پارامسی آغازی ای تک سلولی است. از لحاظ شکل به کف کفش شبیه است! پارامسی نوعی آغازی جانور مانند (پروتوزوا) است و از باکتری ها و موجودات کوچکتر تغذیه می کند. پارامسی در بخشی از بدن خود دارای یک فرو رفتگی با نام شکاف دهانی یا دهان سلولی (Oral Groove) است که غذا را از این طریق وارد بدن خود می کند. پارامسی جزو دسته ای از آغازیان با نام مژک داران است. یعنی اطراف بدنش را مژک های بسیاری پوشانده اند. این مژک ها دو کار مشخص انجام می دهند:
· غذا را به سمت شکاف دهانی هدایت می کنند.
· این مژک ها با حرکات هماهنگ خود باعث حرکت پارامسی می شوند. زنش مژک ها همانند حرکت پاهای هزارپا است.
اگر پارامسی در مسیر حرکت خود با جسم جامدی برخورد کند، مژک ها به سمت روبرو می زنند که باعث می شود تا پارامسی دنده عقب برود.
از لحاظ اندازه تک سلولی هایی بزرگ به شمار می آیند. 5 تا 6 عدد از آنها در یک میلی متر جا می گیرند و طولی در حدود 180 تا 300 میکرومتر دارند (هر میکرومتر برابر یک میلیونیم متر و یک ده هزارم سانتی متر و یک هزارم میلی متر است). این جانداران ساکن آب شیرین هستند. یعنی غلظت آب بیرون از غلظت آب درون بدن این ها بیشتر است. بنابراین طبق پدیده ی اُسمُز آب از محیط بیرون به داخل بدن این ها نفوذ می کند. بنابراین حجم آب درون سلول به تدریج افزایش می یابد.
سوال: چرا با اینکه آب به درون آنها همواره در حال ورود است، آنها نمی ترکند (لیز نمی شوند)؟
پاسخ: زیرا در سلول آنان نوع خاصی از واکوئل ها با نام واکوئل ضربان دار (منقبض شونده) وجود دارد (2 عدد--به شکل زیر توجه کنید). این واکوئل ها همواره آب را از درون سلول به بیرون پمپ می کنند.
قبلاً درباره نوع دیگری از تک سلولی ها که در یکی از پست ها بود صحبت کرده ام. وقتی از معلممان پرسیدم گفت که شاید آنها پارامسی های کوچک بوده اند ولی اندازه آنها 7-10 میکرومتر بود! اگر به شکل زیر که از آن تک سلولی گرفته ام کمی بیشتر دقت کنیم واکوئل ضربان دار به صورت حفره ای در انتهای سلول در سمت راست شکل دیده می شود. وقتی می خواستم از این جانداران عکس بگیرم صبر می کردم تا آب زیر لام خشک شود سپس عکس بگیرم. ولی هیچ سلولی نمی یافتم. احتمالاً با وجود کم آبی محیط اطراف هنوز واکوئل ضربان دار کار پمپاژ را انجام می داده و در نتیجه آب سلول را نیز به بیرون پمپ می کرده است! اطراف سلول کمی تار است. شاید مژک ها باشند ولی من از آن به عنوان تاژک دار یاد کرده ام. همچنین آنها از نور گریزان بودند. در ویکی پدیای انگلیسی به موضوعی برخوردم که جدیداً محققان متوجه فعالیت این جاندار در برابر نور شده اند. احتمالاً معلممان راست گفته بود!
نوعی تولید مثل جنسی در پارامسی دیده شده است. هنگامی که سلول به اندازه کافی رشد کرده و بزرگ شود تقسیم دو تایی کرده و به دو سلول جدید تبدیل می شود (توجه داشته باشید که تقسیم دوتایی تولیدمثل غیرجنسی است). اگر جاندار در شرایط سخت قرار گیرد هسته یک تقسیم میوز کرده و به دو هسته تقسیم می شود. پارامسی ای که چنین کاری کرده است با یک پارامسی مثل خود کنار هم قرار می گیرند و غشا ها به می پیوندند. سپس هسته های میوزی با هم تلفیق شده و تقسیمی صورت گرفته و 4 سلول جدید به وجود می آیند. در چنین حالتی اگر یک صفت خوب یا بد باشد در تمام نسل بعد پخش می شود.