بيش از ٥٠٠خدمت در سئول به صورت آنلاين ارائه مي شود
گزارش ها حاكي از آن است كه ٧٠ درصد از رفت و آمدهاي درون شهري ايرانيان در حال حاضر صرفا براي كسب اطلاعات در مورد خدمات مختلف صورت مي گيرد كه نتيجه اين رفت و آمدها افزايش ترافيك، آلودگي هوا، هزينه سوخت و افزايش تصادفات است. اين درحالي است كه در شهرهايي مانند سئول در چارچوب پروژه هايي مثل شهر الكترونيك بيش از ٥٠٠ خدمت به صورت آنلاين به شهروندان ارائه مي شود. براي تحقق شهر الكترونيك در ايران بايد به ٢ موضوع مهم زير ساخت ها و فرهنگ سازي توجه كرد. متاسفانه در ايران پروژه هاي شهر الكترونيك در كيش، مشهد و تهران تا كنون با شكست مواجه شده است و تا رسيدن به خدمات آنلاين بر بستر اينترنت راه درازي در پيش روي داريم.
واقعيت اين است كه پيش از اجراي طرح هاي بلند پروازانه اي چون دولت الكترونيك در ايران، بايد ابتدا به پروژه هاي كوچك تري مانند شهر الكترونيك بپردازيم؛ در صورتي كه موفق شديم خدمات متداول در حوزه مديريت شهري را از طريق سيستم هاي الكترونيك به مردم ارائه دهيم، مي توانيم اين حوزه خدمات را گسترش دهيم و در سطح ملي نيز خدمات الكترونيك را به مردم ارائه كنيم.وقتي صحبت از شهر الكترونيك مي شود، ناخودآگاه به ياد پروژه شكست خورده شهر الكترونيك كيش مي افتيم كه چندين سال قبل قرار بود در اين جزيره اجرا شود اما ناتمام رها شد؛ بعد از آن نوبت به پروژه شهر الكترونيك مشهد رسيد كه آن هم در مرحله تدوين سند راهبردي اين پروژه متوقف شد.اما در اين ميان پروژه شهر الكترونيكي تهران بدون سر و صدا در حال پي گيري است و در حال حاضر بسياري از خدمات شهري از طريق سيستم هاي الكترونيكي قابل انجام است. نكته مهم در اجراي چنين پروژه اي وابسته بودن آن به موضوعي به نام شهروند الكترونيكي است. به عبارت ديگر تا شهروندان از نظر فرهنگي، آموزشي و اطلاعاتي به حدي نرسند كه ترجيح دهند به جاي خدمات سنتي و كاغذ محور از خدمات الكترونيكي استفاده كنند، پروژه شهر الكترونيكي به نتيجه نخواهد رسيد.
زيرساخت هاي شهر الكترونيك در فرانسه
دكتر احمد يحيايي ايله اي مدرس دانشگاه مي گويد: يكي از ملزومات گسترش فرهنگ شهروندي الكترونيك اين است كه اطلاعات لازم درباره خدمات مختلف شهري روي شبكه هاي الكترونيك در اختيار آن ها قرار داشته باشد. به عنوان مثال در كشوري مثل فرانسه، شهروند فعال قبل از خارج شدن از خانه، از طريق اتصال به اينترنت پر سرعت ارزان ابتدا تمام مسيرهايي را كه بايد برود مورد بررسي قرار مي دهد. سپس نوع كالاها يا خدماتي را كه بايد دريافت كند، بررسي مي كند و در صورت لزوم رزرو اينترنتي انجام مي دهد يا از جزئيات كالاي مورد نظر يا خدمات اطلاع پيدا مي كند و فقط در موارد كاملا ضروري سفر درون شهري انجام مي دهد. وي مي افزايد: ابزارهايي نظير تلفن هاي همراه، رايانه هاي جيبي و دستي، كيوسك هاي اطلاع رساني - كه حتي پيش از اختراع اينترنت در فرانسه تحت عنوان مينيتل موجود بود و بر بستر مخابرات كار مي كرد- و كيوسك هاي اينترنتي به كمك شهروندان آمده و به راحتي اطلاعات را در اختيار آن ها قرار مي دهد. لذا در چنين محيطي افراد ترجيح مي دهند براي امور روزمره خود كمتر مسافرت كنند چون اين كار جز تلف كردن وقت، انرژي، پول و ايجاد ترافيك و آلودگي هوا و مشكلات عصبي براي مردم نتيجه اي نخواهد داشت. دكتر يحيايي مي افزايد: بنابراين براي استقرار شهر الكترونيك ابتدا بايد زير ساخت هاي الكترونيك در سطح گسترده فراهم شود و فرهنگ سازي لازم انجام پذيرد تا مردم خود به خود به سمت استفاده از اين نوع خدمات سوق پيدا كنند.