بوی بدن

[مژگان]

- چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
- بوی بدن برای دیگران محسوس است و به رغم رعایت بهداشت، هر روز استشمام می‌شود.
- بو به قدری زیاد است که خود فرد متوجه آن می‌شود.
- بوی بدن شیرین یا غیر از بوی معمولی عرق است.
- هرگونه بوی بدن در دوران پیش از بلوغ باید به پزشک اطلاع داده شود.

- بوی بدن نشانهٔ چیست؟
کسانی که با انواع مختلف موجودات سر و کار دارند می‌دانند که بوی بدن انسان نیز مشخص کننده‌ٔ نوع او در سلسهٔ تکامی است. بوی بدن در میان حیوانات رایحه‌ای برای انتخاب جفت است، اما در دنیای متمدن امروز چیزی همتای بوی عطر یا خوشبو کننده به حساب نمی‌آیند.
تصور عامه در اینکه بوی بدن به‌علت وجود عرق است تا حدی درست است. بدن ما عملاً دو نوع عرق تولید می‌کند: اکرین که عرق روشن بی‌بوئی است که روی پوست تمام بدن ترشح می‌شود و نقش حیانی تنظیم دمای بدن را به‌عهده دارد، آپوکرین که ماده‌ای غلیظ‌تر است و از غدد نواحی زیر بغل و کشالهٔ ران ترشح می‌شود. عرق آپوکرین باقی‌ماندە‌ای از دوران انسان‌های اولیه است و کار خاصی انجام نمی‌دهد. این عرق نیز بدون پوست، ولی باکتری‌های روی سطح پوست برآن اثر کرده و حاصل عمل آنها همان بوی بدن است.
شدت بوی بدن برخی افراد آنها را نگران وجود گرفتاری‌های جسمانی می‌کند، اما در بیشتر موارد فقط ژنتیکی یا به خاطر رعایت نکردن بهداشت است. بیشتر اینها با غدد آپوکرین بزرگ‌تر و فعال‌تر به دنیا می‌آیند، یا در پاک کردن پوست خود از باکتری‌های تولید کنندهٔ بو سعی کافی نمی‌کنند.
بیمارئی که باعث بوی ناشی از عرق آپوکرین باشد وجود ندارد، ولی برخی بیماری‌ها ایجاد انواع دیگر بوی بدن می‌کنند. ناهنجاری‌های گوارشی بوی غیر عادی به پوست می‌دهند. پوست مبتلایان به دیابت و عفونت‌های ادراری نیز گاهی بوی شیرینی ‌می‌دهد. بیماری‌هائی مثل کمبود ویتامین c و حصبه هم با بوی غیر طبیعی پوست همراهند.
در دوران نوجوانی، بوی بدن علامت بلوغ است و غدد آپوکرین شروع به فعالیت می‌کنند. پیری و تغییرات سوخت و سازی هم فعالیت این غدد را بالا می‌برند. و بوی بعضی مواد غذائی تند (مثل سیر) سرانجام به منافذ پوست و سوراخ‌های بینی دیگران راه پیدا می‌کنند.

- درمان بوی بدن
راه مقابله با بوی بدن جلوگیری از تولید عرق آپوکرین، کاهش تعداد باکتری‌های مؤثر بر عرق، یا از بین بردن علت دیگر بو است. این چیزها را رعایت کنید تا خود و اطرافیانتان ببینید که بر بوی بد بدنتان غلبه کرده‌اید.
بدن را هر روز با صابون ضدبو بشوئید. استفاده از صابو‌ن‌های ضدباکتری موجود در داروخانه‌ها باکتری‌های تولید‌کنندهٔ بو را از بین می‌برد. کیسه کشیدن یا سائیدن پوست لزومی ندارد، چون صابون به صورت عادی آنها را می‌کشد. یک بار، و در صورت امکان دو بار، در روز بدن را با آن بشوئید. اگر این کار بو را از بین نبرد، صابون‌های قوی‌تری برای آنها وجود دارد.
از مواد باکتری‌کش استفاده کنید. اگر صابو‌ن‌های ضدباکتری مؤثر نشدند، نواحی بدبو را با پاک‌کننده‌های جوش، مثل موادی که دارای بنزوئیل پراکسید هستند، بشوئید، چون اینها خواص ضدباکتریائی قوی دارند. ولی مراقب باشید: استفادهٔ زیاد از این مواد ممکن است باعث خشکی و تحریک پوست شود. اگر این کار هم مؤثر واقع نشد، می‌توانید از کرم‌های ضدباکتری استفاده کنید.
پوست را تر و تمیز کنید. اگر می‌توانید، در طول روز زیر بغل را چند بار یا یک پارچه یا حولهٔ خیس پاک کنید. به این ترتیب، مواد بودار زیر بغل و بسیاری از باکتری‌های تولید کنندهٔ بو را از بین می‌برید.
از ضدبو استفاده کنید. ضدبوهائی که بدون نسخه فروخته می‌شوند در از بین بردن بوی بدن مؤثر هستند. به برچسب آنها توجه کنید؛ ضدبو باید دارای نمک‌های فلزی ضدباکتری (مثل آلومینیوم یا روی) برای کشتن آنها باشد. غلطک‌ها و میله‌ها بهتر از افشانه‌ها هستند و اثر طولانی‌تری دارند.
از ضد عرق استفاده کنید. ضدعرق‌های موجود در داروخانه‌ها تولید عرق آپوکرین را کم می‌کنند. این ضدعرق‌ها باید دارای کلریدرات آلومینیم و اغلب همراه با مواد ضدبو باشند.
ناحیهٔ بدبو را پودر بزنید. پاشیدن کمی گرد جوش شیرین، تالک، یا پودر بچه یا نشاستهٔ ذرت بر روی پوست زیر بغل یا اطراف بدن مقدار زیادی از بو را می‌گیرد.
لباس‌ها را مرتب بشوئید. لباس‌هایتان را با مواد شویندهٔ دارای مواد ضدبو بشوئید. اگر لازم می‌دانید، هنگام رفتن به مدرسه یا محل کار لباس‌های زیر را عوض کنید.
کمی الکل بمالید. به‌عنوان یک مراقبت اضافی، می‌توانید کمی الکل در طول روز به زیر بغل یا نواحی بودار که محل تجمع باکتری‌هاست بمالید تا آنها را از بین ببرد.
غذاهای تند و ادویه‌‌دار نخورید. خوردن زیاد مواد غذائی حاوی سیر، کاری، یا زیر ممکن است به پراکنده شدن بوی آنها (اغلب تا ۲۴ ساعت بعد از خوردن) از منافذ پوست منجر شود. اگر مؤثر است، کمتر از این غذاها بخورید.
موهای زائد را بتراشید. چون بوی زیر بغل در مردان بیشتر است، بهتر است موهای زیر بغل را بتراشید. این موها مقدار زیادی عرق در خود نگاه می‌دارند و مکان خوبی برای رشد باکتری‌ها هستند.