بیمه زنان خانه دار در بن بست

زنان خانه دار سال هاست منتظرند؛ امسال كه تمام شود ۸ سال از تصمیم دولت برای اجرای طرح بیمه زنان خانه دار می گذرد اما هنوز ۱۸ میلیون زن خانه دار كشور برای این كه بتوانند به این آسانی ها خود را بیمه كنند، امیدی ندارند.

در حالی كه انتظار می رفت با آغاز اجرای طرح بیمه زنان خانه دار از اواسط امسال سرانجام وعده مسوولان وزارت رفاه و صندوق بیمه تامین اجتماعی برای بیمه كردن ۱۸ میلیون زن خانه دار شهری و روستایی پس از سال ها وقفه تحقق یابد اما در عمل نه تنها این اتفاق نیفتاد بلكه تغییر نحوه اجرای این طرح در قالب بیمه حرف و مشاغل آزاد موجب انتقاد بسیاری از زنان خانه دار شده است.

این فقط زنان خانه داری كه هنگام مراجعه به شعب صندوق بیمه تامین اجتماعی برای بیمه شدن دست خالی باز می گردند نیستند كه از وضعیت پیش آمده ناراضی اند به طوری كه سخنگوی كمیسیون اجتماعی مجلس نیز در گفت وگو با جام جم با یادآوری افت و خیزهای فراوانی كه اجرای این طرح را با وقفه چند ساله مواجه كرد، می گوید: بیمه زنان خانه دار كه هم اكنون در قالب طرح بیمه حرف و مشاغل آزاد اجرا می شود چیزی نیست كه مورد انتظار ۱۸ میلیون زن خانه دار كشور باشد، زیرا از اول هم قرار بود دولت این بیمه حمایتی را در قالب طرحی مستقل و با تسهیلات ویژه به زنان خانه دار اجرایی كند. به گفته سیدجواد زمانی، طرح بیمه زنان خانه دار مصوبه مجلس را ندارد و دولت از همان ابتدا این طرح را در قالب طرحی حمایتی و با پیشنهاد ارائه تسهیلات ویژه برای كمك به زنان خانه دار پس از تصویب به وزارت رفاه ابلاغ كرد و وزارت رفاه نیز صندوق بیمه تامین اجتماعی را مامور اجرای این طرح نمود.

وی توضیح می دهد: با ابلاغ اجرای این طرح حمایتی از سوی دولت، تعدادی از زنان خانه دار با واریز مبلغی برای بیمه شدن اقدام كردند اما پس از مدت كوتاهی اجرای این طرح متوقف شد و از آن زمان تاكنون وزارت رفاه و صندوق بیمه تامین اجتماعی از دلایل توقف این طرح سخنی به میان نیاورده اند.

سخنگوی كمیسیون اجتماعی مجلس تاكید می كند: با توجه به اجرای طرح هدفمندسازی یارانه ها و با استناد به اصل ۲۹ قانون اساسی كه بیمه همگانی است، دولت موظف است تا پایان برنامه پنجم توسعه تمام جمعیت كشور را تحت پوشش بیمه قرار دهد كه یكی از این گروه ها زنان خانه دار هستند و وزارت رفاه و صندوق بیمه تامین اجتماعی موظف است با رفع مشكلات و نواقص موجود مسیر را برای بیمه شدن آسان این قشر هموار كند.
۸ سال انتظار
وقتی زمزمه های اجرای طرح بیمه زنان خانه دار برای اولین بار در سال ۸۱ از سوی مسوولان مطرح شد و موجی از امیدواری را در دل قشری كه همواره تامین زندگی در شرایط پیری و ازكارافتادگی و تنهایی پس از فوت همسر یكی از دغدغه هایشان بود، نشاند شاید آن زمان به ذهن زنان خانه دار هم خطور نمی كرد كه ۸ سال سپری شود اما هنوز از بیمه شدن خبری نباشد.

اجرای طرح بیمه زنان خانه دار درسال ۸۱ با بودجه ۲۰۰ میلیون تومانی آغاز شد و طی سال های ۸۵ـ۸۳ بودجه طرح به ۲ میلیارد تومان رسید.