دكتر علي ناصري، مدير كل دفتر امور زيربنايي معاونت فناوري اطلاعات وزارت ارتباطات، معتقد است:حصول اطمينان از كاربرد فناوري اطلاعات در همه ابعاد زندگي و سيستم هاي اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي موجب بروز تحولي بزرگ در شيوه زندگي، كار و فعاليت آن ها مي شود واين موضوع از جمله حقوق اساسي هر شهروندي به حساب مي آيد.به اعتقاد وي زندگي در شهر الكترونيكي، مطالعه و افزايش اطلاعات خانواده ها را مي طلبد، چرا كه اين خانواده ها هستند كه در نهايت به عنوان كاربران سيستم براي تامين نيازهاي خدماتي خود به سايت ها و پرتال هاي شهر الكترونيك مراجعه مي كنند. از اين رو خانواده ها بايد در خصوص محاسن و عيوب رسانه هاي الكترونيكي، راهنماي خوب، موثر و به روزي براي فرزندانشان باشند. آن چه بايد در تعامل خانواده ها، شهر الكترونيك و دنياي مجازي در نظرگرفت، آشنايي والدين با آسيب هايي است كه احتمال دارد فرزندان را در استفاده از درياي بيكران اطلاعات الكترونيكي دچار مشكل كند.
وي مي افزايد: براي برپايي و ايجاد شهر الكترونيك، علاوه بر تدوين و اجراي قوانيني مناسب در راستاي تحقق دولت الكترونيك، لازم است قوانين ويژه اي به منظور رعايت استانداردهاي امنيتي تدوين، تنظيم و متناسب با نيازها و ويژگي هاي هر شهر الكترونيك ارائه شود.اين قوانين و مقررات از سوي دولت در بخش هاي مختلف اقتصادي واجتماعي قابل بررسي است. قوانين مربوط به جرايم الكترونيكي، حريم خصوصي، جريان آزاد اطلاعات، حقوق مصرف كنندگان و قوانين تجارت الكترونيك از جمله مهم ترين آن هاست.يك شهروند الكترونيكي در مقايسه با يك شهروند سنتي از سطح رفاه اجتماعي و مزاياي بيشتري برخوردار است از جمله اين كه شهروند الكترونيكي، مهارت استفاده از رايانه و اينترنت را دارد و به همين جهت، با اعتماد به نفس بيشتري در عصر اطلاعات و ارتباطات به زندگي خود ادامه مي دهد.شهروند الكترونيكي، توانايي استفاده از فناوري هاي ارتباطي جديد، از قبيل پست الكترونيكي و گپ زني را دارا مي باشد و در هر لحظه از شبانه روز مي تواند با هر يك از دوستان يا آشنايان خود ارتباط برقرار كند.شهروند الكترونيكي، به روز زندگي مي كند زيرا قادر است آخرين اطلاعات، اخبار، كالاها و نرم افزارها را ظرف چند دقيقه از طريق اينترنت جست و جو كند و به دست آورد. شهروند الكترونيكي، سفرهاي مفرح تري انجام مي دهد زيرا كليه مراحل سفر را از قبل، به كمك اينترنت برنامه ريزي كرده است. استخدام شهروند الكترونيكي آسان تر است چرا كه از طريق اينترنت به راحتي از فرصت هاي شغلي موجود آگاه مي شود. همچنين اجراي پروژه شهر الكترونيك باعث ارتقاي روحيه مثبت شهروندان به دليل افزايش بازده آن ها از نظر زمان و انرژي، افزايش سطح رفاه و آسايش همگاني، دستيابي به عدالت اجتماعي همگاني با توزيع عادلانه و يكسان خدمات و اطلاعات و افزايش سرعت توسعه و پيشرفت كشور مي شود.
