لوبیای سویا دارای دو نوع روغنی و پروتئینی است.
طی سالیان گذشته در ایران فقط از نوع روغنی آن در مصارف صنعتی استفاده میشد. اما نوع پروتئینی آن در بحث تغذیهٔ امروز جهان و به دلیل ارزشهای غذائی و خواص مفید سلامتی، جایگاه بسیار والائی پیدا کرده است.
موارد مصرف سویا را میتوان بهشرح ذیل نام برد:
● جایگزینهای محصولات لبنی (شیر، ماست، پنیر، سنتی، مایونز)
● جایگزینهای گوشتی، از جمله گوشت گوساله، ماکیان، غذاهای دریائی در طبخ انواع غذاها از قبیل سوپها، خورشها، خوراکها، کبابها، سالادها و ساندویجها
● تهیه انواع محصولات نانوائی، پاستاها، شیرینیها، تورتیلاها، دسرها و بالاخره در تهیه انواع نوشیدنیهای مخلوط با میوهها
● مشخصات مهم غذائی و سلامتی محصولات سویائی
طبق تحقیقات فراوان ثابت شده است که پروتئینهای حیوانی در ایجاد کلسرتول و سخت شدن عروق و بالاخره بروز بیماریهای قلبی بسیار مؤثر هستند. چنانچه آمار نشان داده است. در اغلب کشورهای پیشرفته، ۲۵ درصد از افراد جامعه مبتلاء به بیماریهای قلبی عروقی هستند به همین مناسبت امروز در تمام دنیا پروتئینهای گیاهی جایگاه خاص خود را در تنظیم سلامتی پیدا کردهاند.
مطالعات نشان داده است که در بسیاری از کشورها، استفاده ار رژیمهای غذائی سویائی باعث پائین آوردن میزان مرگ و میرهای ناشی از بیماریهای قلبی و چند نوع سرطان شده است.
● محصولات غذائی سویائی شاخصترین غذاهای گیاهی
- محصولات غذائی سویائی منبع عالی پروتئین گیاهی هستند که حاوی ترکیباتی از جمله ایزوفلاونها هستند که مواد ضدسرطان بوده و در کاهش کلسترول LDL و تریگلیسرید نقش عمدهای ایفاء میکنند.
- این محصولات منبع عالی فیبر رژیمی هستند. این فیبر ضمن اینکه نقش کنترلکنندهٔ کلسترول خون را داراست در جلوگیری از سرطان روده بزرگ و پیشگیری از بیماری قند خون نیز اثرات مفیدی دارد.
- محصولات پروتئینی سویائی غنی از املاح معدنی و ویتامینهاست
- کلسیم موجود در این غذاها باعث حفظ اسکلت و استخوانبندی است.
- آهن موجود در آن برای رفع کمخونیهای رایج در بین جوانان بسیار حائزاهمیت است.
- ویتامینهای موجود در محصولات غذائی سویائی B^۲ و B^۱ و A,D,E هستند.
- قابلیت هضم محصولات پروتئینی سویا قابل مقایسه با قابلیت هضم منابع هضم منابع پروتئینی مهم از جمله شیر، گوشت، ماهی و تخممرغ است.
از آنجا که آلرژیهای غذائی در بین بچهها بیش از بزرگسالان رایج است برای بچههائی که قادر به تحمل لاکتوز شیر نیستند، شیر سویا بهترین جایگزین شیر است. این امر به دلیل عدم وجود لاکتوز در شیر سویاست.
- فیتواستروژنهائی که بهطور طبیعی در لوبیای سویا یافت میشوند علاوه بر دارا بودن نقش ضد سرطانی، بهعنوان استروژن گیاهی نیز بهترین جایگزین در هورمون درمانی هستند.
- از آنجا که در سنین یائسگی کم شدن هورمون باعث از دست دادن سختی استخوان میشود برای رفع عوارض دوران یائسگی و جلوگیری از استئوپروزیس و پوکی استخوان ناشی از کمبود هورون فیتواستروژنهای موجود در سویا دارای نقش ارزندهای هستند.
تحقیقات جهانی بیانگر این است که بیماریها ناشی از کمبود هورمون در بین زنان چینی و ژاپنی که بیشترین مصرفکنندگان محصولات سویائی هستند، کمتر از زنان غربی است.
- محصولات پروتئینی سویائی در تنظیم فشار خون اختلالات کلیوی و تنظیم کار کبد و تیروئید و چاقیهای ناشی از تغذیهٔ غلط دارای نقش عمدهای هستند.
- محصولات غذائی سویائی بهعلت نداشتن نشاسته در پیشگیری از انواع دیابتها بسیار مؤثر بوده و توسط اطبا و متخصصان مورد توصیه و تجویز قرار گرفتهاند شامل ویتامینهای B و A,D,E هستند.
- قابلیت هضم محصولات پروتئینی سویا قابل مقایسه با قابلیت هضم منابع پروتئینی مهم از جمله شیر، گوشت، ماهی و تخممرغ است.
از آنجا که آلرژیهای غذائی در بین بچهها بیش از بزرگسالان رایج است. برای بچههائی که قادر به تحمل لاکتوز شیر نیستند، شیر سویا بهترین جایگزین شیر است این امر به دلیل عدم وجود لاکتوز در شیر سویاست.
- فیتواستروژنهائی که بهطور طبیعی در لوبیای سویا یافت میشوند، علاوه بر دارا بودن نقش ضد سرطانی، بهعنوان استروژن گیاهی نیز بهترین جایگزین در هورمون درمانی هستند.
- از آنجا که در سنین یائسگی کم شدن هورمون باعث از دست دادن سختی استخوان میشود برای رفع عوارض دوران یائسگی و جلوگیری از استئوپروزیس و پوکی استخوان ناشی از کمبود هورمون فیتواستروژنهای موجود در سویا دارای نقش ارزندهای هستند.
- تحقیقات جهانی بیانگر این است که بیماریها ناشی از کمبود هورمون در بین زنان چینی و ژاپنی که بیشترین مصرفکنندگان محصولات سویائی هستند، کمتر از زنان غربی است.
- محصولات پروتئینی سویائی در تنظیم فشار خون، اختلالات کلیوی و تنظیم کار کبد و تیروئید و چاقیهای ناشی از تغذیهٔ غلط دارای نقش عمدهای هستند.
- محصولات غذائی سویائی بهعلت نداشتن نشاسته در پیشگیری از انواع دیابتها بسیار مؤثر بوده و توسط اطبا و متخصصان مورد توصیه و تجویز قرار گرفتهاند.
دکتر عفت جعفری