اسكیس

[Borna66]

همانگونه كه جهت ارايه يك متن ادبي از قلم و سخن استفاده مي كنيم و ارايه خوب آن بر حسب اينكه چگونه از كلمات بهره بگيريم و فكر را در قالب آن جايي دهيم مشخص خواهد شد . در معماري نيز وسيله ارايه ترسيم وطراحي مي باشد كه بر حسب مهارتمان در نوع ترسيم مي توانيم محتوي و مفاهيم فكري معمارانه را در قالب يك طرح معماري به بيننده منتقل كنيم . مسلم است كه هر چه نحوه ارايه بهتر و قويتر باشد يعني مفهوم و خواسته مان را بهتر معرفي و ارايه نماييم بيننده و سفارش دهنده راغب تر خواهد شد و اگر موضوعي به صورت مسابقه در بين عدخايي از معماران برگزار شود و ضوابط درست در انتخواب آن به كار رود معمولا هييت قضاوت كننده به آن توجه بيشتري خواهند كرد كه كار را با ارايه معمارانه و كيفيتي بهتر و جذابيت خاص آن عرضه كرده باشد .

فلسفه اسكيس در معماري و برگزاري برنامه آموزشي براي آن بر اساس همين نگرش مي باشد . چون اگر يك معمار خوب و درست فكر كند و قادر نباشد افكارش را به نحو شايسته و صحيح منتقل نمايد در اجتماع حرفه ايي موفق نخواهد بود .

اصول اوليه اسكيس در دروس پايه ايي معماري گنجانده شده است . طراحي دست آزاد و هندسه و پرسپكتيو عوامل اوليه جهت تمرين و بدست آوردن مهارت اوليه مي باشد .

حال ببينيم اسكيس چيست و چگونه مي توان به مهارت هاي قابل قبول در آن دست يافت .

اريه فكر اوليه ايي كه بتواند مفاهيم اصلي كار را نما يش دهد را اسكيس مي گويند بنابراين نه تنها در معماري بلكه در تمامي رشته هاي هنرهاي تجسمي نيز اريه اسكيس از اهميت خاصي برخوردار مي باشد ولي بهتر است هر رشته از وسايل تخصصي خود در اريه آن بهره ببرند .

يك نقاش مي تواند انواع رنگها قلم موها و وسايل ترسيم را در اسكيس خود به كار ببرد در صورتي كه يك معمار لزوما نيازي به آن سبكها و وسايل آن نقاش نخواهد داشت ولي آنچه بديهي است اينكه مدت زمان طراحي و ارايه يك اسكيس بر حسب ابزار بكار رفته مي تواند متفاوت باشد . در هر صورت يك معمار موظف خواهد بود كه در مدت زمان ارايه اسكيس را تقليل دهد و مهارت خود را به يك حداقل قابل قبول زماني و كيفي برساند .

به همين منظور است كه در دانشكده معماري اسكيس را به صورت مسابقه با يك مدت زمان محدود برگزار مي كنند .

مهمترين عامل در دستيابي به مهارتهاي لازم و ارايه اسكيس موفق علاقه توام با كوشش و تمرين مداوم است .

اين دو عامل كمبود استعداد فرد را جبران مي كند . اگر چه استعداد عامل مهمي است كه پيشرفت انسان در هر زمينه ايي كه از آن برخوردار باشد در زمان كوتاهتر از حد طبيعي تضمين مي كندولي كمبود آن با دو عامل ذكر شده فوق جبران پذير است . تمرين در طراحي به خصوص طراحي دست آزاد قاعدتا بايد قبل از شروع تحصيل در معماري آغاز كرد و اگر كسي پس از قبولي در رشته معماري تمرين در اين زمينه را آغاز كند و آنرا جدي بگيرد به سرعت از مواهب آن بهره مي گيرد .

عامل ديگري كه در مراحل اوليه ياري دهنده دانشجو در يادگيري اسكيس مي باشد مطالعه و مشاهده كارهاي خوب و تقليد از تكنيك و روشهاي بكار گرفته شده آنهاست .

مسلما در مراحل پيشرفته اين روش كاربرد خوبي نخوهد داشت چون يك معمار پس از طي تجربه هاي گوناگون بايد خود به روش خاصي با كيفيت مطلوب دست يابد و به اصطلاح صاحب سبك شود . بنابر اين نحوه ارايه كارهايش نيز بايد شناسنامه داشته باشد.

