>> زندگينامه مشاهير و دانشمندان علم فيزيك <<

[Borna66]

فرد هويل

در 24 ژوئن سال 1915در شهر «گيلستد» واقع در «يوركشاير» متولد مي شود و پس از تحصيل در دانشگاه بينگلي، از دانشكده امانوئل دانشگاه كمبريج بورس تحصيلي مي گيرد.

1938

بخاطر نتايج قابل توجه در آزمايشاتش، جايزه «اسميت» را مي گيرد.

1939

به عضويت دانشكده «سنت جان» در دانشگاه كمبريج در مي آيد.

45 ـ 1939

در نيروي دريايي انگلستان براي طراحي سيستم هاي رادار كار مي كند.

در طول اين مدت به كارش در دانشگاه كمبريج بر مي گردد و توجه خود را از رياضيات به ستاره شناسي معطوف مي كند و شروع به آزمايش و بررسي تشكيل ستاره ها از توده هاي گاز و غبار مي كند. او همچنين فرايند هسته اي دروني ستاره ها و طرقي را كه منجر به تشكيل توده ها عظيم و عظيم تر مي شود مطالعه مي كند و بر اساس اين آزمايشات اعلام مي كند كه ماده دائما در حال ايجاد است و جهاندرحالتي پايدار به سر مي برد.

1950

هويل در آخرين سخنراني راديويي خود، اصطلاح انفجار بزرگ رامعرفي مي كند. به گمان بعضي دانشمندان انفجار بزرگ سبب تشكيل جهان شده است.

1952

كتاب «طبيعت جهان» را منتشر مي كند.

1955

كتاب «مرزهاي ستاره شناسي» را منتشر مي سازد كه امروزه اكثر ستاره شناسان از آن الهام مي گيرند.

1956

به مركز رصدخانه هيل در كاليفرنيا، آمريكا، ملحق مي شود.

1957

به عضويت انجمن سلطنتي انگلستان در مي آيد.

1958

به عنوان استاد ستاره شناسي و فلسفه تجربي در دانشگاه كمبريج انتخاب مي شود.

1962

كتاب «علم نجوم» را منتشر مي كند.

1966

بنيانگذار و اولين مدير موسسه ستاره شناسي نظري در دانشگاه كمبريج مي شود. همچنين كتاب «انسان و كهكشانها» را منتشر مي كند.

1971

به مدت 2 سال رئيس انجمن سلطنتي ستاره شناسي مي شود.

1972

موفق به دريافت نشان شواليه مي شود.

1973

رئيس هيئت تحقيقات آنگلو ـ استراليت مي شود.

1996

همچنان به كارش ادامه مي دهد و ساير ستاره شناسان را ترغيب مي كند. آخرين كار «هويل» در زمينه طيف مادون قرمز ستاره هاي دنباله دار است. او معتقد است كه اين ستاره ها حاوي ذرات آلي هستند. او مي گويد حيات در روي زمين از عوامل ماوراء زمين نشات گرفته است. هويل ستاره شناسي را بزرگترين علم قرن بيستم توصيف مي كند ولي احساس مي كند كه بزرگترين موفقيتش صعود به تمام 280 قله اسكاتلند با ارتفاع بيش از 900 متر بوده است.

[Borna66]

هرمان اوبرت
در 25 ژوئن سال 1894 در هرمانشتات (نام فعلي اين محل سيبيو است) كشور روماني متولد مي شود.

1906

مطالعه كتابهاي «از زمين تا ماه» و «دور كامل ماه» اثر ژول ورن نويسنده فرانسوي باعث علاقمندي شديد وي به مسافرت فضايي مي شود.

1913

براي تحصيل در رشته پزشكي عازم شهر مونيخ مي شود ولي با شروع جنگ جهاني اول در سال 1914 تحصيلاتش متوقف مي شود.

1919

اوبرت تحصيلات خود را از سر مي گيرد ولي اين بار رشته فيزيك را انتخاب مي كند.

1923

كتاب «موشك در فضاي بين سياره اي» را منتشر مي كند. لازم به ذكر است كه اين كتاب در وهله اول به دانشگاه هايدابرگ، در شهر بادن وورتنبرگ آلمان پيشنهاد مي شود كه در آنجا اولين كتابي است كه درباره علم فضانوردي با جديت برخورد مي كند و به همين خاطر اوبرت به عنوان فيزيكداني برجسته مشهور مي گردد.