براساس طرح اولیه قرار بود با استفاده از اعتبارات مصوب سالانه یك میلیون زن خانه دار كشور تحت پوشش بیمه قرار بگیرند اما در عمل نه تنها این اتفاق نیفتاد بلكه به دلیل برخی نواقص و مشكلات موجود از یكسو یا به بهانه تاخیر در تامین به موقع اعتبارات از سوی دیگر، طرح بیمه زنان خانه دار ۸ سال متوقف بماند تا اواسط امسال مجددا این طرح در قالب بیمه حرف و مشاغل آزاد به اجرا گذاشته شود.
تبصره های مشكل ساز
هرچند كلید خوردن طرح بیمه زنان خانه دار آن هم پس از ۸ سال انتظار و با وجود افت و خیزها و مشكلات فراوانی كه فراروی اجرای این طرح قرار داشت به حرف و حدیث ها و ابهاماتی كه در خصوص احتمال توقف همیشگی آن مطرح شده بود، پایان داد اما بتدریج برخی اخبار از گوشه و كنار نشان داد طرح مذكور در اجرا همچنان با مشكلات و نواقصی همراه است. نارضایتی و گلایه های برخی زنان خانه دار در مراجعه به شعب سازمان تامین اجتماعی برای بیمه شدن به نوعی مصداق این ادعا است.

به گفته این زنان، شعب بیمه تامین اجتماعی هنگام مراجعه آنها برای بیمه شدن با قرار دادن تبصره ها و آیین نامه های مختلف و با مانع تراشی به نوعی پیش پای زنان خانه دار برای بیمه شدن سنگ اندازی می كنند.

نداشتن شرط سنی لازم یكی از این موارد است كه شعب تامین اجتماعی با استناد به آن از پذیرفتن زنان خانه دار برای بیمه شدن شانه خالی می كنند.

براساس این طرح، تنها زنان خانه داری كه سقف سنی آنها ۴۵ سال است می توانند تحت پوشش این نوع بیمه قرار بگیرند. یكی از زنان خانه داری كه به بهانه نداشتن شرط سنی لازم از پوشش بیمه محروم شده است، در این باره می گوید: پس از مدت ها انتظار برای بیمه شدن به نزدیك ترین شعبه بیمه تامین اجتماعی مراجعه كردم اما در آنجا كارشناس بیمه به صراحت تاكید كرد فقط زنانی كه سقف سنی شان تا ۴۵ سال است می توانند بیمه شوند و من كه ۴۶ سال دارم نمی توانم بیمه شوم. به گفته وی، تاكید كارشناس بیمه بر این بوده است كه این شرط سنی ابلاغیه قانون است و قانون نیز استثنا ندارد.

با این اوصاف به نظر می رسد طرح بیمه زنان خانه دار صرفا روی كاغذ طرحی امیدبخش و حامی زنان خانه دار است و در عمل آنقدرها هم رضایتبخش نیست.
با كدام پول؟
طرح بیمه زنان خانه دار با هدف حمایت از قشر زنان خانه دار به اجرا درآمد كه به دلیل نداشتن شغل و منبع درآمدی به واسطه آن همواره دغدغه گذران زندگی در شرایط تنهایی و از كارافتادگی را دارند. براساس این طرح قرار بود دولت بخش قابل توجهی از سهم بیمه پردازی زنان خانه دار را بر عهده بگیرد و پرداخت درصد كمی نیز بر عهده زنان خانه دار گذاشته شود تا این قشر برای بیمه كردن خود مشكلی نداشته باشند اما متاسفانه در عمل این اتفاق نیفتاده است.

هم اكنون براساس این طرح ارقام ۱۴ درصد، ۱۸ درصد و ۲۷ درصد به عنوان سهم حق بیمه پرداختی زنان خانه دار در نظر گرفته شده كه آنها می توانند با انتخاب و پرداخت هریك از این حق بیمه ها به نسبت درصد انتخابی از مزایای بیمه های اجتماعی آن شامل مستمری بازنشستگی، از كار افتادگی، حوادث، فوت و... همچنین بیمه های درمانی بهره مند شوند.

سهم پرداختی دولت در این بخش تنها ۳ درصد آن هم به صورت مشاركت عام است و با این رقم اندك می توان ادعا كرد كمك دولت در پرداخت حق بیمه زنان خانه دار تقریبا حذف شده است.

پرسشی كه در اینجا مطرح می شود این است كه زنان خانه دار باید مابقی سهم بیمه پردازی خود را از كجا تامین كنند در حالی كه همان طور كه از نام این طرح پیداست جمعیت هدف آن زنان خانه داری هستند كه منبع درآمدی به جز پس اندازی اندك كه گهگاه آن را از باقیمانده خرجی خانه كنار می گذارند، ندارند.

