ادامه حماسه: Blu-ray 3D بلي يا خير
تقاضا براي كمال هر روز به تدريج افزايش مييابد. نزديك به ده سال قبل، بسياري از كاربران نه تنها با كيفيت ويديوي DVD، بلكه با كيفيت فيلمهاي DVD تبديل شده با استفاده از Divx codec نيز راضي ميشدند. امروزه حتي ويديوي (720p (720×1280 نيز به اندازه چهار سال پيش درخشان و عالي به نظر نميرسد. بسياري از سرويسهاي ويديويي آنلاين اكنون فيلمهايي را با تفكيكپذيري(1080p (1080×1920 اما با نرخ بيتهايي بسيار كمتر از فيلمهاي توزيع شده بر روي رسانه ديسك Blu-ray پنجاه گيگابايتي ارائه ميکنند. عليرغم تمام اين موارد، شركتهاي فعال در حوزه فناوري (و همچنين كاربران نهايي) به دنبال محصول پيشرفتهتري هستند و امروزه همه چشمها به فيلمهاي Stereo-3D روي فرمت Blu-ray 3D دوخته شده است.
در واقع صنعت فيلمسازي در ميان گروههايي قرار دارد كه به سرعت فناوريهاي جديد را ميپذيرند. جلوههاي ويژه، صدا، رنگ، صداي چندكاناله، فيلمهايي با تفكيكپذيري بالا، نوارهاي ويديو، ديسكهاي ويديويي، High-Definition Stereo-3D و بسياري از فناوريهاي ديگر در اين مجموعه قرار ميگيرند. پيدايش فناوريها و فيلمهاي استريوسكوپيك سه بعدي (S3D) در دهههاي 80 و 90 ميلادي آغاز شد و بعدها يك رستاخيز جهاني را تجربه كرد كه اساساً توسط سالنهاي سينماي پيشرفته I-Max هدايت ميشد. در سالهاي اخير، سينماها و فيلمهاي Stereo-3D محبوبيت بيشتري پيدا كردهاند و تكامل فناوري فعلي امكان ارايه S3D را به بازار سرگرميهاي خانگي فراهم كرده است. با در نظر گرفتن اين واقعيت كه از نظر تاريخي تمام فيلمها در فرمت S3D به نمايش درنيامدهاند و در عين حال هنوز انبوهي از محتوا به صورت Stereo-3D قابل دسترسي نيستند، تهاجم اين فناوري به بازار خانگي هنوز به فرصت زيادي نياز دارد. در نهايت تمام پخشكنندهها،کامپيوترهاي شخصي، كنسولهاي بازي و تلويزيونها از قابليت S3D برخوردار خواهند شد، اما اكثريت قريب به اتفاق محتوايي كه نمايش خواهند داد در فرمت دو بعدي سنتي خواهند بود.
در مورد پخشكنندهها، در واقع انجمن (Blu-ray Disc (BDAتوانسته يك موتور تقريباً نامحدود را براي ارتقاءهاي سختافزاري ابداع كند. ديسك Blu-ray در ابتدا بدون هرگونه عملكرد پيشرفتهاي نظير تصوير در تصوير و يا اتصال اينترنت معرفي شده بود. نسلهاي بعدي پخشكنندههاي BD اين عملكردها را به دست آوردند كه به احتمال باعث شدند حداقل بعضي از صاحبان اين محصولات به ارتقاء ابزارهاي خود بپردازند. در اواخر سال گذشته ميلادي، BDA يك بازنگري ديگر اين استاندارد را نهايي كرد كه با نام Blu-ray 3D شناخته ميشود و براي بهرهگيري از Stereo-3D نيازمند ارتقاء هر دو گروه محصولات HDTV و پخشكنندهها است. بهعلاوه، انجمن مذكور در سال جاري استاندارد BDXL را تصويب كرد. اين استاندارد ديسكهاي Blu-ray سه و چهار لايهاي را تعريف ميكند كه بهطور رسمي براي «حوزههاي تجاري با نيازهاي چشمگير در حوزه بايگاني» طراحي شدهاند، اما در نهايت پشتيباني ضبطكننده و پخشكنندههاي ويژه مصرفكنندگان عام را بهدست خواهند آورد. بنابراين، BDA پنج ارتقاء مهم از استاندارد Blu-ray را در طول چهار سال از عمر تجاري اين فرمت معرفي كرده است و بهطور قطع BD 3D يا BDXL آخرين بهروزرسانيهاي اين استاندارد نيز نخواهند بود.