1924-38

اوبرت در مدرسه ميدياس كشور روماني دروس رياضيات و فيزيك تدريس مي كند ولي علاقه خود به فضانوردي را همچنان حفظ مي كند.

1927

به عضويت انجمن سفرهاي فضايي در مي آيد.

1928-29

اوبرت به عنوان مشاور علمي فيلم «زني در كره ماه» كه داستان يك مسافرت فضايي است، فعاليت مي كند. در هنگام كار روي اين فيلم در شهر برلين فرصت پيدا مي كند تا يك موشك آزمايشي، كه با سوخت مايع كار مي كند را مورد مطالعه و بررسي قرار دهد.

1929

كتاب «شيوه هاي مسافرت فضايي» را منتشر مي كند.

1938

براي مدت 3 سال به دانشكده فني دانشگاه وين در كشور اتريش مي پيوندد.

1941

در ماه ژوئيه، اوبرت كار خود را در يك مركز موشك آزمايشي در شهر پينوموند آلمان شروع كرده و تا سپتامبر سال 1943 در آنجا مي ماند. با اين كه در كارهاي آزمايشي شركت نمي كند يافته هاي نظري و اختراعات او منجر به توليد موشك وي 2مي شود.

1945

جنگ جهاني دوم به پايان مي رسد و اوبرت در كشور آلمان مي ماند.

1948

عازم كشور سوئيس مي شود.

1950-53

به كشور ايتاليا رفته و تحقيقات موشكي خود را دنبال مي كند، البته اين بار براي نيروي دريايي ايتاليا كار مي كند.

1954

كتاب «بشر در فضا» كه سومين كتاب او درباره مسافرت فضايي است را منتشر مي كند.

1955

به آمريكا مي رود و تا سال 1958 به همراه ورنر فن براون (77 ـ 1912) دانشمند آلماني كه متخصص موشك مي باشد روي برنامه هاي فضايي آمريكا كار مي كند.

1960

اوبرت بازنشست مي شود و به آلمان بر مي گردد و در «فوخت»، منطقه اي در نزديكي هاي «نورمبرگ»، زندگي مي كند. اكنون در اين منطقه موزه اي به نام اوبرت واقع مي باشد.

1989

اوبرت در ماه دسامبر در كشور آلمان از دنيا مي رود.

[Borna66]

جورج گاموف
در روز چهارم مارس، سال 1904 جورج آنتونويچ گاموف در ادسا، اوكراين، متولد شده و تحصيلات مقدماني را در همانجا به پايان رساند. بعد از دريافت يك تلسكوپ به مناسبت سيزدهمين سال تولدش، به ستاره شناسي علاقه پيدا مي كند.

1922

به مطالعه نورشناسي و كيهان شناسي در دانشگاه لنينگراد روسيه مي پردازد.

1928

به دريافت مدرك دكترا نائل شده، سپس در دانشگاههاي گوتينگن در آلمان، كپنهاگ در دانمارك، و كمبريج در انگلستان به فعاليت مي پردازد.

1931

به سمت استاد تحقيق در آكادمي علوم لنينگراد منصوب مي شود.

1933

از اتحاد جماهير شوروي كمونيستي به هنگام حضور در يك كنفرانش در شهر بروكسل مي گريزد.

1934

استاد فيزيك در دانشگاه جورج واشنگتن، ايالت واشنگتن آمريكا مي شود.

1936

اولين رمان مشهور علمي خود را با نام آقاي تامكينز در سرزمين عجيب منتشر مي كند. بعد از جنگ جهاني دوم (1945 ـ 1939)، بخاطر نوشتن كتابهايي كه در بردارنده اين شخصيت هستند، جايزه اي را از طرف يونسكو (سازمان آموزشي، علمي، فرهنگي سازمان مال) دريافت مي دارد.

1946

نظريه انفجار بزرگ در مورد منشا پيدايش جهان را مورد حمايت قرار مي دهد.

1948

با كمك رالف آلفر (ـ 1921) و هانس بس (ـ1906)، هر دو ستاره شناس، مقاله اي منتشر مي كند كه در آن وضعيت ماده را در انفجار بزرگ توصيف كرده و نحوه تشكيل هليم را از هيدروژن نشان داده است.

1956

استاد فيزيك در دانشگاه كلرادو، آمريكا، مي شود.

1968

20 اوت، گاموف در شهر بولدر، ايالت كلرادو، در گذشت.