هرچند برای پاسخگویی مسوولان صندوق بیمه تامین اجتماعی به مشكلات و ابهامات موجود در این طرح هفته ها انتظار كشیدیم اما متاسفانه همچون دفعات قبل به دلیل عدم همكاری آنها دست به دامان مسوولان وزارت رفاه شدیم تا شاید در این وزارتخانه پاسخگویی برای پرسش هایمان پیدا شود.

سرپرست معاونت اجتماعی وزارت رفاه و تامین اجتماعی در گفت وگو با جام جم در مقابل گلایه های زنان خانه دار از نحوه اجرای این طرح و برخی تبصره های دست و پا گیر آن می گوید: قانون؛ قانون است و هیچ استثنایی در این زمینه وجود ندارد.

به گفته صمدالله فیروزی، طرح بیمه زنان خانه دار هرچند به دلیل برخی موانع و مشكلات اجرایی نشده است اما این به معنی حذف طرح نیست و هم اكنون زنان خانه دار می توانند در قالب بیمه حرف و مشاغل آزاد از مزایای بیمه های اجتماعی ـ درمانی بهره مند شوند.

وی توضیح می دهد: در حال حاضر زنان خانه دار ۲۰ تا ۴۵ ساله می توانند با ۲۰ سال سابقه بیمه پردازی و با مراجعه به شعب تامین اجتماعی تحت پوشش بیمه قرار بگیرند. براساس این طرح ارقام ۱۴ درصد، ۱۸ درصد و ۲۷ درصد به عنوان سهم حق بیمه پرداختی زنان خانه دار در نظر گرفته شده كه آنها می توانند با انتخاب و پرداخت هریك از این حق بیمه ها به نسبت درصد انتخابی از مزایای بیمه های اجتماعی آن شامل مستمری بازنشستگی، از كار افتادگی، حوادث، فوت و... همچنین بیمه های درمانی بهره مند شوند ضمن این كه دولت نیز به طور عام در پرداخت ۳ درصد از سهم حق بیمه زنان خانه دار مشاركت می كند.

فیروزی تاكید می كند: باید دغدغه بیمه شدن از همان سال های اول وجود داشته باشد نه این كه در سال های پایانی نزدیك شدن به سقف سنی این طرح و یا حتی ۴۵ سالگی به فكر بیمه كردن خود بیفتند.
بازنگری؛ شاید
فیروزی در پاسخ به این استدلال كه این طرح بتازگی اجرایی شده و طبیعی است كه زنان خانه دار از جزئیات چنین قانونی و تبصره ها و استثناهای آن از جمله محدودیت های سنی اش اطلاع چندانی نداشته باشند، می گوید: به هر حال فعلا قانون مصوب شامل زنان و دختران ۴۵ـ۲۰ ساله است البته این امكان وجود دارد كه به دلیل پاره ای از مشكلات اینچنینی در آینده و به مرور زمان روی طرح، بازنگری مجددی شده و اصلاحاتی صورت بگیرد اما تا آن زمان طرح بیمه زنان خانه دار فعلا شامل همین رده سنی و تا سقف سنی ۴۵ سال می شود.

سرپرست معاونت اجتماعی وزارت رفاه به این نكته هم تاكید می كند كه اگر زن خانه داری قبلا سابقه اشتغال بیمه پردازی داشته باشد به نسبت سال های خدمت و بیمه پردازی اش از این سقف سنی كاسته می شود و می تواند از مزایای طرح بیمه زنان خانه دار استفاده كند.

این كه مسوولان برای بیان میزان استقبال زنان خانه دار از ارائه آمار دقیق خودداری می كنند و این كه طرح بیمه زنان خانه دار كه هم اكنون در قالب بیمه حرف و مشاغل آزاد اجرا می شود از نواقص بسیاری برخوردار است واین كه بسیاری از زنان خانه دار به دلیل برخی تبصره های مشكل ساز این طرح دیگر امیدی به بیمه شدن ندارند، همه این موارد بیانگر این ضرورت است كه وزارت رفاه و بیمه تامین اجتماعی باید در اولین فرصت بازنگری مجددی بر نحوه اجرای طرح بیمه زنان خانه دار داشته باشند.

جام جم آنلاین