كنفرانس بين المللي شهر الكترونيكي
به دليل اهميت موضوع شهر الكترونيكي براي جامعه نخستين كنفرانس بين المللي شهر الكترونيكي در تاريخ اول و دوم اسفند ماه سال جاري در تهران برگزار مي شود.
دكتر سيد مهدي تشكري هاشمي، دبير علمي كنفرانس و رئيس دانشكده رياضي و علوم كامپيوتر دانشگاه صنعتي اميركبير، مي گويد:بي توجهي به ايجاد زيرساخت هاي فرهنگي از سوي دستگاه هاي مربوطه، مشكل پيش روي ايجاد شهر الكترونيك است. از اين رو با ايجاد ظرفيت هاي مختلف در دستگاه هاي آموزشي، فرهنگي و تبليغاتي بايد آموزش هاي لازم براي آشنايي عموم جامعه با خدمات جديد ارائه شود، همچنان كه به عنوان مثال براي ثبت نام كارت سوخت موتورسيكلت طبق آمار اعلام شده از سوي مسئول شوراي عالي اطلاع رساني، بعد از تبليغات مناسب، ٩٤ درصد از متقاضيان درخواست خود را براي دريافت كارت سوخت از طريق اينترنت ارائه دادند.وي مي گويد: شهر الكترونيكي قصد كاهش شغل را ندارد و مي خواهد با اطلاع رساني از ٧٠ درصد از رفت و آمدهاي درون شهري كه در حال حاضر صرفا براي كسب اطلاعات در مورد خدمات مختلف انجام مي شود، جلوگيري كند.
سئول برترين شهر الكترونيكي جهان
دكتر علي اكبر جلالي، استاد دانشگاه علم و صنعت و مجري اولين طرح شهر الكترونيك كيش، با اشاره به اهميت موضوع شهر الكترونيكي و شهروند الكترونيكي در هزاره سوم مي گويد:در ايران نيز اقدامات اوليه از سال ١٣٨٠ با شهر الكترونيك كيش آغاز شد كه هم اكنون با برگزاري همايش بين المللي شهر الكترونيك به مرحله جديدي خواهد رسيد شهر تهران نيز قدم هاي اوليه را براي الكترونيكي شدن بر مي دارد و در آخرين اقدام، پروژه هاي ساختماني را به صورت ديجيتالي طراحي كرده است. جلالي با اشاره به اين كه در ديگر كشورهاي جهان شهرهاي الكترونيكي به سرعت توسعه پيدا مي كند، مي گويد: برترين شهر الكترونيكي جهان سئول در كره جنوبي است كه بيش از ٥٠٠ مورد از خدمات خود را به صورت آنلاين به مردم ارائه مي دهد و در حال حاضر شهرهاي توكيو، سيدني، ميلان، لندن، هلسينكي، كپنهاك، دبي و دوبلين از جمله شهرهاي الكترونيكي هستند كه خدمات خود را به صورت بر خط ارائه مي دهند.محمدرضا كريمي، كارشناس فناوري اطلاعات، با اشاره به وابستگي شديد بخش خصوصي به دولت در جهت رشد شهر الكترونيكي مي گويد: زيرساخت از معيارهاي مهم در تحقق شهر الكترونيك است و از آن جا كه دولت متولي امر زير ساخت است، اپراتورهاي خصوصي وابستگي زيادي به دولت دارند چرا كه مراكز مخابراتي بايد تجهيزات اينترنت پرسرعت را نصب كند و در حال حاضر در تهران از ٨٠ مركز مخابراتي تنها ٤٠ مركز امكان ارائه سرويس را دارا هستند.در واقع شهر الكترونيكي در حد شعار مطرح شده است، چرا كه در ٨ شهر بزرگ كشور زيرساخت هاي مناسب و سرويس دهي هاي يكنواخت موجود نيست.