[Borna66]

مایکل فاراده
در سال 1791 در يك خانواده فقير انگليسي بدنيا آمد . مايكل فاراده پسري بسيار كنجكاو بود و علاقه زيادي به پرسيدن درمورد هر مطلبي داشت ، او نياز شديدي به هرچه بيشتر دانستن احساس مي كرد . در13 سالگي به عنوان پيغام رسان دريك مغازه صحافي گري كتاب در لندن مشغول به كار شد. او تمام كتابهايي را كه دراطرافش بود را مطالعه كرد و آرزو داشت كه روزي خود او بتواند كتابي بنويسد.

او به مباحث انرژي خصوصاً نيرو ، علاقه مند شد . مطالعات و آزمايش هاي فراواني كه درحوزه انرژي و نيرو انجام داده بود . او را قادر مي كرد تا دراينده اكتشافات مهمي در زمينه الكتريسته انجام دهد .

او سرانجام يك فيزيك دادن و شيميدان مشهور شد . 2 وسيله درست كرد براي توليد چيزي كه خود او آن را چرخش الكترو مغناطيس مي خواند : بوجود آمدن جرياني دريك مدار توسط يك نيرو مغناطيسي دوار به دور يك سيم.

10 سال بعد در سال 1831 ، آزمايشات متعدد خود را كه منجر به كشف القاء الكترو مغناطيس شد آغاز كرد . اين آزمايشات مبناي فن آوري جديد الكترو- مغناطيس به حساب مي آيند . كه در واقع شكل دهنده آن ها هستند .

در 1831 ، فاراده يكي از بزرگترين كشفيات القاء الكترو مغناطيس خود را با استفاده از "حلقه القاء" خود انجام داد :

القاء يا توليد الكتريسته در يك سيم به وسيله تاثير نيروي الكترو مغناطيس يك سيم حاصل جريان بر روي يك سيم ديگر .

توليد يك جريان دائم الكتريكي . براي اين منظور فاراده ، دوقطعه سيم را بدور يك ديسك مسي پيچاند- با چرخاندن صفحه حلقوي ، بين قطب هاي آهنربا ي نعلي شكل او جرياني پيوسته و مداوم بدست آورد. اين اولين توليد كننده الكتريسيته (ژنراتور) بود .

از ابزار و وسايلي كه او درآزمايشاتش درست كرده بود در موتورهاي الكتريكي و تبديل كننده ها و توليد كننده هاي الكتريكي بهره بردند.

فاراده آزمايشات الكتريكي خود را ادامه داد . در سال 1832 او اثبات كرد كه الكتريسته اي كه توسط مغناطيس القاء مي شود،اختلاف ولتاژ الكتريكي توليد شده توسط باتري و الكتريسته ساكن همگي يك چيز هستند . او همچنين كار مهمي را درزمينه الكترومغناطيس انجام داد. مايكل فاراده يكي از بزرگترين فيزيكداناني بود كه توجه زيادي به تجربه و آزمايش كردن نظريات و افكارش داشت ، او به عنوان پدر موتور الكتريكي ، توليد كننده هاي الكتريكي ( ژنراتور) تبديل كننده هاي الكتريكي ، شناخته مي شود همچنين "قانون القاء" را كه اكنون تحت عنوان "قانون القاء فاراده " شناخته مي شود بيان داشت ، دو قسمت از فيزيك به افتخار او به اسمش نامگذاري شده است . فرده ( براي فازان) و فاراده (به عنوان واحد بار)

[Borna66]

