معرفي جامع و كامل رشته ي گفتار درمانی - گروه تجربی- پزشکی

[Borna66]

هدف و ماهیت
می‌خواهد حرف بزند. می‌خواهد به یاری جادوی كلام با آشنا و غریبه ارتباط برقرار كند تا آنچه می‌داند بگوید و آنچه نمی‌داند بپرسد. می‌خواهد وقتی شاد است، وقتی غمگین است، وقتی شور و نشاط دلش را روشن كرده و زمانی كه اندوه به قلبش پا گذاشته است، احساسش را به آرامی و بدون دغدغه با دیگران در میان گذارد، اما نمی‌تواند.
چرا ؟ دلیل سكوتش چیست؟ سكوتی كه او را در زندان تنهایی خویش اسیر كرده است. شاید ناشنواست. شاید عقب‌مانده ذهنی است. شاید لكنت زبان دارد و شاید ده ها عامل دیگر.
اما این پایان راه نیست، چرا كه كارشناسان رشته گفتار درمانی به یاری این دسته از افراد جامعه می‌آیند و آن ها را از انزوا به اجتماع می‌آورند.

[Borna66]

در واقع هدف این رشته بررسی ، تشخیص ، ارزیابی و درمان اختلالات گفتار و زبان است.
یك آسیب‌شناس گفتار و زبان باید در آغاز بررسی كند كه چه حوزه‌ای از زبان و گفتار فرد صدمه دیده است و سپس به درمان بپردازد چون نوع و مدت درمان با توجه به حوزه آسیب‌دیده متفاوت می‌باشد.
برای مثال، امكان دارد به علت سكته مغزی، تصادف و یا اصابت تركش، اختلالی در حوزه زبان فرد ایجاد شود كه این اختلال می‌تواند به صورت بی‌ربط صحبت كردن و یا ناتوانی در سخن گفتن بروز پیدا كند. یا این كه امكان دارد مشكل در حوزه گفتار باشد یعنی در تولید گفتار و یا روانی گفتار اختلالی به وجود بیاید. برای مثال كودكی كه صداها را اشتباه تلفظ می‌كند دارای اختلال در تولید گفتار است و همچنین فردی كه در طول یك دقیقه به جای 4 جمله (به طور متوسط) یك جمله را گفته و یا برعكس 10 جمله را بیان می‌كند، دچار اختلال در روانی گفتار می‌باید. و بالاخره امكان دارد تارهای صوتی به دلایل مختلف آسیب ببینند كه موجب خراب شدن كیفیت صوت می‌شود.
كه در تمام موارد فوق یك گفتار درمان سعی می‌كند كه به شیوه‌های غیرپزشكی و بدون استفاده از دارو آسیب ایجاد شده را درمان كند اما طول درمان و نحوه درمان متفاوت خواهد بود، یعنی آسیب‌های حوزه زبان چون به سیستم عصب مركزی در مغز برمی‌گردد، طولانی‌تر و دشوارتر بوده اما درمان اختلالات حوزه گفتار آسان‌تر و سریع تر می‌باشد.

[Borna66]

رشته گفتار درمانی یكی از زیرمجموعه‌های علوم توانبخشی است و هدف آن یاری رساندن به افرادی است كه دچار اختلالات گفتاری و زبانی هستند كه این كمك شامل موارد زیر می‌شود:
الف) كمك به افرادی كه اختلالات تلفظی دارند، به گونه‌ای كه بتوانند بدرستی تولید صداهای گفتاری را بیاموزند.
ب) كمك به بیمارانی كه اختلال در صوت دارند و یا به علل مختلف حنجره آن ها جراحی شده و فاقد صوت طبیعی هستند.
ج) كمك به بیمارانی كه به دلیل آسیب‌های مغزی، زبان پریش‌ شده‌اند (این دسته از بیماران قدرت سخن گفتن نداشته یا بی‌ربط سخن می‌گویند.
د) یاری كردن ناشنوایان برای برقراری ارتباط كلامی .
هـ) كمك به طیف گسترده‌ای از عقب‌ماندگان ذهنی برای برقراری ارتباط كلامی.
و) توصیه و مشاوره به افراد جامه به منظور پیشگیری از اختلالات فوق.

[Borna66]