سيمون آيوازيان

دانشيار گروه معماري و

مسيول برنامه اسكيس دانشكده هنرهاي زيبا


نمونه اي از اسكيس

این عکس کوچک شده است برای مشاهده ی سایز اصلی کلیک کنید

اسکیس ... رنزو پیانو

این عکس کوچک شده است برای مشاهده ی سایز اصلی کلیک کنید

این عکس کوچک شده است برای مشاهده ی سایز اصلی کلیک کنید

[Borna66]

این عکس کوچک شده است برای مشاهده ی سایز اصلی کلیک کنید

این عکس کوچک شده است برای مشاهده ی سایز اصلی کلیک کنید

[Borna66]

طراحی از اجسام

وسیله یا ابزار کار شما در این هنر به یک برگ کاغذ، یک مداد نرم و یا زغال طراحی محدود می شود. ولی میدان عمل طراح، همیشه در محدوده سایه های سیاه و سفید و خاکستریهای بین آنها محدود می ماند. مهم آن است که با این ابزار و امکانات محدود، بتوانیم دنیایی از عواطف انسانی و سرشار از نور زندگی بیافرینیم.
طراحی عملی است که با اراده و نیروی جسمانی پدید می آید. پس طراح باید با نیرومندی و بدون ترس خط را رسم کند. خط کشیدنهای عجولانه نتیجه جالبی به بار نخواهد آورد. حرکت دست شما به هنگام طراحی و نیروی انگشتانتان که مداد را بر صفحه کاغذ فشار می دهد، در گیرایی و گویایی طرح سهیم است و زیر و بم آن نشانگر روحیه و خلق و خوی شما است. از مدل نترسید و درصدد پیروی کورکورانه از نمای ظاهری آن نباشید. نخست به تناسبات مدل و ساختمانی که از حرکت خطها پدید می آید، توجه داشته باشید. چه بسا همین خط ها پیش از آنکه سیمای طبیعت بی جان را نشان دهند، به خودی خود ارزنده و گیرا باشند. از اینگونه رویدادهای اتفاقی که در حین کار کردن پیش می آیند، ساده نگریزید !
خطوط و یا لکه هایی که بدون اراده شما پدید می آیند، پیشنهاداتی با خود دارند و مطالبی را تداعی می کنند که شما به فکر آن نبوده اید.

نحوه گرفتن مداد

نحوه گرفتن مداد همانند کاری که با آن انجام می دهید حائز اهمیت است. مداد را به صورت خوابیده یا افقی بگیرید تا به سادگی بتوانید شکل را پیاده بکنید. این وضعیت مداد نیز برای ایجاد سایه های کلی زمانی که می خواهید حالتی دانه دانه پدید آید نیز به کارآرایی دارد. اگر ته مداد را نسبت به کاغذ اندکی بلند کنید و بغل نوک آن را روی کاغذ بگیرید می توانید جزئیات را دقیق رسم کنید. این وضعیت مداد برای سایه های روشن تر و تیره تر کردن سایر سایه ها بسیار مفید است. با نوک تخت آن همچنین برای اثرات نرم تر و ملایم تر می توان استفاده نمود. سرانجام با نوک آن می توان خط های ظریف روی قسمت های سایه خورده را به وجود آورد و همچنین برای ایجاد هاشور بسیار عالی است. با همین وضعیت مداد ولی با نوک کفند می توان اثرات صاف تر و نرم تری به وجود آورد. این اثرات در بافت جذابیت و تنوع ایجاد می کند.

وضعیت قرار گیری دست در هنگام سایه زدن

در تصویر شماره 1 مداد کف دست قرار گرفته است و آن موقعی است که شکلی را می خواهیم رسم کنیم. با گرفتن مداد تقریباً موازی با کاغذ و حرکت آن به طور سبک و آزاد به هنگام طراحی شکل را رسم کنید. دست شما به هیچ وجه نباید با کاغذ تماس پیدا کند و شما باید شکل را با خط به سادگی با حرکت دادن بازویتان رسم کنید. این وضعیت دست پس از کسب مهارت کامل در گرفتن مداد برای سایه زدن بسیار سودمند است.