آمپر
تولد : 22 ژانويه 1775 حومه ليون فرانسه
فوت : 15 ژوئن مدرسه شبانه
زندگينامه:
پدرش كه تاجر كنف بود او را در كوركي با ادبيات يونان و لاتين آشنا كرد. اما عشق به رياضيات سراسر وجود آمپر را گرفته بود به طوري كه در يازده سالگي كتاب هاي رياضي را كه به زبان لاتين نوشته بودند خوانده بود و در حساب جامعه و فاضله صاحب نظر شده بود. دوران نوجواني را در سايه تشويق پدر به علم آموختن مي گذرانيد كه سايه غم بر سرش بال گسترد. آمپر هيجده ساله بود كه او را به صحنه اعدام پدرش بردند. دچار افسردگي شديد شد به طوري كه براي مدت يك سال دست به كاري نزد و از آن پس نيز تا آخر عمر با پريشاني زندگي گذرانيد.
آمپر پس از اعدام پدر و بعضي از نزديكانش در جريان انقلاب كبير فرانسه هميشه به دنبال پناهگاه رواني بود تا از شدت تاثرش كاسته گردد. سرانجام پناهگاه او زندگي مشتركشان با دختري به نام جوليا كارون شد. به .يژه آن كه اين ازدواج با عشقي شورانگيز شروع شد و تولد فرزندش نيز كانون خانوادگي را گرمتر كرد. ژان ژاك پسري كه در سال 1800 به دنيا آمد يكي از بزرگترين نويسندگان و مورخان فرانسه شد و به عضويت اكادمي علوم فرانسه در آمد. اما سرگذشت آمپر پس از مرگ همسرش ( سال 1804 ) دوباره با غم همراه شد و از آن پس آمپر بيش از پيش به گوشه تنهايي و مطالعه و تحقيق پناه برد.
از آثار علمي او:
اولين فعاليت مهم علمي آمپر تاليف مقاله اي درباره سرگرمي هاي رياضي بود. انتشار همين مقاله رياضيدانان فرانسوي از جمله دلامبر و ليلاند را متوجه نبوغ آمپر كرد تا آنكه به سال 1809 به سمت استادي رياضيات و مكانيك در كالج پلي تكنيك پاريس مشغول شد. تاليف كتاب هاي علمي در زمينه هاي رياضي، شيمي، فيزيك و جانور شناسي سبب شد كه او را به عنوان استاد دانشكده علوم و هنرها برگزينند. آمپر اثر متقابل دو هادي موازي حامل جريان الكتريكي را براي اولين بار كشف كرد.
او نشان داد كه وقتي از دو هادي جريان الكتريكي هم جهت عبور كند آن دو هادي يكديگر را جذب مي كنند و اگر جهت جريان الكتريكي در دو هادي متفاوت باشد، دو هادي يكديگر را دفع مي كنند. علاوه بر اين آمپر تئوري خاصيت آهنربايي را بيان كرد. بنا بر اين تئوري خاصيت آهنربايي مربوط به بار الكتريكي جسم مغناطيسي است. اين تئوري امروز پذيرفته شده است و خاصيت مغناطيسي هر ماده را مربوط به حركت الكترونها در اتم سازنده آن ماده مي دانند. آخرين فعاليت علمي آمپر تاليف كتابي درباره تئوري نمودهاي الكتروديناميك است. 45 سال پس از درگذشت اين دانشمند يعني در سال 1881 كنگره بين المللي فيزيكدانها واحد شدت جريان را به افتخار او امپر ناميد.

[Borna66]

