گيلان كه بخش بزرگي از كرانه هاي غرب و جنوب غرب و جنوب درياي خزر را به خود اختصاص داده ، يكي از شاخص ترين حوزه هاي تمدني و تاريخي ايران است .در گوشه و كنار اين منطقه اثار تاريخي متعددي وجود دارد كه متاسفانه هنوز به طور دقيق و گسترده در زمينه معرفي و شناسايي آنها اقدامي نشده است .

منطقه (شفت ) در استان گيلان با وسعت تقريبي 635 كيلومتر مربع يكي از اين مناطق تاريخي قابل توجه به شمار مي آيد .شفت در 22كيلومتري جنوب غربي رشت قرار دارد و در منطقه اي جلگه اي و كوهستاني واقع شده است .از جمله مراكز تاريخي قابل توجه شفت ،قلعه (رودخان ) است .اين قلعه مهم تاريخي كه مدتها تختگاه ومركز حكمراني حكام گيلان بوده در ستيغ كوهي مرتفع بنا شده است .اين كوه در بخش علياي رودي به همين نام در 16 كليومتري جنوب شرقي شهرستان فومن واقع است . قلعه رودخان دژي است بس مستحكم و بزرگ كه مساحت آن بالغ بر 5هكتار است .ديدن اين قلعه هر بيننده اي را به حيرت وامي دارد .بنا از سنگ و آجر شكل گرفته است . ابعاد آجرها عموما 23 در 21 سانتي متر است . با توجه به پستي و بلندي طبيعي كوهستان ،ارتفاع ديوارها متفاوت از 3 تا 10متر است . تنها ورودي قلعه در بخش شمال شرقي است كه دو برج دفاعي مستحكم دارد . قسمت ورودي با طاق جناغي و گنبد كاسه اي شكل ساخته شده است . از آنجا كه اين قلعه در اصل دژ شهر بوده ،درآن تاسيسات شهري مورد نياز تعبيه شده ؛به طوري كه در مواقع اضطراري مي توانسته است چند هزار نفر را براي مدت نسبتا طولاني پذيرا باشد .متون تاريخي و ساختار مصالح به كار رفته در قلعه و پاره اي از شواهد باستاني ،نشان مي دهد كه اين قلعه احتمالا از مراكز اسماعيليان بوده است .

قلعه رودخان به نام قلعه حسامي نيز شناخته مي شود ؛ زيرا در سال 1918 (ه.ق) به امرسلطان حسام الدين حاكم منطقه تجديد بنا شده است . قلعه رودخان (يا حسامي ) داراي 42 برج و بارو به طول 1550 متر بوده است .در ساخت بنا از شيوه هاي مختلف معماري و ايجاد اشكال هندسي بهره گرفته شده كه علاوه برقدرت دفاعي قلعه به آن ويژگي هاي يك معماري خارق العاده نيز بخشيده است . قلعه رودخان سومين بنا از عجايب هفت گانه گيلان محسوب مي شود .