مبداء و سرچشمه بازی های كودكانه از كجاست؟

[MIN@MAN]

امروزه، بازي «قائم باشك» هنوز خيلي بين بچه ها محبوب و متداول است. چون بازي تفريحي و سرگرم كننده اي است. اما اصل و مبدأ اين بازي به زمان هاي خيلي خيلي دور بر مي گردد كه در آن زمان ها، اين بازي معني ديگري براي مردم داشته است.

در حقيقت، در عهد قديم، اين بازي بيشتر به وسيله ي بزرگترها بازي مي شده است. در بعضي از نقاط اروپايي، عادتي متداول بود كه بر حسب اين عادت و رسم، در فصل بهار مردم براي يافتن پرندگان و گل هاي بخصوصي كه همراه با آغاز فصل ظاهر مي شدند، به جنگل ها و نواحي اطراف شهرها مي رفتند.

سپس اين نشانه ها را همراه خود به دهكده مي آوردند، تا هر كس ببيند كه بهار واقعاً رسيده است. جستجو براي پيدا كردن اين نشانه هاي فرا رسيدن بهار، كه در جنگل ها مخيفانه خودنمايي مي كردند، در حقيقت آغازي براي به وجود آمدن بازي قائم باشك بود. بنابراين امروزه با وجود گذشت زماني طولاني، هنوز در بعضي از كشورها موقع اين بازي ، كسي كه پنهان مي شود صداي پرندگان را تقليد مي كند.

نكته جالب توجه، خصوصاً در مورد تمام بازي هاي كودكان اين است كه هر كدام از اين بازي ها در ابتدا ي امر، به صورت يك بازي شروع نشده است، بلكه مثلاً يا به عنوان چيزي كه در تاريخ اتفاق افتاده يا يك افسانه اي كه بين مردم شايع شده و بالاخره بعضي از اين بازي ها بعضي اوقات هم، با يك واقعه شيرين يا يك تراژدي غم انگيز و تلخ شروع شده است.

بازي «پل لندن فرو مي ريزد» كه بين بيشتر بچه هاي اروپائي متداول است، در ابتدا خيلي جدي شروع شده است. البته بايد بدانيد كه اين بازي اصلاً ربطي به شهر لندن ندارد! و اصل آن به زمان هائي بر مي گردد كه مردم معتقد بودند كه بعد از مرگ از روي پلي خواهند گذاشت. بعضي ها از روي يك پل طلائي كه به بهشت ختم مي شود، بعضي ها هم از روي پلي كهنه و لرزان كه شيطان آن طرفش ايستاده است. اين بازي امروزه در بيشتر دنيا بازي مي شود كه البته در هر كشور، اسم مخصوصي دارد.

شما ممكن است كه فكر كنيد كه اسكي ورزش جديدي است. ولي بايد بدانيد كه اسكي يكي از قديمي ترين طرق مسافرت بود كه بشر شناخت. خود كلمه «اسكي» از كلمه ايسلندي scidth مي آيد كه معني «كفش برف» را مي دهد.

بعضي از تاريخ نويسان عقيده دارند كه حتي مبدأ و پيدايش اسكي به عهد حجر باز مي گردد و حجاري هائي پيدا شده كه بشر را در حال اسكي کردن نشان مي دهند.

اولين چوب هاي اسكي تا آنجا كه به خاطر مي آيد ، چارچوب خميده اي داشته كه از استخوان حيوانات درست مي شده و آن را با تسمه چرمي بپا نگاه مي داشتند. در اين مورد تصويري موجود است كه روي سنگ حجاري شده و مربوط به نهصد سال قبل است كه يك اسكي كننده را نشان مي دهد.

اسكي به عنوان يك ورزش، براي نخستين بار در نروژ شروع شد. در حقيقت، شهر «مورگدال» در اين كشور، به عنوان «مهد ورزش اسكي» شهرت دارد، زيرا اين منطقه براي زمان هاي درازي منطقه بسيار برف گيري بوده است.

در زمستان موقعي كه اهاي بومي، براي شكار يا مسافرت به كوه ها مي روند يا براي خريد يا ديد و بازديد به دهكده يا بازار مي روند، مجبورند كه براي راه رفتن از چوپ اسكي استفاده كنند.

بالاخره اگر فكر مي كنيد كه مسابقات اسكي يك پديده جديد است، بايد بدانيد كه در نروژ حدود سال 1767 مسابقاتي بين حريفان زبردست، ترتيب داده مي شده است. تعريف دوئل، به مفهوم امروزي آن، عبارت است از مواجهه دو جانبه بين دو نفر در مواقعي كه پاي اعاده حيثيت در بين باشد، كه هر كدام از اين دو نفر، اسلحه گرم همراه داشته و مجبور به رعايت مقررات خاصي هستند. پس با اين تعريف، بعضي از مبارزات معروف تن به تن، واقعاً يك دوئل محسوب نمي شده اند.

