معرفي جامع و كامل رشته ي دام پزشکی - گروه تجربی- پزشکی

[Borna66]

هدف و ماهیت
امروزه در دنیا علی‌رغم پیشرفت‌های علمی كه در زمینه‌های مختلف صورت گرفته است ، هنوز هم مساله غذا از نظر اجتماعی و اقتصادی در درجه اول اهمیت قرار دارد و به عنوان یك مساله استراتژیك مطرح می‌باشد. به طوری كه موقعیت یك كشور را با سطح و نوع غذای مردم آن كشور محك می‌زنند. و بدون شك در میان مواد غذایی آنچه بسیار اهمیت دارد و جزء لاینفك مواد غذایی روزانه است، پروتئین حیوانی است كه از طریق دام تهیه می‌شود.
حال از همین‌جا می‌توان به اهمیت دانش‌ دام پزشكی پی‌برد ، چرا كه حفظ و حراست بهداشت دام ها بر عهده یك دام پزشك است. یعنی یك دام پزشك با تامین بهداشت و مبارزه با عوامل تهیه كننده حیات دام، طیور، آبزیان و حشرات مفید، ضمن اقدامات بهداشتی لازم برای افزایش طول عمر آن ها، با تامین سلامتی این دسته از موجودات كمك می‌كند كه بازدهی تولیدی و خدماتی آن ها بیشتر بشود.
از طرف دیگر یك دام پزشك وظیفه مبارزه با بیش از 400 بیماری مشترك بین انسان و حیوان را دارد، بیماری‌هایی كه به صورت مستقیم (تماس با دام آلوده) و غیرمستقیم (استفاده از تولیدات یا فرآورده‌های دامی) به انسان منتقل شده و حیات او را به مخاطره می‌اندازد. و بالاخره دام پزشك آن در حفظ محیط زیست نقش بسزایی دارند چرا كه به مبارزه با بیماری‌های وحوش و همچنین بیماری‌های مشترك بین انسان و وحوش می‌پردازند. كه البته در كشور ما كمتر به این نقش توجه شده است.
دانشجویانی كه وارد رشته دام پزشكی می‌شوند باید حدود 220 واحد درسی را در 6 سال بگذرانند كه این واحدها در سه مقطع متوالی علوم پایه، پاتوبیولوژی و علوم درمانگاهی تدریس می‌شود. یعنی در آغاز دانشجو طی 2 سال علوم پایه را می‌گذراند و سپس در 2 سال بعد ،‌درس های پاتوبیولوژی شامل میكروبیولوژی، آسیب‌شناسی، انگل‌شناسی و بهداشت و كنترل مواد غذایی را مطالعه می‌كند و بالاخره وارد دوره علوم درمانگاهی می‌شود كه این دوره خود شامل دو بخش درس های نظری و عملیاتی و بخش كارورزی می‌شود. به همین دلیل دانشجوی این رشته در علوم پایه پزشكی بنیه علمی خوبی دارد و حتی در دوره‌های تخصصی ایمونولوژی ، ویروس‌شناسی و ... همپای فارغ‌التحصیلان پزشكی شركت كرده و موفق نیز می‌شود.
دام پزشكی علم شناخت بیماری‌های دامی اعم از بیماری‌های مشترك بین انسان و حیوان یا بیماری‌های خاص دام، پیشگیری از بیماری‌ها ، معالجه بیماری‌ها و همچنین علم تغذیه انسان و دام می‌باشد.