شما می توانید از وضعیت کف دست به سراغ وضعیت کف دست چرخیده بروید( تصویر شماره 2 ). این وضعیت برای ترسیم خط های زیرین و جزئیات دقیق روی سایه های مقدماتی بسیار مناسب است. این وضعیت همچنین برای ایجاد خطوط نازک و ضخیم که با غلتاندن نوک مداد در ضمن کشیدن به وجود می آید سودمند است. تکنیک دیگری به نام شفافکاری را می توان با همین وضعیت دست به وجود آورد. هنگام کار یک ورق کاغذ زیر دست خود قرار دهید تا طراحی شما لک نشود.

در تصویر شماره 3 که مداد در وضعیت نوشتن به دست گرفته شده برای هاشور زدن، سایه زدن و شفافکاری به کار می آورد. وضعیت نوشتن همواره برای رسم خطوط دقیق در طراحی کامل مورد استفاده قرار می گیرد. وقتی مداد را به این شکل می گیرند از چوب حایل یا زیر دستی استفاده می کنند.


این عکس کوچک شده است برای مشاهده ی سایز اصلی کلیک کنید

تغییر سریع وضعیت دست را تمرین کنید تا بتوانید از یک تکنیک ، بدون وقفه به سراغ تکنیک دیگر بروید. همچنین با این وضعیت ها تجربه کنید تا افه های متفاوتی را به دست آورید. کشف کنید که کدام یکی برای شما راحت تر است. شاید هم بتوانید نوع جدیدی از وضعیت دست را خودتان کشف کنید.
در آموزش طراحی قسمت چهارم ، در بخش طراحی با مداد،می تواند کمک خوبی به شما در زمینه حالتهای مداد و اثر آن بر روی کاغذ به شما بکند.

اندازه طراحی

مبتدیان باید در آغاز با طراحی های کوچک شروع کنند. طراحی های شما می تواند بزرگ یا خیلی کوچک باشد. در طراحی های بزرگ باید از حرکات پر تهور و مداد هایی با مغزی کند استفاده کرد در حالیکه طراحی های کوچک نیاز به مداد های تیزتر دارد.
و در انتخاب موضوع هم باید دقت داشته باشید، اگر می خواهید که در ابتدا با خستگی شروع نکنید به شما توصیه می کنم که از اشیاء یا مدل هایی طراحی کنید که برجستگی های کم تر و کوچک باشند.

سختی مغز مداد

چند مداد با درجات مختلفی از سختی در اختیار داشته باشید. از هر درجه یک مداد نوک تیز و یکی نوک گرد و یکی هم با نوک کاملاً کند تهیه کنید. با این روش می توانید بدون در نگ هر کدام را بنا به ضرورت مورد استفاده قرار دهید تا به نتیجه مطلوب برسید. به طور مثال اگر دو یا سه مداد F با نوکهای مختلفی داشته باشید می توانید فقط با آنها عملاً یک طراحی را کاملاً به اتمام برسانید. خاصیت درجات مختلف سختی بسیار مهم است. مدادهای سخت در ابتدای کار برای درست بودن طراحی مورد استفاده قرار می گیرند. آنها همچنین در مواقع دیگر برای رسم خطوط نازک و سایه های کمرنگ به کار می روند. برای رسم جزئیات ریز باید همواره از مداد نوک تیز استفاده کرد. آنچه مهم است این است که نباید خیلی زود به سراغ مدادهای نرم رفت و گرنه اثرات ظریفی را که دارید پیشرفت می دهید از بین می برید. مدادهای نرم برای جزئیات تیره و سایه ها مورد استفاده قرار می گیرند. این مدادها اثراتی دانه دانه دارند، بنابراین برای دوری از این حالت با نوک مدادهای سخت کار کنید. مدادهای نرم را باید در پایان طراحی برای ایجاد تضادهای شدید مورد استفاده قرار داد.
به خاطر داشته باشید که تیرگی ها هستند که مایه جلوه روشنی ها می شوند. پرداختن به تیرگی ها، یک طراحی کمرنگ را به طراحی ای پرقدرت و دارای بفعد تبدیل می کند.

میزان فشار بر مداد

میزان فشار بر مداد بسیار مهم است . به مداد فشار وارد کنید و خطوط تیره ای رسم کنید. با فشار کم بر مداد و حرکت آن به این سو و آن سو سایه ای پیوسته و شفاف به وجود می آید.