براي مثال، نبرد تن به تن معروف هكتور و آشيل كه هر كدام مي خواسته ديگري را شكست دهد، يك دوئل نبوده است.

دليل اين موضوع آن است كه در زمانهاي قديم، يك نوع دوئل بود كه به اسم «دوئل شرعي» ناميده مي شده كه يك نوع مبارزه قانوني بود، بدين معني كه وقتي جنگي در شرف وقوع بود، يك نماينده از قبيله دشمن مأمور مي شد كه با قهرمان طرف ديگر مبارزه و دوئل كند. طرف غالب و برنده در اين دوئل نشان هاي براي پيروزي قبيله مربوط در نظر گرفته مي شد. يعني قبيله مزبور، استحقاق پيروزي در اين جنگ را داشت.

ولي در آن موقع، اين نوع دوئل كم كم منسوخ شده و دوئل شرافتي پديد آمد. اين نوع دوئل ها، در حدود قرن شانزدهم، متداول بود. رسم دوئل كردن بين سالهاي 1601 و 1609 آنقدر شايع شد كه بيشتر از 2000 نجيب زاده فرانسوي، در دوئل جان خود را از دست دادند. در اين موقع كليسا و بعضي از مقامات رسمي شديداً به اين رسم معترض شده و در سال 1602، پادشاه فرانسه فرماني صادر كرد كه به موجب اين فرمان، هر كس كه رقيبي را به دوئل دعوت كرده و يا دعوت دوئل، محكوم به مرگ خواهد شد. اين سختگيري براي جلوگيري از دوئل همچنان پا برجا بود، تا اين كه در سال 1609 اين فرمان كمي تعديل گرديد و قرار شد كه هر كس بخواهد دوئل كند بايد از پادشاه كسب اجازه نمايد. رسم دوئل در انگلستان هم خيلي محبوبيت پيدا كرد ولي در آنجا هم به علت اعتراضاتي، اين رسم غير قانوني اعلام شد. در آلمان هم دوئل بين دانشجويان، قسمتي از زندگي جدي دانشجويان آلماني را حتي تا سالهاي اخير هم، تشكيل مي داد. يعني حتي اين افتخاري بزرگ براي هر دانشجوئي بود كه در دوئلي شركت مي كرد. بازي باورق، به زماني خيلي دور در تاريخ، باز مي گردد. ولي هيچ به درستي نمي داند كه اين بازي، اولين بار در كجا و چه وقت انجام شده است. بسياري از متخصصين عقيده دارند كه اين بازي احتمالاً از آسيا به جاهاي ديگر دنيا برده شده است.

روايت شده است كه هم هندوهاي قديم و هم مسلمانان به عنوان يك سرگمي، باروقهائي كه شكل آنها گرد بوده است، ورق باز مي كرده اند اما سابقه اي از اين موضوع در دست نيست. و سابقه اي که داريم مربوط به قرن چهارده به بعد است. چيني ها ادعا مي كنند كه حتي در سال 1120 هم در چين ورق بازي وجود داشته است كه در زمان حكومت يكي از امپراطوري هاي چيني كه «سيون – هو» نام داشته است، براي سرگرمي امپراطور و درباريان اختراع شده بود.

هر چه به پايان قرن چهارده مي رسيم، بازي با ورق در فرانسه محبوبيت بيشتري پيدا مي كند، به طوري كه اين محبوبيت به جائي رسيده و آنقدر زياد شد كه دولت ناچار شد فرماني صادر كند كه به موجب آن، مردمي كه كار مي كردند، ديگر حق نداشتند در روزهاي كار، ورق بازي كنند. ورق هاي بازي معمولاً به شكل مربع مستطيل يا مربع بوده و بعضي اوقات هم دايرده شكل بوده است.

جعبه هاي اوليه، حاوي 86 كارت بوده است و يك نوع ورق هم بوده كه شماره نداشته و به اسم فو معروف بوده كه از قول انليس به معني احمق مي آيد. همان ورقي كه امروزه آن را «ژوكر» مي ناميم. در قرن پانزدهم، كه هنر گراورسازي در اروپا معرفي شد، قبل از آن چون ورق هاي بازي تماماً با دست نقاشي شده و نوشته مي شدند، بدين جهت قيمت آنها خيلي گران بود و جزو چيزهاي لوکس محسوب مي شد، بنابراين فقط ثروتمندان مي توانستند صاحب ورق بازي باشند. اما با روي كار آمدن گراورسازي، قيمت ورق بازي خيلي ارزان شد و براي اولين بار طبقه فقير هم توانست، به ورق بازي دست يافته و از بازي ورق لذت ببرد. در قرن شانزدهم در فرانسه، چهار نوع خالي كه امروزه براي ما آشناست، دل، پيك، خشت و خاچ براي اولين بار به كار رفت.