مقياس ها و اعداد در تخت جمشيد

پژوهشهاي دانشمنداني چون كِرِفتر،نيلندر،ا.هسّه،خان و آقاي تيليا و مايكل رُف،مقياسهاي طولي به كار رفته در تخت جمشيد را روشن كرده است.
كوچكترين واحد اندازه گيري يك "انگشت" بوده است كه با مقياس امروزي 2/2 سانتي متر مي شود.واحدهاي ديگر عبارت بوده اند از:
كف يا قبضه برابر 4 انگشت يا 7/8 سانتي متر.
گام (تخت جمشيدي) برابر 16 انگشت يا7 /34 تا 8/34 سانتي متر.
ارش(گز)برابر 24 انگشت يا 1/52 تا 2/52 سانتي متر.


بهترين مورد براي بررسي از مقياس از مقياس گام تخت جمشيدي،پلكان شرقي آپاداناست كه در يك نظر رابطه منطقي طول و عرض قسمت هاي آن بدين صورت مشخص مي شود:
جبهه پلكان را به طور كلي به قسمت شمالي (سان سربازان و بزرگان)،مركزي(مهتابي جلو) و جنوبي(سان هديه آوران) مي توان تقسيم كرد.هر يك از آنها78 گام طول و 9 گام بلندي دارد.قسمت مياني مهتابي جلو،9 گام بلندي و دو برابر آن طول دارد و دو شيب پلكان هاي متقارن آن هر يك قاعده اي به طول 30 گام دارند.از لبه مهتابي جلويي تا آغاز شيب هر يك از پلكانهاي متقارن مهتابي عقبي،درست 78 گام مي شودو در همه اي اعداد ضريبي از عدد 3 را كه در ايران باستان مقدس بوده است،مي يابيم.

عدد 9،7،3 اعداد مقدس دانسته مي شده اند و بررسي ها موارد زير را در تخت جمشيد ثابت كرده است:

آپادانا در مجموع 72 ستون دارد كه برابر با 72 فصل يسناي اوستا و 72 رشته كشتي است كه ايرانيان باستان به كمر مي بسته اند.

بر نقش بار عام كاخ صد ستون و نقش نماي آرامگاهها،پادشاه و شش تن از يارانش را نشان داده اند كه درست مثل قرار گرفتن اهورا مزدا در ميان شش فرشته بزرگ در باور ايرانيان باستان است و مويد زرتشتي بودن هخامنشي ها مي باشد.

پلكان بزرگ شمال غربي 111 پله (يعني سه بار عدد يك )دارد كه حاصل ضربر 37 (سه و هفت)در عدد 3 مي باشد وشمار منزل هاي راه شاهي از شوش تا سارد هم درست 111 بوده است و اين يكساني تصادفي نيست،به ويژه كه پلكان مورد بحث با يك پاگرد به دو قسمت تقسيم مي شود يكي 63 پله دارد (يعني 7×3×3×3 و همچنين به صورت 3 و دو برابرش 6 در كنار هم) و ديگري 48 پله(يعني 3×16).موارد ديگر هم چنين رمزهايي را نشان مي دهد.

سه "درگاه" دروازه همه ملل و كاخ "سه" دروازه،"سه" رديف حجاري بر پلكان هاي آپادانا،"99" ستون در تالار شمالي خزانه،"147"نفر هديه آور بر قسمت جنوبي پلكان شرقي آپادانا (7×7×3 و يا 21×7) و "168" سرباز،مهتر و بزرگ زاده بر قسمت شمالي آن (24×7) ‌،"234" گام تخت جمشيدي در طول پلكان هاي آپادانا (18×13 همچنين دقت شود به ترتيب 2و3و4 در اين رقم ) و "72" گام تخت جمشيدي در طول نقش بار عام خزانه (در اصل بر جبهه مركزي پلكان هاي آپادانا) و "72" گام تخت جمشيدي در فاصله ميان هر يك از ستون هاي كاخ صد ستون. همه اينها نشان ميدهد كه سازندگان تخت جمشيد در گزيدن مقياس هاي لازم براي بناها،عمدتا به اعدادي روي مي آوردندكه در سنت ايراني قديم مقدس بوده اند.