سيد محمود حسابي


سيد محمود حسابي در سال 1281 (ه.ش), از پدر و مادري تفرشي در تهران زاده شدند. پس از سپري نمودن چهار سال از دوران كودكي در تهران, به همراه خانواده (پدر, مادر, برادر) عازم شامات گرديدند. در هفت سالگي تحصيلات ابتدايي خود را در بيروت, با تنگدستي و مرارت هاي دور از وطن در مدرسه كشيش هاي فرانسوي آغاز كردند و همزمان, توسط مادر فداكار, متدين و فاضله خود (خانم گوهرشاد حسابي) , تحت آموزش تعليمات مذهبي و ادبيات فارسي قرار گرفتند. استاد, قرآن كريم را حفظ و به آن اعتقادي ژرف داشتند. ديوان حافظ را نيز از برداشته و به بوستان و گلستان سعدي, شاهنامه فردوسي, مثنوي مولوي, منشات قائم مقام اشراف كامل داشتند.
شروع تحصيلات متوسطه ايشان مصادف با آغاز جنگ جهاني اول, و تعطيلي مدارس فرانسوي زبان بيروت بود. از اين رو, پس از دو سال تحصيل در منزل براي ادامه به كالج آمريكايي بيروت رفتند و در سن هفده سالگي ليسانس ادبيات, در سن نوزده سالگي, ليسانس بيولوژي و پس از آن مدرك مهندسي راه و ساختمان را اخذ نمودند. در آن زمان با نقشه كشي و راهسازي, به امرار معاش خانواده كمك مي كردند. استاد همچنين در رشته هاي پزشكي, رياضيات و ستاره شناسي به تحصيلات آكادميك پرداختند.
شركت راهسازي فرانسوي كه استاد در آن مشغول به كار بودند, به پاس قدرداني از زحماتشان, ايشان را براي ادامه تحصيل به كشور فرانسه اعزام كرد و بدين ترتيب در سال1924 (م) به مدرسه عالي برق پاريس وارد و در سال 1925 (م) فارغ التحصيل شدند.
همزمان با تحصيل در رشته معدن, در راه آهن برقي فرانسه مشغول به كار گرديدند و پس از پايان تحصيل در اين رشته كار خود را در معادن آهن شمال فرانسه و معادن زغال سنگ ايالت "سار" آغاز كردند. سپس به دليل وجود روحيه علمي, به تحصيل و تحقيق, در دانشگاه سوربن, در رشته فيزيك پرداختند و در سال 1927 (م) در سن بيست و پنج سالگي دانشنامه دكتراي فيزيك خود را , با ارائه رساله اي تحت عنوان "حساسيت سلول هاي فتوالكتريك", با درجه عالي دريافت كردند.
استاد با شعر و موسيقي سنتي ايران و موسيقي كلاسيك غرب به خوبي آشنايي داشتند وايشان در چند رشته ورزشي موفقيت هايي كسب نمودند كه از آن ميان مي توان به ديپلم نجات غريق در رشته شنا اشاره نمود.
پروفسور حسابي به دليل عشق به ميهن و با وجود امكان ادامه تحقيقات در خارج از كشور به ايران بازگشت و با ايمان و تعهد, به خدمتي خستگي ناپذير پرداخت تا جوانان ايراني را با علوم نوين آشنا سازد. پايه گذاري علوم نوين و تاسيس دارالمعلمين و دانشسراي عالي, دانشكده هاي فني و علوم دانشگاه تهران, نگارش ده ها كتاب و جزوه و راه اندازي و پايه گذاري فيزيك و مهندسي نوين, ايشان را به نام پدر علم فيزيك و مهندسي نوين ايران در كشور معروف كرد. حدود هفتاد سال خدمت علمي ايشان در گسترش علوم روز و واژه گزيني علمي در برابر هجوم لغات خارجي و نيز پايه گذاري مراكز آموزشي, پژوهشي, تخصصي, علمي و ..., از جمله اقدامات ارزشمند استاد به شمار مي رود كه براي نمونه به مواردي اشاره مي كنيم:
_ اولين نقشه برداري فني و تخصصي كشور (راه بندرلنگه به بوشهر)
_ اولين راهسازي مدرن و علمي ايران (راه تهران به شمشك)
_ پايه گذاري اولين مدارس عشايري كشور
_ پايه گذاري دارالمعلمين عالي
_ پايه گذاري دانشسراي عالي
_ ساخت اولين راديو در كشور
_ راه اندازي اولين آنتن فرستنده در كشور
_ راه اندازي اولين مركز زلزله شناسي كشور
_ راه اندازي اولين رآكتور اتمي سازمان انرژي اتمي كشور
_ راه اندازي اولين دستگاه راديولوژي در ايران
_ تعيين ساعت ايران
_ پايه گذاري اولين بيمارستان خصوصي در ايران, به نام بيمارستان "گوهرشاد"
_ شركت در پايه گذاري فرهنگستان ايران و ايجاد انجمن زبان فارسي
_تدوين اساسنامه طرح تاسيس دانشگاه تهران
_ پايه گذاري دانشكده فني دانشگاه تهران
_ پايه گذاري دانشكده علوم دانشگاه تهران
_ پايه گذاري شوراي عالي معارف
_ پايه گذاري مركز عدسي سازي اپتيك كاربردي در دانشكده علوم دانشگاه تهران
_ پايه گذاري بخش آكوستيك در دانشگاه و اندازه گيري فواصل گام هاي موسيقي ايراني به روش علمي
_ پايه گذاري و برنامه ريزي آموزش نوين ابتدايي و دبيرستاني
_ پايه گذاري موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران
_ پايه گذاري مركز تحقيقات اتمي دانشگاه تهران
_ پايه گذاري اولين رصدخانه نوين در ايران
_ پايه گذاري مركز مدرن تعقيب ماهواره ها در شيراز
_ پايه گذاري مركز مخابرات اسدآباد همدان
_ پايه گذاري انجمن موسيقي ايران و مركز پژوهش هاي موسيقي
_ پايه گذاري كميته پژوهشي فضاي ايران
_ ايجاد اولين ايستگاه هواشناسي كشور (در ساختمان دانشسراي عالي در نگارستان دانشگاه تهران)
_ تدوين اساسنامه و تاسيس موسسه ملي ستاندارد
_ تدوين آيين نامه كارخانجات نساجي كشور و رساله چگونگي حمايت دولت در رشد اين صنعت
_ پايه گذاري واحد تحقيقاتي صنعتي سغدايي (پژوهش و صنعت در الكترونيك, فيزيك, فيزيك اپتيك, هوش مصنوعي)
_ راه اندازي اولين آسياب آبي توليد برق (ژنراتور) در كشور
_ ايجاد اولين كارگاه هاي تجربي در علوم كاربردي در ايران
_ ايجاد اولين آزمايشگاه علوم پايه در كشور

