همونطور که میدونین یکی از مهمترین فعالیت های شهرسازی برنامه ریزی کاربری زمین است.
برای یک کارشناس یا کارشناس ارشد شهرسازی یکی از مهمترین فعالیت ها اینه که بتونه برای یک زمین برنامه ریزی صحیح و اصولی بکنه . در اینجا میخوام یکی از مهمترین قسمت های برنامه ریزی کاربری زمین رو تو ده گام براتون بذارم :
فردی که وارد بازار کار میشه با پیشنهاداتی مواجه میشه که یکی از اصلی ترین اونا برنامه ریزی برای کاربری یک زمین مشخص است.
در مورد این فرآیند، وحدت رویه ای وجود ندارد. خیلی زمان ها دستوری است و از سوی مقام بالاتر یا کارفرما به برنامه ریز ابلاغ می شود. اما چه اجباری وجود داشته باشد ، چه خیر، بهتر است فرایند جامع و مانع زیر در تهیه طرح های کاربری زمین به کار گرفته شود:


گام اول) تعیین اهداف و چهارچوب کار Goals & Terms of references

پروپوزال اولیه طرح است. با بحث بین کاربران زمین، تصمیم گیرندگان و تیم برنامه ریزی آغاز می شود. نیازها، مشکلات و خواسته ها توسط شهرساز روشن و تبدیل به زبان برنامه ریزی شهری یا روستایی می شود.
مسائل زیر در این گام روشن می شوند:تعریف حوزه ی برنامه ریزی: نقشه ی جانمایی، اندازه و مقیاس نقشه، مرزها، دسترسی ها و مراکز جمعیت و فعالیت.تماس با افراد ذی نفع و ذی نفوذ در حوزه ی برنامه ریزی تعیین شده به منظور شناسایی جایگاه واقعی زمین و در جریان قرار دادن آنها و نه قرار دادنشان در مقابل کار انجام شده.

نیازهای اولیه اطلاعاتی: شامل اطلاعات اقلیمی، نقشه های توپوگرافی، عکس های هوایی و ماهواره ای، کاربری های کلی، زیر ساخت های موجود، مالکیت، وضعیت اداری، سیاسی، قانون گذاری، سازمان های دولتی و غیر دولتی ذی نفوذ، وجود سازمان های اقتصادی مثل معادن و … این اطلاعات در گام های بعدی به دقت جمع آوری می شوند. در این مرحله جنبه ی شناخت اولیه دارد.


تدوین اهداف: برگرفته از اسناد بالادست (top – down planning) و اهداف و مسائل محلی(down – top planning) اولویت بندی و تلفیق می شوند به نحوی که نه با مسائل بالادست تعارض داشته و نه به مسائل محلی بی اعتنا باشد.


تعیین مشکلات، محدودیت ها ، فرصت ها و قابلیت ها: تعیین جایگاه کاربری زمین موجود در رابطه با این مسائل…

تعیین محدودیت های اجرایی: قانونی، اقتصادی، سازمانی، اجتماعی، زیست محیطی …

ضوابط و معیارها: بازگشت سریع سرمایه، ارتباط با معیارهای مختلف …

قلمرو برنامه ریزی (scope): چه بخش خایی پوشش داده می شوند و تاثیر آن بر طرح های دیگر چقدر است؟

زمان بندی انجام طرح: سه، پنج، ده، بیست ساله و بیشتر. تقسیم به فازهای مختلف اجرایی.شمول و فرمت طرح: شرح خدمات نهایی شامل چه مواردی بوده و فرمت ارائه چگونه است؟

پروگرام اجرایی: نقش سازمان ها، زمان بندی و بودجه ریزی. هر ابهامی در این زمینه بعداً مشکلزا می شود.