تنها مشكل بهرهگيري از Stereo-3D در منزل، ضرورت استفاده از عينكهاي ويژه و نشستن در يك ناحيه معين در مقابل صفحه تلويزيون است. اين شرايط براي بسياري از اتاقهاي نشيمن و همچنين بسياري از شركتهاي بزرگ، مناسب نيست. امروزه نمايشگرهاي اتواستريوسكوپيك وجود دارند، اما كيفيت آنها نسبتاً پايين است. در نتيجه، حتي زماني كه تمام تجهيزات نصب شده از قابليت S3D برخوردار شوند (كه حداقل 10 تا 15 سال طول خواهد كشيد)، به احتمال تقاضا براي محتواي استريوي سه بعدي محدود خواهد بود. با اينحال، اكثر كارتهاي گرافيكي مدرني كه براي دستگاههاي HTPC ارايه ميشوند حتي همين امروز قادر به پخش BD3D هستند.
امروزه دستگاههاي HTPC به عملكردهاي اختصاصي متنوعي (نظير اداره بيتهاي جاري جريان صداي غيرحذفي) و همچنين مصرف برق پائين يا عملكرد بيصدا نياز دارند. با اينحال، قابليتهاي پردازندههاي گرافيكي مختلف با يكديگر تفاوت دارد و به همين دليل ما تصميم گرفتيم تا مشخصات پردازندههاي گرافيکي مدرن قابل نصب در سيستمهاي سينمايخانگي و قابليتهاي آنها در ارتباط با ويديو را در يك جدول ارايه كنيم. (جدول زير)
همانطور كه ميبينيد، وقتي نوبت به پخش چندرسانهاي ميرسد، آخرين پردازندههاي گرافيكي ATI (واحد تجارت گرافيكي AMD) و Nvidia مجموعه آراستهاي از ويژگيها را ارايه ميكنند.آخرين محصولات گرافيكي سري ATI Radeon HD 5000 (به استثناء ضعيفترين عضو اين سري يعني تراشه گرافيكي Cedar) پشتيباني سختافزاري از Blu-ray 3D را (به لطف پشتيباني از كدگشايي MPEG4-MVC و دو کدگشاي 1080p) به همراه جريان بيت صداي غيرحذفي (DTS HD Master Audio و Dolby Digital True HD) براي گيرندههاي خارجي ارايه ميكنند. با در نظر گرفتن اين واقعيت كه سالها است ساير قابليتهاي مدرن نظير كدگشايي ويديوي تصوير در تصوير و كدگشايي سختافزاري در VC-1 تحت پشتيباني قرار گرفتهاند، صرفاً ميتوانيم بگوييم كه كارتهاي گرافيكي سري ATI Radeon HD 5000 (حداقل بر روي كاغذ) محصولات ايدهآلي براي دستگاههاي HTPC به شمار ميآيند.
وضعيت براي خط محصولات HTPC شركت Nvidia كمي دشوارتر است، با وجود اينكه به احتمال نود و نه درصد از بازار بالقوه را راضي خواهند كرد. آخرين معماري اين شركت با نام Fermi هنوز اندكي با ورود به بازار مصرفكنندگان عام و معرفي تراشههاي گرافيكي با بازدهي انرژي مناسب براي اين حوزه فاصله دارد. بنابراين، محصولات Nvidia در اين مجموعه به پردازندههاي گرافيکي قديميتر محدود ميشوند. تنها GeForce GT 240 به دو کدگشاي ويديويي1080p MPEG4-MVC مجهز بوده و تنها اين كارت قادر به پشتيباني از Blu-ray 3D است. بهعلاوه، حتي با وجود آنكه كارت مذكور به يك كنترلر صوتي مجتمع مجهز شده است، نميتواند جريان بيت صداي با كيفيت بالا را به گيرندههاي خارجي ارايه كند.
با در نظر گرفتن اين موضوع كه محصولات سري ATI Radeon HD 5000 از قابليتهاي DirectX 11 برخوردار بوده، با استفاده از فناوري 40 نانومتري ساخته ميشوند (كه در نتيجه از بازدهي انرژي بسيار بالايي سود ميبرند) و از توابعي نظير پخش BD 3D و جريان بيت صداي غيرحذفي پشتيباني ميكنند، به نظر ميرسد كه اندكي بهتر از تنها رقيب واقعي امروز خود يعني GeForce GT 240 هستند. با اينحال، Nvidia در نظر دارد در آينده نزديك يك محصول گرافيكي عمومي جديد را عرضه كند كه نه تنها به معماري Fermi مجهز خواهد بود، بلكه از Blu-ray 3D، جريان بيت صداي غيرحذفي و مجموعه ويژگيهاي DirectX 11 نيز پشتيباني خواهد كرد و در عين حال برچسب قيمت آن از 199 دلار آغاز خواهد شد. محصول تازهوارد، فاصله ميانRadeon HD 5830 و Radeon HD 5770 را پر خواهد كرد. به اين ترتيب، گزينههاي بيشتري در بازار كارتهاي گرافيكي مناسب براي دستگاههاي HTPC وجود خواهند داشت.
ماهنامه شبکه