[Borna66]

دانـشـمـندان ايـرانـي دوران بـاسـتـان

شامل ايرانيان مهندس ، ستاره شناس ، شيميدان ، رياضيدان ، فيزيكدان ، صنعتگر ، پزشك ، جغرافيدان ، فيلسوف ، طبيعي دان ، مخترع ، مكتشف و نظريه پرداز

قبل از حمله اعراب و دوره اسلامي :

اسكيلاس- دوره هخامنشي (زمان حكومت داريوش از سال 486- 521 ق.م.) دريا نورد و مكتشف و مهندس سازنده قنات
ستاسپ- دوره هخامنشي ( زمان حكومت خشايار شاه 2466-486 ق.م.) دريا نورد و مكتشف
بوبراندا-دوره هخامنشي (زمان خشايار شاه) مهندس
آرتاخه-دوره هخامنشي (زمان خشايار شاه) مهندس و سازنده كانال آتوس
استانس- دوره هخامنشي شيميدان و استاد دموكريتوس
برازه- دوره ساساني (زمان فرمانروائي اردشير( 241-226 م) مهندس و احيا كننده شهر فيروز آباد
برانوش- دوره ساساني- سازنده شادروان شوشتر
فرغان- دوره ساساني- سازنده تاق كسرا
جهن برزين- دوره ساساني - سازنده تخت (تاقديس)
شيده- دوره ساساني - سازنده كاخ خورنق
ابولؤلؤ(فيروز) - قاتل عمربن خطاب (خليفه اعراب و متجاوز به ايران) - هنرمند ، صنعت كار و سازنده آسياهاي بادي

