تنظيم جدول فراواني داده هاي یک متغیره كيفيهر يك از داده هاي مربوط به یک متغیر کیفی را داده كيفي مي نامند. براي تلخيص و تنظيم داده هاي كيفي جداولي را كه داراي 3 ستون است، به شرح زير تهيه مي كنيم.
١-ستون اول جدول را به طبقات و يا گروههاي ممكن متغير كيفي اختصاص مي دهيم مثلاً براي متغير جنس، ستون اول دو طبقه مرد و زن را خواهد داشت
٢-ستون دوم جدول را به نتيجه شمارش تعداد اجزاي مربوط به هر گروه اختصاص داده و آن را فراوانـي مطلق مي ناميم
٣-ستون سوم به نسبت فراواني به كل مشاهدات اختصاص مي يابد كه آن را فراواني نسبي طبقات مي ناميم.
(کل مشاهدات)/(فراوانی مطلق)= فراواني نسبی
مثال : داده های زیر مربوط به گروه خونی 20 نفر است.
A،A،O،B،AB،AB،O،B،O،A،B،B،B،B،AB،A B،AB،A،B
جدول فراواني گروههای خونیفراواني نسبي
فراواني مطلق
گروه خونی
٠.٢٥
٥
A
٠.٢
٤
AB
٠.٤
٨
B
٠.١٥
٣
O
١
٢٠
جمع
تنظيم جدول فراواني داده هاي چند متغیره كيفيكمتر اتفاق ميافتد كه در يك بررسي آماري با صرف هزينههاي مالي و زماني، تنها يك صفت يا خصيصه از اعضاي مورد مطالعه جمعآوري گردد. اين اطلاعات اگر در جهت استفاده از روشهاي آماري باشد، ميتواند حاوي نتايج مفيدي براي محقق باشند.
جدول توزيع فراواني براي داده دو متغيره كيفي داده دو متغيره كيفي نتيجه مشاهده دو صفت كيفي براي هر عضو جمعیت است. فرض کنید در مثال بررسی گروه خون افراد ، جنس آنها نیز مشخص شده باشد. ً اطلاعات مربوط به صفات جنس و گروه خونی دو صفت كيفي هستند كه براي مطالعه توأم آنها جدولي به صورت زير تهيه مي گردد.
F : زن
M :مرد
A(M)،A(M)،O(F)،B(F)،AB(F)AB(M)،O(F)،B(F)،O( F)،A(F)
،B(F)،B(M)،B(F)،B(M)،AB(F)،A(F)، B(M)،AB(F)،A(M)،B(F)
اعداد داخل جدول نشان دهنده فراواني تعداد افرادي است كه صفت جنس و صفت گروه خونی آنها در تقاطع تقسيمبندي مربوطه قرار گرفتهاست و جمع اعداد برابر با تعداد كل افرادي ميباشد كه براي بررسي انتخاب شده اند. اعداد داخل جدول مي تواند فراواني نسبي و يا درصد نيز باشد، كه در چنين حالتي امكان تهيه سه نوع جدول وجود دارد.
الف ) جدول درصد بر اساس تقسيم بندي سطري
در اين جدول درصد مشاهدات بر اساس جمع هر سطر محاسبه ميگردد. با استفاده از اين جدول و درصد گيري بر اساس جمع هر سطر ميتوانيم به طور مجزا براي سطرهاي مختلف (گروههاي مختلف متغير سطر) مقـادير فراواني نسبي ستونهاي مختلف (گروههاي مختلف متغير ستون) را مقايسه نماييد.
با استفاده از اين جدول و درصد گيري بر اساس جمع هر سطر به ما امكان مقايسة گروههای مختلف خونی را در دو گروه مجزاي مردان و زنان را ميدهد.
ب ) جدول درصد بر اساس تقسيم بندي ستوني
در اين جدول درصد مشاهدات بر اساس جمع هر ستون محاسبه ميگردد. با استفاده از اين جدول و درصد گيري بر اساس جمع هر ستون ميتوانيم به طور مجزا براي ستونهاي مختلف (گروههاي مختلف متغير ستون) مقادير فراواني نسبي سطرهاي مختلف (گروههاي مختلف متغير سطر) را مقايسه نماييد.
با استفاده از اين جدول و درصد گيري بر اساس جمع هر ستون به ما امكان مقايسة جنسيت افراد در چهار گروه مجزاي خونی را ميدهد.
ج ) جدول درصد بر اساس كل
در اين جدول درصد مشاهدات بر اساس جمع كل خانه هاي جدول محاسبه ميگردد. با استفاده از اين جدول و درصد گيري بر اساس جمع كل خانه هاي جدول ميتوانيم به مقايسة فراواني نسبي كلية جايگشتهاي گروههاي سطر و ستون بپردازيم.
هر يك از جداول فوق كاربرد معين دارد و در بسياري از حالات لازم است كه هر سه نوع جدول تهيه گردند. نكتة مهم ديگري كه در استفاده از اين جدامل حائز اهميت است ارتباط اين نتايج با نحوة نمونهبرداري است كه طرح ان بدون آگاهي از مباحث نمونهگيري مقدور نيست.