حکم مطلق

سومین پایه ‏ی اخلاق حکم مطلق است. کانت را به طور خلاصه میتوان به اینگونه بیان کرد:

  • به کاری عمل کن که آرزو داشته باشی آن کار فراگیر شود.
  • به سانی کار کن که در برابر مردم، آن‏ها هدف باشند نه وسیله.

مورد نخست می‏گوید کاری از سوی شما درست است که اگر شخص دیگری آن را انجام دهد، شما با آن مخالفت نداشته باشید. مثلن اگار دوست دارید در کنار پیاده روی ادرار کنید، نخست تصور کنید که آیا اگر فرد دیگری این کار را بکند، شما خشنود می‏شوید یا ناراحت؟

مورد دوم هم می‏گوید انسان باید در هر عملی، به همنوع خود سود برساند (یا ضرر نرساند). در این مدل شاید گمان کنید مورد دوم شبیه به فایده گرایی است. شاید هم همینطور باشد، ولی فایده گرایی مورد نخست را در خود ندارد.از طرفی وسیله قرار دادن انسان‏ها، برابر با بهره کشی از آنهاست. انسانی که در یک فرآیند، وسیله باشد، مورد بهره برداری قرار گرفته است. ولی اگر هدفتان را بر روی او قرار دهید، این هدف از آنجا که در مورد اول به احتمال بسیار زیاد "خوب" است، به او سود رسانده‏اید.

حکم اخلاقی کانت در هر شرایط و موردی قابل پیگیری است. به شرایط خاص و یا نتایج برخاسته از کردار بستگی ندارد. این در حالی است که فایده گرایی به نتیجه بستگی دارد.