بعد از حمله اعراب و دوره اسلامي :
روزبه- دوره خلافت عمربن خطاب - طراح شهرهاي بصره و كوفه
يعغوب بن طارق- (مرگ در 796 م / 180 ه )احتمالا از نژاد ايراني ستاره شناس
نوبخت - ( مرگ 770776 م / 171-170 ه) ستاره شناس و مهندس ايراني كه تحت سر پرستي خالد بن برمك كه وي نيز ايراني بود طرح بغداد را انجام داد
ماشاءالله (مناسه) - ( مرگ در 815 يا 820 م ) يهودي ايراني الاصلي كه در پروژه شهر بغداد با نوبخت همكاري ميكرد
ابوسهل فضل بن نوبخت - ( مرگ در 816-815 م / 201-200 ه)از خاندان نوبختي ستاره شناس و كتابدار هارون الرشيد
ابو موسي جابرين حيان - در 160 هجري قمري در كوفه بر آمد - اهل توس ، شيميدان و كاني شناس و ستاره شناس
بنو موسي ( محمد ، احمد و حسن ) - سده سوم هجري - خراساني الاصل ، مهندس مكانيك ، هندسه دان ، و رياضي دان
ابو سعيد ضرير جرجاني (گرگاني ) مرگ در ( 846-945 م /232-231 ه) ستاره شناس و رياضي دان
سهل طبري - در اوايل سده نهم ميلادي ( سده سوم هجري ) بر آمد - اهل طبرستان ( تبرستان ) ستاره شناس وپزشك
احمدبن محمد نهاوندي ( مرگ در 835 تا 845 م / 221 تا 231 ه) - در جندي شاپور بر آمد - ستاره شناس م مؤلف زيج
يحيي بن ابي منصور ( مرگ در 831 م / 216 ه ) از نژاد ايراني كه در بغداد بر آمد ستاره شناس و مؤلف زيج، نوه اش هارون بن علي هم ستاره شناس و مؤلف زيج بود
خالد بن عبدالملك مرورودي - اهل مرورود در خراسان بزرگ - در زمان مامون خليفه عباسي بر آمد - ستاره شناس بود و پسرش محمد و نوه اش عمر هم منجم بودند
ابوالعباس احمد بن محمد بن كثير فرغاني - اهل فرغانه در ماوراء النهر (ورا رود ).در زمان مامون برآمد - ستاره شناس و نظريه پرداز نجومي
عمربن فرخان طبري - ( مرگ در 815 م / 200 ه) از مردم طبرستان - ستاره شناس و معمار
محمد بن عمربن فرخان طبري - پسر شخص بالا درآغاز سده نهم ميلادي ( سده سوم هجري ) بر آمد . ستاره شناس و مؤلف نجوم
ابو معشر جعفر بن محمد بن عمر بلخي - ( 272 - 172 ه ) ( 886- 786 م ) اهل بلخ در خراسان بزرگ - ستاره شناس و نظريه پرداز در نجوم .
سهل بن بشر ( يا سهل بن حبيب بن هاني ) - در نيمه اول سده نهم ميلادي ( سده سوم هجري ) در خراسان بر آمد . ستاره شناس و منجم
علي بن سهل بن طبري- ( سده نهم ميلادي / سده سوم هجري ) مؤلف فردوس الحكمه در طب و هوا شناسي ، نجوم
محمد بن عيسي ماهاني ( مرگ در 874 تا 884 ميلادي / 261 تا 271 ه ) اهل ماهان كرمان ، رياضي دان و ستاره شناس و مهندس .معادله درجه سوم موسوم به معادله ماهاني از اوست
فضل بن حاتم نيريزي -( مرگ در 922 م / 310 ه ) رياضي دان ، هندسه دان و ستاره شناس
ابوبكر حسن بن خصيب - در اواخر سده نهم ميلادي ( سوم هجري ) بر آمد . ستاره شناس از نژاد ايراني بود
ابوبكر زكرياي رازي - ( مرگ در 924- 923 م / 312 - 311 ه ) فيزيك دان ، شيمي دان و پزشك و مهندس و فيلسوف - كاشف الكل
احمد بن داوود دينوري ( 210 / 200 تا 282 ه 825 - 815 تا 895 م ) در دينور اصفهان بر آمد . ستاره شناس ، مورخ ، رياضي دان ، گياه شناس و لغت نويس
ابو نصر محمد فارابي .(340/339- 258/257 ه51/950-71/870 م) زاده فاراب تركستان -فيزيكدان،موسيقي شناس،فيلسوف ايراني
احمدبن سهل بلخي(934م/323ه) زاده شاستيان بلخ ،رياضيدان وجغرافي دان
مطهر بن طاهرمقدسي-(356ه 966م) دربست سيستان برآمد- دايره المعارف نويس وبازگوكننده اعداد بزرگ هندي
يقبوب بن محمد رازي-كه ابن نديم وي رااز مهندسان و محاسبان دانسته است
استخري(اصطخري)- وي را نيزابن نديم از محاسبان ومهندسان بشمار آورده است
محمد بن لره- اهل اصفهان بوده ودر فهرست ابن نديم در زمره مهندسان و محاسبان بشمار آورده شده است
محمد بن احمد كاتب خوارزمي- از دايره المعارف نويسان سده چهارم هجري است.كاتب مفاتيح العلوم وي شامل مباحثي در حساب،هندسه،نجوم،موسيقي،مك انيك و شيمي