توانایی های مورد نیاز و قابل توصیه
حروف را یك یك ادا كرده و یا كلمات را به آرامی بیان می‌كند و سپس به صدای بیمار و نحوه اداكردن حروف و یا كلمات او نگاه كرده و گوش فرا می‌دهد و اشتباه‌هایش را به آرامی تذكر می‌دهد تا او بتواند از سنگلاخ دشواری های گفتار و زبان عبور كرده و به روانی سخن بگوید.
این كار همیشگی یك گفتار درمانگر است. كاری كه باید با صبر و بردباری به دفعات مختلف و به روش‌های گوناگون انجام دهد.
صبور بودن مهمترین ویژگی است كه یك گفتار درمانگر باید داشته باشد چرا كه بعضی از بیماران به كندی پیشرفت می‌كنند و به قول معروف پیشرفتشان میلیمتری است. بنابراین لازم است كه گفتار درمانگر بردبار باشد و پابه‌پای بیمار پیش رفته و او را درك كند.
همچنین متخصص این رشته باید انعطاف‌پذیر باشد، برای این كه در این كار تنوع مراجعه‌كنندگان بسیار زیاد است، یعنی مراجعین ما می‌توانند یك بچه 2 ساله تا یك فرد 90 ساله باشند كه بدون شك هر یك روحیات و ویژگی‌های خاص خود را دارند و یك گفتار درمانگر باید با توجه به این ویژگی‌های فردی نحوه درمان را انتخاب بكند.
دانشجوی موفق این رشته كسی است كه به زبان انگلیسی و دانش كامپیوتر مسلط باشد چون كتاب های این رشته در ایران بسیار كم است و دانشجو باید بتواند از منابع خارجی یا از شبكه‌های رایانه‌ای استفاده كند.
همین‌طور بهتر است با لهجه‌های مختلف آشنایی داشته باشد چون ممكن است ناشنوایی به او مراجعه كند كه در یك محیط ترك یا كرد زبان زندگی كرده است و اگر فرد لهجه او را بلد باشد و یا حداقل با جایگاه‌های تولید صدای آن لهجه آشنا باشد، بهتر می‌تواند به او كمك كند.
رشته گفتاردرمانی نیازمند خلاقیت، هنر، صبر و پشتكار است و باید دانشجو به مطالعه مداوم جهت پیشرفت زمینه‌های درمان بیماران علاقه‌مند باشد.
دانشجویان این رشته باید اختلال گفتاری نداشته باشند زیرا بخشی از تحصیل در این رشته شامل آموزش عملی و برخورد كلامی با بیماران می‌باشد و باید سلامت كامل روانی داشته و بتوانند به درستی ارتباط برقرار كنند. همچنین لازم است در دروس زبان و ادبیات فارسی، زیست‌شناسی، فیزیك و زبان انگلیسی اطلاعات لازم و كافی را كسب كرده باشند.

[Borna66]

آینده شغلی و بازار کار
در مقابل هر 2 یا 3 هزار نفر جمعیت یك گفتار درمانگر مورد نیاز است. آمار فوق كه مورد قبول جامعه پزشكی و بهداشتی جهان است، نشانگر نیاز جامعه به فارغ‌التحصیلان گفتار درمانی است چرا كه تخصص گفتار درمانی بر دو محور اصلی درمان و پیشگیری استوار شده است.
با این كه رشته گفتار درمانی در گروه پزشكی است اما كار آن بیشتر پیشگیری می‌باشد.
متاسفانه این رشته در كشور ما جا نیفتاده است و در نتیجه فعالیت فارغ‌التحصیلان این رشته محدود می‌باشد.
برای مثال با این كه به اعتقاد ما هر مدرسه‌ای به یك گفتار درمانگر نیاز دارد، فارغ‌التحصیلان این رشته زمانی كه در آموزش و پرورش استخدام می‌شوند، پستی برای آن ها در نظر گرفته نشده است، یعنی در حكم استخدامی به عنوان دبیر تلقی می‌شوند نه به عنوان یك گفتار درمانگر.
و یا متاسفانه قانون نظام پزشكی به این صورت است كه گفتار درمانگر نمی‌تواند به تنهایی مطب بزند بلكه باید زیر نظر متخصص مغز و اعصاب و یا گوش و حلق و بینی فعالیت كند، در صورتی كه یك گفتار درمانگر وابستگی خاصی به هیچ تخصصی ندارد البته ممكن است متخصص مغز و اعصاب در بعضی موارد به گفتار درمانگر یاری برساند اما در بسیاری از موارد مانند لكنت زبان نمی‌تواند كمكی بكند.
با این وجود نباید علاقه‌مندان به این رشته ناامید شوند چون این رشته برای جوانانی كنجكاو كه به دنبال كشف ناشناخته‌ها می‌باشند و می‌خواهند در زمینه تحصیلی‌شان حرف اول را بزنند، رشته بكری است و زمینه‌های ناشناخته زیاد دارد.
كه از آن جمله می‌توان به درمان سریع لكنت زبان اشاره كرد. چون با این كه در این زمینه روش هایی وجود دارد به تدریج جواب می‌دهد و به جرات می‌توان گفت كه اگر كسی درمان سریعی برای لكنت زبان پیشنهاد كند، بسیار ثروتمند خواهد شد. برای این كه لكنتی‌ها هم افرادی باهوش طبیعی هستند و می‌توانند مشاغل مختلف را به عهده بگیرند ولی این اختلال در صحبت كردن آن ها را دچار مشكل كرده است. بنابراین بسیاری از آن ها حاضرند هزینه زیادی بپردازند اما سریع مشكل آن ها رفع شود.
با این كه مشكل شغلی در جامعه ما برای همه رشته‌ها از جمله رشته گفتار درمانی وجود دارد اما از آنجایی كه فارغ‌التحصیلان رشته‌های توانبخشی و از جمله گفتاردرمانی محدود هستند و از طرفی جامعه به آن ها نیاز بسیاری دارد، رشته‌های علوم توانبخشی كمتر از سایر رشته‌ها با مشكل شغلی روبرو هستند.
برای مثال یك گفتار درمانگر می‌تواند در درمانگاهها و مراكز بهداشت، مراكز ویژه توانبخشی و مراكز آموزش و پرورش استثنایی فعالیت بكند چون قسمت عمده این كار در ارتباط با ناشنواها و كم‌شنواها است، یعنی ما به یك ناشنوا و یا كم‌شنوا كمك می‌كنیم كه گفتار افراد را درك كرده و بهتر از قبل منظورش را از طریق كلام برساند. كه از همین‌جا ناشنوایان زبان اشاره را می‌آموزند اما ما به آن ها درك گفتار و بیان آن را می‌آموزیم .

[Borna66]

[Borna66]