بیش از 4 سال است که ایده موتور جست‌و‌جوی بومی مطرح شده و حدود 80 نفر از متخصصان نرم افزار روی آن کار کرده‌اند. این 80 نفر شامل فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های تهران، شریف، امیر کبیر، علم و صنعت، شهید بهشتی و تربیت مدرس است.

در حال حاضر مرحله نخست پروژه «یوز» به پایان رسیده است. در این مرحله کل صفحات فارسی در موتور جست‌و‌جو وجود دارد. با کمک دولت و وزارت ict، مراحل دوم و سوم هم راه‌اندازی خواهد شد که در مرحله دوم صفحات انگلیسی مورد نیاز کشور در موتور جست‌و‌جوی «یوز» گردآوری و ایندکس می‌شود و در آینده صفحات عربی هم در آن گنجانده خواهد شد تا بتوانیم کشورهای منطقه را پوشش بدهیم.

در آینده نزدیک و در مرحله دوم، قصد داریم سرویس‌های مختلفی مانند ترجمه نقشه، ایمیل و شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر تلفن همراه را در کنار «یوز» ارائه کنیم و تعداد صفحه‌های قابل جست‌و‌جوی فارسی را به 6 میلیارد برسانیم.

هفته گذشته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و شماری از مدیران و فعالان عرصه فناوری در مجلس گرد آمدند تا اولین گام در راستای بومی‌سازی موتورهای جست‌و‌جوی اینترنتی را گرامی بدارند. در این مجلس موتور جست‌و‌جوی بومی به‌نام «یوز» راه‌اندازی شد. محمد نقوی، مدیر موتور جست‌و‌جوی بومی «یوز» در گفت‌وگو با ایران، ضمن تشریح سیر طراحی این موتور جست‌و‌جو تأکید کرد که «یوز» در مدت زمان کوتاه فعالیت خود توانسته است جایگاهش را در جست‌و‌جوی فارسی میان موتورهای جست‌و‌جوی بین‌المللی مانند گوگل و یاهو باز کند. متن کامل این مصاحبه را در ادامه می‌خوانید:

ایده طراحی و اجرای موتور جست‌و‌جوی «یوز» از چه سالی مطرح شد؟

بیش از 4 سال است که ایده موتور جست‌و‌جوی بومی ایران مطرح شده و حدود 80 نفر از متخصصان نرم افزار روی آن کار کرده‌اند. این 80 نفر شامل فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های تهران، شریف، امیرکبیر، علم و صنعت، شهید بهشتی و تربیت مدرس است که بسیاری از آنها در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا مشغول به تحصیل هستند.

آیا در طراحی «یوز» از حمایت بخش دولتی هم بهره‌مند شدید؟

در ابتدا حمایت‌هایی از سوی دولت و سازمان فناوری اطلاعات صورت گرفت. طرح‌هایی از این دست در اوایل سودآور نیستند و حتی شرکت گوگل هم که موتور جست‌و‌جوی خود را راه‌اندازی کرد در ابتدا مورد حمایت شرکت «سان» قرار گرفت، بعد از آنکه به مرحله توانمندی رسیدند، با راه‌اندازی طرح‌های سودآور، توانستند موتور جست‌و‌جو را سرپا نگهدارند. در حال حاضر مرحله نخست «یوز» به پایان رسیده است و در این مرحله کل صفحات فارسی در موتور جست‌و‌جو وجود دارد. با کمک دولت و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، مراحل دوم و سوم را هم راه‌اندازی خواهیم کرد که در مرحله دوم صفحات انگلیسی مورد نیاز کشور را در موتور جست‌و‌جوی «یوز» گردآوری و ایندکس خواهیم کرد و در آینده صفحات عربی هم در آن گنجانده خواهد شد تا بتوانیم کشورهای منطقه را پوشش بدهیم.

علت انتخاب نام «یوز» برای این موتور جست‌و‌جو چیست؟

نام «یوز» را به این جهت برای طرح موتور جست‌و‌جوی بومی انتخاب کردیم که بدین وسیله حامی محیط زیست باشیم.

با توجه به تجربه ناموفق برخی از موتورهای جست‌و‌جوی بومی که در سالیان اخیر راه‌اندازی شدند، آیا «یوز» می‌تواند در رقابت با نمونه‌های خارجی، درصد بالایی از بازار داخلی را در دست بگیرد؟

در حال حاضر بر اساس آمارهای کسب شده در زمینه جست‌و‌جوی کاربران به زبان فارسی، موتور جست‌و‌جوی «یوز» بالاتر از گوگل و یاهو و غیره قرار دارد و سعی می‌کنیم که در آینده نزدیک به امکانات موجود در موتور جست‌و‌جوی گوگل برسیم. گوگل بیش از 15 سال سابقه فعالیت دارد و تمامی سابقه کاربرها و علاقه‌مندی آنها را می‌شناسد، ما به دلیل اینکه تازه شروع به کار کرده‌ایم، آرام آرام که به جلو می‌رویم با دانستن سابقه و علاقه‌مندی کاربران می‌توانیم فعالیت‌های «یوز» را بهبود ببخشیم. ما در سیستم ارزیابی، به صورت دوره‌ای «یوز» را با موتورهای جست‌و‌جوی قدرتمند دنیا مقایسه می‌کنیم و نتیجه به دست آمده حاکی از آن است که در جست‌و‌جوی عبارت‌های فارسی از بینگ و یاهو بالاتر و بهتر هستیم.