اخوان الصفا- گروه از مهندسان و دانشمندان و فيلسوفان كه در سده دهم ميلادي( سده چهارم هجري) بر آمدند. بعضي از اعضاي اين گروه مخفي مثل ابو سليمان محمد بن بشير بستي مقدسي، ابو الحسين علي بن هارون زنجاني و محمد بن احمد نهرجوري ايراني بوده اند آنان دايره المعارفي شامل كليه شعب معرفت پديد آوردند
ابو جعفر خازن-زاده خراسان( مرگ در 350/360/ه961/ 971 م) رياضي دان و ستاره شناس
ابو الفتح اصفهاني- رياضيدان سده چهارم هجري
ابو سهل ويجي بن رستم كوهي-(سده چهارم هجري) اهل طبرستان ، رياضي دان،مهندس، ستاره شناس. وي رهبر ستاره شناسان در رصد خانه اي بود كه شرف الدوله ديلمي ساخته بود
ابو سعيد احمد سنجري- (415-340ه)(1024-951م) رياضي دان
عبدالرحمن بن عمر صوفي رازي،زاده ري(376-291ه)(986-903م) ستاره شناس
ابو نصر محمد بن عبدالله(كلو اذاني)- از دودمان اردشير بابك كلواذاني(تولدش پيش از سال سيصد هجري) از جمله رياضي دانان
ابو حامد احمد بن محمد صاغاني-(مرگ در 380ه 990 م) از مردم صاغان مرو ، رياضيدان- ستاره شناس، مخترع و سازنده اسطرلاب و ديگر ابزارهاي نجومي
ابو الرضا عباس بوزجاني- ( 388/387-329ه)(998/997-940م) زاده بوزجان در حوالي نيشابور ، رياضيدان، هندسه دان، مهندس، ستاره شناس و نظري پرداز در نجوم
ابو منصور موفق-(سده چهارم هجري) شيمي دان و دانشمند و علم مواد
ابو نصر اسمعيل بن حماد جوهري-(مرگ در 393ه 1002م) زاده فاراب و مقيم نيشابور. لغت نويس و مبتكرانديشه هاي پرواز
فارابي،ابو نصر(مرگ در 340/339 هجري يا 951/950م) دانشمند و فيلسوف ، در طبقه بندي علوم و در تبيين قوانين صوت و در تعريف دانش ها نقش عمده اي داشت
ابوريحان محود بن احمد بيروني- ( 440-363 هجري)(1048-973 م) ايراني نژاد زاده خوارزم، رياضيدان،زمين شناس، جغرافي دان،جهانگرد، فيلسوف،و نظريه پرداز در علوم طبيعي ودانشمند علوم تجربي
ابو علي حسين بن عبدلله بن سينا- (427-370 هجري)(1037-980 م) زاده افشنه در بخارا كه در همدان درگذشت. رياضيدان،زمين شناس،فيزيكدان،پزشك، فيلسوف
ابوبكر محمدبن حسن حاسب كرجي-( مرگ در 421/420 هجري 1030/1029 م) رياضيدان ايراني صاحب كتاب نسوي نامه
عمر بن ابراهيم خيامي (عمر خيام)(517/516-440/430هجري)(1124/1123-1048/1038 ميلادي) زاده نيشابور ،رياضيدان،ستاره شناس،شاعر و فيلسوف
عبدالرحمن خازني-فيزيك دان و مخترع برآمده در خراسان بزرگ در ابتداي سده ششم هجري
ابوبكر علي بن محمد خراساني - شيميدان ايراني كه بقول ابن نديم و بگفته كيمياگران به كيميا دست يافت
بديع اسطرلابي(مرگ در بغداد در 1140/1139 م) اهل اصفهان- ستاره شناس و سازنده اسطرلاب
محمد بن احمد خرقي-(مرگ در مرو در 1139/1138م) ستاره شناس، جغرافي دان ايراني كه نظريه اي در باب چگونگي حركت ستارگان نيز ارائه داده است
مويد الدين طغراني(مرگ در 1112/1111م) زاده اصفهان - شاعر و شيميدان ايراني
عبدالملك بن محمد شيرازي- رياضيدان و ستاره شناسي كه در نيمه دوم سده دوازدهم ميلادي(ششم هجري) برآمد
محمد بن ابوبكر فارسي-رياضيدان و ستاره شناس ايراني نيمه دوم سده سيزدهم ميلادي(هفتم هجري)
المظفر-(سده ششم هجري) اهل توس ،مخترع گونه اي از اسطرلاب خطي
نصرالدين طوسي-( 672-598 هجري) اهل توس ، رياضيدان، ستاره شناس،دانشمند علم مواد
قطب الدين شيرازي-(1236-1311م)-رياضيدان،ستاره شناس، نور شناس، پزشك، فيلسوف ايراني
محمد ابن اشرف شمس قندي- رياضيدان و ستاره شناس سده سيزدهم ميلادي (هفتم هجري)
شمس الدين محمد بن ايوب دينسري-(سده هفتم هجري)- دايره المعارف نويس و نگارنده كتاب نوادر التبا در لتحفه البهادر كه شامل مباحثي از علوم طبيعي است
غياث الدين جمشيد محمد طبيب ( الكاشي) - (790-832 هجري قمري) از مردم كاشان، رياضيدان و محاسب
محمد حافظ اصفهاني (نتيجه الدوله) سده دهم هجري ، مولف رساله هايي در انواع دستگاههاي مكانيكي
حسين معمار-معمار بقعه هارون در سال 918هجري
بهاالدين عاملي-(1031-953هجري) رياضيدان، معمار، فيلسوف
احمد معماري لاهوري و برادرش استاد حميد لاهوري- سده يازدهم هجري معماران ايراني سازنده تاج محل در هندوستان