنولوژی پدیده‌گرا (object oriented technology) و پردازش شبكه‌ای را محور اصلی توسعه كلیه رده‌های كامپیوتری خود برگزیده است.
بانك اطلاعاتیDB2 از سال 1378 از طریق شركت داده پردازی ایران وارد شده و بلا فاصله شركت‌ها، وزارت‌خانه‌ها، سازمان‌ها و بانك‌های مختلفی این محصول را خریداری نموده و بكار گرفتند. با توجه به امكانات وسیعی كه این بانك اطلاعاتی در اختیارشان قرار می‌داد، شروع به نوشتن كار بردهایشان نمودند. بانك اطلاعاتی رابطه ای DB2 از نسخه V5.1 وارد بازار ایران شد و نسخه‌هایی از آن بر روی سیستم عامل‌های مختلفی از جمله windows, linux, os/390, mvs,VSE/ESA نصب گردید. در حال حاضر آخرین نسخه قابل دسترسی آن DB2 V7.1 می‌باشد.
بر روی DB2 7.1 ابزارهای مختلفی برای پشتیبانی و نگهداری و راهبری آن موجود میباشد. شركت داده پردازی ایران از جمله شركت‌هایی است كه پشتیبانی و نگهداری این محصول را در حال حاضر بعهده دارد. DB2 پیشگام بانك‌های اطلاعاتی رابطه‌ایی می‌باشد كه در حال حاضر قابلیت object-relational نیز به آن اضافه شده و بیش از 80 میلیون كاربر در حدود 350000 شركت ازآن استفاده می‌نمایند.

ویژگیها:

- بزرگترین و معتبرترین شركت كامپیوتری دنیا
- تولید كننده بزرگ انواع محصولات سخت افزاری ونرم‌افزاری
- درآمد سالیانه شركتIBM یكصد بیلیون دلار است
- 280000 كارمند فعال
- پشتیبانی سخت افزاری: IBM Mainframe, RISC, As/400, SUN Sparc, HP/ux, PS/2
- در حال حاضر سه نوع ساخت مختلف ازآن وجود دارد:
1) DB2 UDB for Windows, OS/2, unix and linux
2) DB2 UDB for AS/400
3) DB2 UDB Server for os/390 & Z/os


یونیورسال Universal,UDB


UDB به معنی این است كه DB2 قادر می‌باشد هر نوع اطلاعات الكترونیكی شامل موارد زیر را ذخیره نماید:
- داده‌های رابطه‌ای سنتی
- اطلاعات باینری ساختار یافته و غیر ساختار یافته
- مستندات و متون به هر زبانی
- گرافیك، تصویر، صوت، فیلم
- نقشه‌های جغرافیایی (GIS)
2) DB2 UDB همچنین به منابع داده‌ای دیگر دسترسی دارد. شامل :
- DB2 Family
- دیگر بانك‌های اطلاعاتی رابطه مانند Oracle یا Sybase
- بانك‌های اطلاعاتی غیر رابطه‌ای از قبیل VSAM یا IMS
- OLE DB2 Providers (MS-Access Or MS-Excel)


ابزارهای موجود بر روی DB2 V7.1:



1) DB2 Adminstration tool
2) DB2 Automation tool
3) DB2 Data Expore Facility
4) DB2 Table Editor
5) DB2 Buffer Pool Analyzer
6) DB2 Performance Monitor
7) DB2 Archive Log Compression tool
8) DB2 Log Analysis Tool



ابزارهایی مجانی بر روی كلاینت:


DB2 Control Center
DB2 Procedure Builder
DB2 Extenders
DB2 Installer
DB2 Visual Explain
DB2 Estimator
Net.Dara for os/390


ابزارهای مرتبط با DB2 كه وارد بازار ایران نشده است:


DB2 Data Propagator for os/390
DB2 Object Restore Tool for os/390
DB2 Web Query Tool for os/390
DB2 SQL Performance Analyzer for os/390
DB2 Recovery Manager for os / 390
DB2 Object Comparison Tool for z /os
DB2 Data Joiner