نمک يددار
ما از نظر جغرافيايي در منطقه ‌اي زندگي مي ‌کنيم که به دليل فقير بودن خاک از يُد، بيشتر مواد غذايي کشت شده يا حتي دام‌ ها يُد کافي نداشته و ميزان مورد نياز روزانه به اين ماده معدني از طريق غذا تأمين نمي‌ شود.
به همين دليل مدت‌ ها ايران جزو کشورهايي بود که بيماري ‌هاي مربوط به کمبود يُد در آن شيوع داشت.
دکتر نسرين اميدوار، متخصص تغذيه و رژيم درماني مي گويد: مهم ‌ترين علامتي که ميان مردم به عنوان کمبود يُد شهرت دارد، بزرگ شدن تدريجي غده تيروئيد و بروز بيماري‌ غم ‌باد يا گواتر است. علاوه بر آن بايد گفت اگر خانم ‌هاي باردار در دوران بارداري به کمبود اين ماده معدني مبتلا باشند، خطر اين که کودک‌ شان دچار بيماري‌ هايي مانند عقب‌ افتادگي ذهني شود، وجود دارد.
به هر حال، به دليل اين کمبود در کشور ما پس از بررسي‌ هاي مختلف، تصميم بر اين گرفته شد که يُد به يک ماده غذايي پُرمصرف و راحت يعني نمک اضافه شود و در حال حاضر چند سال است که نمک‌ هاي کشور يُِددار شده ‌اند. اين برنامه، کمک‌ بسياري کرده است که يُد موجود در بدن وضعيت بهتري پيدا کند و البته بررسي ‌هايي که روي ميزان يُد موجود در ادرار دانش‌آموزان کشور هر چند وقت يک بار انجام مي ‌شود، اين موضوع را ثابت کرده است.
اما چند نکته در مورد نحوه ي استفاده و نگهداري از نمک يُددار:
1- نمک يُد دار را بايد در شيشه‌ هاي تيره‌ رنگي که درب آن ها باز نباشد و نور نبيند، نگهداري کرد تا يُد آن از بين نرود.
2- در موقع پخت هم هر چه ديرتر نمک اضافه شود تا يُد بيشتر حفظ شود و بر اثر حرارت از ميان نرود.
3- در عين حال، فراموش نکنيد که مصرف زياد نمک خطر ابتلا به پُرفشاري خون را افزايش مي ‌دهد و اين که نمک يُد دارد به اين معني نيست که ما مصرف آن را بالا ببريم بلکه رعايت تعادل قدم اول است؛ زيرا همچنان يکي از توصيه‌ هاي سلامت در کشور مانند هر نقطه ديگر از دنيا، مصرف کم نمک است. از اين رو، سر سفره نمکدان نگذاريد و به همان نمکي که در حين پخت به غذا اضافه شده، بسنده کنيد.
از آن جايي که خاک کشور ما فقير از يُد بوده، نمي‌ توانيم مواد غذايي ديگري را نام ببريم که غني از يُد باشند. انتظار مي ‌رود که ماهي ‌ها (از ماهي آزاد، تن و شاه ماهي گرفته تا ميگو) يُد بيشتري داشته باشند اما باز هم بستگي به اين موضوع دارد که در چه منطقه و چه آبي پرورش داده شده باشند.
علاوه بر تمام نکات ياد شده، ما مواد غذايي ‌اي داريم که مي ‌توانند مانع جذب يُد شده و گواترزا باشند؛ مانند خانواده کلم و برخي ريشه‌ ها که معمولا مصرف خام‌ شان در مناطقي که شيوع کمبود يُد فراوان است يا توصيه نمي‌ شود و يا مصرف پخته شده شان پيشنهاد مي‌ شود.
سر سفره نمکدان نگذاريد و به همان نمکي که در حين پخت به غذا اضافه شده، بسنده کنيد.
دکتر عباس اسماعيلي معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشکي اراک نيز تاکيد مي کند به هيچ عنوان نبايد از ابتداي پُخت غذا، به آن نمک اضافه کرد؛ چرا که يُد موجود در آن از بين مي‌ رود.
وي با بيان اين که در کشورمان از طريق نمک، يُد مورد نياز بدن تامين مي ‌شود، افزود: کمبود يُد مي ‌تواند زمينه‌ ساز مشکلات عديده ‌اي از جمله گواتر و عقب ‌ماندگي‌ هاي ذهني و جسمي باشد.
وي در خصوص نمک ‌هاي تصفيه‌ نشده گفت: نمک‌ هاي تصفيه ‌نشده سرشار از انواع آلودگي است و حتي مي‌ تواند منجر به سرطان‌ زايي در افراد شود.
ايشان در پايان تصريح کرد: در حال حاضر رستوران‌ ها و برخي از نانوايي ‌ها به مصرف نمک‌ هاي غير يُد دار مبادرت مي ‌ورزند و اين در حالي است که در صورت شناسايي اين واحدها طبق مقررات قانوني با متخلفان برخورد مي‌ شود.