انواع حرکت مداد

سایه زدن به صورت سطح، تکنیکی است که در آن می توانید مداد را با نوک بلندی که دارد به حالت خوابیده حرکت دهید. در این نوع روش سایه هایی که ایجاد می کنید کلی، صاف، یا زبر هستند. برای سایه های روشن و صاف باید از نوک گرد مداد استفاده کرد. هاشور با خط های کوتاه ظریف موازی یا متقاطع نوک مداد به وجود می آید. استفاده از این نوع حرکت مداد، هنگام نیاز به بافت امری ضروری است. برای هاشور باید از نوک تیز مداد استفاده کرد.
شفافکاری با روی هم قرار دادن لایه های نازک سایه به وجود می آید که از شروع و تیره پایان می یابد. این نوع سایه زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که بخواهیم لایه ای شفاف روی خطوط زیرین را بپوشاند. مداد نوک کند که به حالت نوشتن به دست گرفته شده باشد و به سرعت این سو و آن سو حرکت داده شود برای ایجاد لایه ای شفاف به صورتی سریع بهترین است. خطوط حرکتی با عقب و جلو بردن بازو و گرفتن مداد به کف دست پدید می آید. این نوع حرکت برای نشان شکل کلی مدل یا اسکیس مورد استفاده قرار می گیرد.

والور یا درجات تیره _ روشنی

تیرگی ها و روشنی های طراحی را والور می گویند. یک گام 9 والوری یا 9 درجه ای از سفید تا سیاه مدت ها است که شناخته شده است. یک طراحی خوب باید حاوی تعدادی از این درجات تیره_ روشنی باشد تا نتایج مطلوبی داشته باشد. یک طراحی دقیق و شاخت و شاز شده تعداد بیشتری از این درجات را مورد استفاده قرار می دهد.

اسکیس

یا همان طراحی سریع و تند، طراحی کلی یا طرح اولیه است که در آن جزئیات را نشان نمی دهند. شما می توانید قبل از شروع طراحی یک اسکیس کوچک از کارتان تهیه کنید ، شما این فرصت را پیدا می کنید که شکل ها و موضوعات تصویر خود را در کمپوزیسیونی خوشایند کنار هم قرار دهید. با پیاده کردن فکرتان به روی کاغذ می توانید مشکلات اصلی را قبل از شروع طراحی حل کنید. مدادهای نرم تر HB, B, 3B برای اسکیس مناسب تر هستند. با آنها تیرگی ها را سریع تر می توان به وجود آورد. بیشتر نقاشان چند اسکیس کوچک با کمپوزیسیون های ( ترکیب بندی ) مختلف می کشند و از میان آنها بهترین را انتخاب می کنند.

چگونه یک شی را طراحی کنیم ؟

ابتدا مدل را چند دقیقه از زوایای مختلف نگاه کنید و محتوای شکلی و جنسیت آنها را ارزیابی کنید. آنگاه دست به کار طراحی شوید و با ساده ترین خط ها، شکل آن جسم و تناسبات صحیح آن را روی کاغذ طرح کنید و این طرح در واقع زیر بنای طرح اصلی می باشد. نکته حائز اهمیت در این طرح، فقط درک تناسب و ایستایی مدل است. چنانچه طرح با مدل مغایرت داشت، آن را چند بار تکرار کنید تا سرانجام موفق شوید با کمترین خط ، شکل و تناسب مدل را بیان کنید. لزومی ندارد که شما در یک جلسه، طرحی کامل و بدون نقص اجرا کنید، مهم درک و تشخیص عملی است که انجام داده اید. در مرحله بعد کمی پیشروی می کنیم ، یعنی مرز بیرونی مدل را با خطوطی که گودی و برجستگیهای مدل را نشان می دهد، رسم کنید تا بتوانید ساختمان آن جسم را در رابطه با فضای اطراف مجسم کنید. سومین مرحله زمان ساخت و ساز و زیبا سازی طرح است و باید طرح را با خط خالص به تکامل برسانید. بی هدف کار نکنید، باید طوری کار کنید که برای خطوطی که می کشید دلیل قانع کننده ای ارائه دهید. و در مرحله پایانی اگر بخواهید حجم مدل را نیز نشان دهید، باید سایه روشن ها را از هم مجزا کنید و رنگمایه ها را با مداد در جای اصلی شان بگذارید. این رویه مانع به هدر رفتن وقت و نیروی کار شما می شود و به شما این فرصت را می دهد تا درباره خطها، تناسبات و کالبد مدل بیاندیشید و در نتیجه طرحی ارزنده ارائه خواهید داد.