سايت ايرانيان انگلستان :
معرفي شهر سوخته - شهري با قدمت 3000 سال
شهر سوخته (Burned City) در ۵۶ كيلومتري زابل در استان سيستان و بلوچستان و در حاشيه جاده زابل - زاهدان واقع شده است. اين شهر در ۳۲۰۰ سال قبل از ميلاد پايه گذاري شده و مردم اين شهر در چهار دوره بين سالهاي ۳۲۰۰ تا ۱۸۰۰ قبل از ميلاد در آن سكونت داشته اند.
تاريخچه تحقيقات
كلنل بيت، يكي از ماموران نظامي بريتانيا از نخستين كساني است كه در دوره قاجار و پس از بازديد از سيستان به اين محوطه اشاره كرده و نخستين كسي است كه در خاطراتش اين محوطه را شهر سوخته ناميده و آثار باقيمانده از آتش سوزي را ديده است. پس از او سر اورل اشتين با بازديد از اين محوطه در اوايل سده حاضر، اطلاعات مفيدي در خصوص اين محوطه بيان كرده است. بعد از او شهر سوخته توسط باستانشناسان ايتاليايي به سرپرستي مارتيسو توزي از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷ مورد بررسي و كاوش قرار گرفت. اين شهر يكي از آثارتاريخي استان سيستان و بلوچستان به شمار مي آيد. تاريخچه اين شهر به چهار قرن قبل از ميلاد مسيح باز مي گرددم.
جغرافيا و محيط زيست شهر سوخته
بر مبناي يافتههاي باستان شناسان شهر سوخته ۱۵۱ هكتار وسعت دارد و بقاياي آن نشان ميدهد كه اين شهر داراي پنج بخش مسكوني واقع در شمال شرقي شهر سوخته، بخشهاي مركزي، منطقه صنعتي، بناهاي يادماني و گورستان است كه به صورت تپههاي متوالي و چسبيده به هم واقع شده اند. هشتاد هكتار شهر سوخته بخش مسكوني بوده است.
تحقيقات نشان داده است اين محوطه بر خلاف اكنون كه محيط زيست كاملاً بياباني دارد و فقط درختان گز در آنجا ديده ميشود، در پنج هزار سال قبل از ميلاد منطقهاي سبز و خرم با پوشش گياهي متنوع و بسيار مطلوب بوده و درختان بيد مجنون، افرا و سپيدار در آنجا فراوان وجود داشته است. در آن دوران نيز اين منطقه بسيار گرم بوده، اما آب رودخانه هيرمند و شعباتش به خوبي زمينهاي كشاورزي شهر سوخته را سيراب ميكرده است.
درياچه هامون در ۳۲۰۰ قبل از ميلاد درياچهاي بزرگ و پرآب بوده و رودها و شاخههاي قوي از آن منشعب ميشده و در اطراف آن نيزارهاي وسيعي وجود داشته است. در بررسيهاي منطقهاي در اطراف شهر سوخته بستر رودخانههاي مختلف و آبراههايي پيدا شده كه به مزارع كشاورزي شهر سوخته آب ميرسانده اند. در اولين فصل كاوش در شهر سوخته كوچهها و خانههاي منظم، لوله كشي آب و فاضلاب با لولههاي سفالي پيدا شد كه نشان دهنده وجود برنامه ريزي شهري در اين شهر است.
صنعت و مشاغل در شهر سوخته
شهر سوخته مركز بسياري از فعاليتهاي صنعتي و هنري بوده، در فصل ششم كاوش در شهر سوخته نمونههاي جالب و بديعي از زيورآلات به دست آمد. در جريان حفاريهاي فصلهاي گذشته در شهر سوخته مشخص شد كه با توجه به صنعتي بودن شهر سوخته و وجود كارگاههاي صنعتي ساخت سفال و جواهرات در اين منطقه، ساكنان شهر سوخته از درختان موجود در طبيعت محوطه براي سوخت استفاده ميكرده اند. شهر سوخته مركز بسياري از فعاليتهاي صنعتي و هنري بوده، در فصل ششم كاوش در شهر سوخته نمونههاي جالب و بديعي از زيورآلات به دست آمد.
باستان شناسان با يافتن مهرهها و گردنبندهايي از لاجورد و طلا در يك گور در باره روشهاي ساخت ورقهها و مفتولهاي طلايي به تحقيق پرداختند و دريافتند صنعتگران شهر سوخته با ابزار بسيار ابتدايي ابتدا صفحههاي طلايي بسياز نازك به قطر كمتر از يك ميليمتر تهيه كرده و بعد آنها را به شكل لولههاي استوانهاي درمي آوردند و پس از اتصال دو سوي ورقهها به يكديگر مهرههاي سنگ لاجورد را در ميان آن قرار ميدادند.
در شهرسوخته انواع سفالينهها و ظروف سنگي، معرق كاري، انواع پارچه و حصير يافت شده كه معرف وجود چندين نوع صنعت، به ويژه صنعت پيشرفته پارچه بافي در آنجاست. تاكنون ۱۲ نوع بافت پارچه يكرنگ و چند رنگ و قلاب ماهيگيري در شهر سوخته به دست آمده و مشخص شده مردم اين شهر با استفاده از نيزارهاي باتلاقهاي اطراف هامون سبد و حصير ميبافتند و از اين نيها براي درست كردن سقف هم استفاده ميكردند. صيد ماهي و بافت تورهاي ماهيگيري نيز از ديگر مشاغل مردمان شهر سوخته بوده است.