(کاریز)
سابقه حفر قنات سابقه ای بیش از 2500 سال در ایران دارد که قدیمی ترین اقوام ایرانی در تهیه آب از روزگار باستان از این طریق استفاده می کردند وایرانیان را مبتکر آن می دانند.
جهت احداث قنات در در پای کوهها ویا در دامنه های باشیب مناسب چاهی به قطر یک الی دو متر وعمق بیش از 150 متر به نام مادر چاه حفر می کردند (عمق مادر چاه یکی ازقناتها دردر گناباد حدود 350 متر است)سپس در مسیری که به سوی کشتزارها یا روستای مورد نظر ختم می شد.
چاههای متوالی در امتداد هم با فاصله های تقریبا مساوی توسط کارشناسان متخصص مسائل
قنات که مقنی نامیده می شدندحفر می گردید.خاک این چاههارا در گرداگرد ودهانه چاه می
ریختند وشکل مخروطی ایجاد می شد که بی شباهت به دهانه های قلل آتشفشانی نبود تاآب
باران به درون چاه نریزد.
عمق چاهها از مادر چاه تا مظهر قنات به تناسب شیب زمین کم شده تا جایی که در مظهر قنات
این ارتفاع به صفر می رسید .
این چاهها از زیر زمین به یکدیگر متصل وآب در این مجرا (کانال قنات)از مادر چاه جریان می یافت .
حفر این چاهها جهت تسهیلاتی برای مقنیان به هنگام لایروبی قنوات بود .
تشخیص احداث محل مادر چاه وحفر آن با توجه به امکانات محدود ووسایل سنتی آن زمان وعدم وجود اکسیژن ونور کافی در اعماق زیاد انسان امروزی را به تفکر وامی دارد که عقل ودرایت و ابتکار ایرانی باهوش چگونه توانسته است براین مشکلات فائق آیدو نیاز خود را برطرف نماید.