دوم اینکه یک سری سرویس‌های محلی و مبتنی بر مکان وجود دارد که با توجه به دسترسی‌های خودمان در کشور، این سرویس‌ها را بهتر می‌توانیم ارائه کنیم. سوم اینکه بیش از 83درصد از علاقه‌مندان به خریدهای اینترنتی از موتورهای جست‌و‌جو برای خریدهایشان استفاده می‌کنند و 85 درصد ترافیک هدفمند اینترنت از طریق موتورهای جست‌و‌جو ایجاد می‌شود. در بسیاری از موارد کاربر برای مراجعه به سایت‌های مختلف بدون استفاده از آدرس، از موتور جست‌و‌جو استفاده می‌کند به همین دلیل، حجم عظیمی از ترافیک توسط موتورهای جست‌و‌جو ایجاد می‌شود. یکی از دلایل پیشرفت گوگل همین مورد است و با ترافیکی که ایجاد می‌کند باعث می‌شود حجم خریدهای اینترنتی افزایش پیدا کند.

در حال حاضر این ترافیک برای ما در خارج ایجاد می‌شود و اکثریت خدمات کشور، با استفاده از گوگل، ترافیک را به سمت خارج هدایت کرده و بعد به داخل باز می‌گردانند اما وقتی که موتور جست‌و‌جو در داخل کشور باشد از مصرف و هدررفت پهنای باند جلوگیری می‌شود. نکته بعدی اینکه تکنولوژی موتور جست‌و‌جو، یک تکنولوژی «های تک» و سطح بالاست و مانند همه تکنولوژی‌های راهبردی نظیر نانو تکنولوژی، هسته‌ای و غیره توانسته‌ایم به آن دست پیدا کنیم. دسترسی به آن ما را خودکفا می‌کند و برای ما مهم است که در کشور، این تکنولوژی وجود دارد و با داشتن آن، بستر شناخت وب فارسی برای دانش‌آموزان، استادان و دانشجویان فراهم می‌شود.

در حال حاضر «یوز» نسبت به سایر موتورهای جست‌و‌جوی بومی در چه جایگاهی قرار دارد؟

بسیاری از موتور جست‌و‌جوهای داخلی، موتور جست‌و‌جو نیستند چرا که موتور جست‌و‌جو قواعد و واژه‌های مربوط به خودش را دارد و خیلی هم پیچیده هستند. این موتورهای جست‌و‌جو اگر در کنار یکدیگر قرار بگیرند و شرایط موتور جست‌و‌جو را داشته باشند می‌توانیم به آنها عنوان موتور جست‌و‌جو اطلاق کنیم در غیر این صورت عنوان آنها جست‌و‌جوگر معمولی است. اما راجع به شکست برخی از طرح‌های موتور جست‌و‌جوی بومی باید گفت که این یک واقعیت و نکته اساسی است و ما برای اینکه در آینده موفق باشیم، برنامه‌های مختلفی داریم از جمله اینکه سرویس‌هایی ارائه کنیم که نسبت به موتورهای جست‌و‌جوی قدرتمند خارجی بتوانند ارزش افزوده ایجاد کنند تا مردم به سمت آنها بیایند. به طور مثال ما با شناخت نیازمندی‌های مردم می‌توانیم چیزهایی را که مردم به آنها نیاز دارند راحت در اختیار آنها قرار بدهیم. در حال حاضر حدود 24 سرویس مختلف در «یوز» ارائه می‌شود که نمونه خارجی ندارد.

آیا «یوز» توانسته است در مرحله اول به اهداف خود دست پیدا کند؟

با توجه به اینکه موتور جست‌و‌جوی «یوز» به تازگی راه‌اندازی شده است و براحتی هم نمی‌شود عادت مردم را تغییر داد، ما از نتایج به دست آمده راضی هستیم و آمار بازدیدها بسیار خوب است و ما به اهدافی که در مرحله اول داشتیم دست پیدا کردیم.

برای راه‌اندازی «یوز» چقدر هزینه شده است؟

کل هزینه این موتور جست‌و‌جو با حمایت‌ها و درآمدهای آن 7 میلیارد تومان بوده است.

سخن آخر...

همواره گفته می‌شد که شما نمی‌توانید در کشور موتور جست‌و‌جو راه بیندازید یا آنکه این تردید وجود داشت که اگر راه بیندازیم آیا می‌توانیم رشد کنیم؟ نکته اول اینکه ما نمی‌خواهیم کل بازار داخلی گوگل را در اختیار بگیریم حتی اگر بخشی از این بازار را در اختیار داشته باشیم، خوب است، به دلیل اینکه در این بازار درخواست‌های زیادی وجود دارد، در حال حاضر موفق هستیم منتها هدف ما این است که در آینده با رشد و اقبال مردمی از گوگل پیشی بگیریم. در حال حاضر چند کشور مانند چین، روسیه، کره جنوبی و غیره موتورهای جست‌و‌جوی بومی راه‌اندازی کرده‌اند و ممکن است که در جایگاه نخست قرار نداشته باشند اما بخش بزرگی از بازار داخلی خود را در اختیار دارند.

در تلاش هستیم در آینده نزدیک و در مرحله دوم، سرویس‌های مختلفی مانند ترجمه نقشه، ایمیل و شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر تلفن همراه را در کنار «یوز» ارائه کنیم و تعداد صفحه‌های قابل جست‌و‌جوی فارسی را به 6 میلیارد برسانیم.