[Borna66]

از سوی دیگر در اكثر كشورها از جمله كشور ما، دام پزشكان در تحقیقات پایه پزشكی نقش مهمی دارند. برای مثال دكتر جی‌بانگ عامل تب مالت انسان و سقط جنین دام ها را كشف كرد و نشان داد كه استفاده از توبركولین برای تشخیص سل در انسان وسیله بسیار خوبی است و یا جی‌رامون با كشف سرم ضد دیفتیری جان میلیون ها كودك جهان را نجات داد.
این توانایی از آنجا نشأت می‌گیرد كه از یك طرف كار با دام محدودیت‌های كار با انسان را ندارد یعنی می‌شود بر روی تعداد زیادی از حیوان با وجود احتمال بیماری یا مرگ آزمایش نمود، كاری كه در علوم میكروبیولوژی ، فارموكولوژی و فیزیولوژی انجام می‌گیرد. و از سوی دیگر یك دام پزشك دید وسیعتری درباره حیوانات دارد و می‌تواند به روی حیوانات مختلف تحقیق بكند.
از نظر سازمان بهداشت جهانی هدف نهایی دام پزشكی درمان حیوانات نیست، بلكه دقیقاً تامین مواد غذایی و بهداشت انسان می‌باشد. چرا كه با واكسیناسیون دام ها می‌توان از مرگ و میر آنها جلوگیری كرد و بر میزان فرآورده‌های دامی افزود و در نتیجه مواد پروتئینی لازم برای جیره غذایی انسانی را تامین نمود . موادی كه مقاومت انسان ها بخصوص كودكان را در مقابل كلیه بیماری‌ها، افزایش می‌دهد و نه تنها باعث كاهش قابل ملاحظه هزینه‌های درمانی می‌شود، بلكه جامعه‌ای سالم و فعال بوجود خواهد آورد. از سوی دیگر دام پزشكی در پیشگیری از بیماری‌های مشترك بین حیوانات و انسان نقش بسیار مهمی دارد. بیماری‌هایی كه می‌تواند بهداشت عمومی یك جامعه را به خطر بیندازد.

[Borna66]

توانایی های مورد نیاز و قابل توصیه
مهمترین وظیفه یك پزشك شناخت بیماری با توجه به علایم و نشانه‌ها و اظهارات بیمار است. كاری كه با توجه به علایم مشابه و مشترك برای بیماری‌های مختلف و همچنین تنوع بیماری‌ها بسیار دشوار می‌باشد. اما با این وجود كار یك پزشك در مقایسه با دام پزشك سهل‌تر است چرا كه در شناخت و معالجه بیماری‌ انسانی ، می‌تواند از خود بیمار كمك بگیرد. اما یك دام پزشك در معالجه بیماری حیوانات تنها با بررسی و پژوهش و با تكیه بر دانش خود می‌تواند به بیماری پی ببرد.
یك دام پزشك علاوه بر دانش بسیار و قدرت تجزیه و تحلیل باید زیرك و هوشیار نیز باشد. چون از یك سو بیمار او نمی‌تواند درد خود را بیان كند و دام پزشك باید خود موفق به شناخت بیماری گردد و از سوی دیگر بسیاری از دامداران سنتی‌ ما هنوز فرهنگ استفاده از دام پزشك را پیدا نكرده‌اند و در نتیجه با مشاهده دام بیمار در ابتدا خود از راه های سنتی كه بسیاری از اوقات اشتباه نیز هست، به معالجه دام می‌پردازند و بعد از این كه بیماری به اوج خود رسید و یا حتی دام به بیماری تازه‌ای دچار گردید، به دام پزشك مراجعه می‌كنند و تازه هنگام مراجعه به دام پزشك نیز نمی‌گویند كه قبلا از چه داروها و یا روش های درمانی استفاده كرده‌اند و در نتیجه اگر یك دام پزشك زیركی و هوشیاری لازم را نداشته باشد، در شناخت بیماری اشتباه می‌كند.
درس زیست‌شناسی یكی از درس های مهم رشته دام پزشكی است. همچنین دانشجوی این رشته هرچقدر كه تلاش بكند اگر به زبان انگلیسی و یا یك زبان بین‌المللی دیگر مسلط نباشد، نمی‌تواند در این رشته موفق گردد، چرا كه امروزه اطلاعات علمی بخصوص در علومی مثل ایمونولوژی روزآمد شده است و تا دانشجویی به زبان انگلیسی مسلط نباشد، نمی‌تواند از اطلاعات جدید با خبر شده و یا از كتب مرجع استفاده بكند.
بدون شك دانشجوی این رشته باید از سلامت جسمانی برخوردار باشد اما قدرت بدنی در همه بخش‌های دام پزشكی مطرح نیست . برای مثال در مراكز تحقیقاتی و آزمایشگاهی و یا برای معالجه دام های كوچك نیازی به قدرت بدنی بالا نیست اما در معالجه دام های بزرگ ، قدرت بدنی بالا می‌تواند كار یك دام پزشك را راحت‌تر كند.
یك دانشجوی دام پزشكی بعد از فارغ‌التحصیلی باید گاه در دل یك روستا به مداوای حیوانات بپردازد و بدون شك چنین كاری جز به یاری عشق و علاقه امكان‌پذیر نمی‌باشد.

[Borna66]

وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
فارغ‌التحصیلان دوره دكترای عمومی دام پزشكی می‌توانند بر حسب علاقه در بیش از 14 گرایش تخصصی مختلف در علوم دام پزشكی (آسیب‌شناسی ، انگل شناسی ، میكروبیولوژی ، كلینیكال پاتولوژی ، علوم تشریحی ، بیماری های طیور ، بیماری های داخلی دام بزرگ ، بیماری های داخلی دام كوچك ، جراحی ، رادیولوژی ، بیماری های ماهی و آبزیان ، بهداشت مواد غذایی ، مامائی و بیماری های تولید مثل و ...) و همچنین علوم پایه پزشكی و بیوتكنولوژی ادامه تحصیل بدهند.
در دوره دكترای تخصصی دام پزشكی به تناسب رشته تعداد 60 واحد تخصصی گذرانده می‌شود و دانش تخصصی دانشجو در یك زمینه خاص گسترده‌تر می‌گردد. هدف از اجرای دوره‌های تخصصی دام پزشكی ، تامین اعضای هیات علمی مورد نیاز برای دانشكده‌های دام پزشكی و محققان موسسات پژوهشی وابسته و در نهایت تامین نیروی انسانی متخصص مورد نیاز برای خدمات تخصصی دام پزشكی است.

[Borna66]

آینده شغلی و بازار کار
خبر اول :‌
بیماری‌های دامی در كشورهای جهان سوم ، سالیانه 30 میلون تن از شیر دام ها می‌كاهد، كه این رقم تامین كننده شیر سالیانه 200 میلیون كودك به میزان 2 لیوان شیر در روز می‌باشد.
خبر دوم :
تنها با مبارزه منظم داروئی با كرم های نخی شكل دستگاه گوارش گوسفند و بز، می‌توان سالیانه 150 میلیون كیلوگرم گوشت قرمز بیشتر در كشور تولید كرد.
خبر سوم :
در حال حاضر بیش از 1000 میلیون واحد دامی و همچنین حدود 600 تا 800 میلیون قطعه طیور در كشور وجود دارد.
تنها با تكیه بر هر یك از خبرهای فوق می‌توان متوجه نیاز كشور به متخصصان دام پزشكی شد. چرا كه حفظ بهداشت و سلامت جامعه و همچنین توسعه دامپروری كشور تنها با حمایت بخش دام پزشكی امكان‌پذیر است.

[Borna66]

فارغ‌التحصیلان دام پزشكی می‌توانند در مراكز مختلفی از جمله سازمان دام پزشكی ، موسسه تحقیقات و تولید واكسن رازی ، شركت‌های تولید دارو و فرآورده‌های دامی، شركت‌های تولید مواد غذایی با فرآورده‌های دامی ،‌واحدهای دامپروری دولتی و خصوصی و آزمایشگاه های تشخیص بیماری‌های دامی و بیماری‌های انسانی فعالیت بكنند.

[Borna66]

[Borna66]

[Borna66]