مقاله کاربرد غير مجاز داروها در ورزش(دوپينگ)

[O M I D]

مطالب اين مقاله شامل:
- 1 تاريخچه دوپينگ
2 - تعريف دوپينگ
3 - رخدادهاي مهم در تاريخ دوپينگ
- 4کاربرد غير مجاز داروها در جوانان
- 5 دوپينگ خوني
- 6 لايل منع دوپينگ
7- قوانين جاری در منع دوپينگ
8 - روش انتخاب ورزشكاران براي آزمايش دوپينگ
- 9نمونه گيري براي آزمايش دوپينگ
– 10 داروها وعوارض جانبي آنها در دوپينگ


تاريخچه دوپينگ
دوپينگ از واژه های هلندی به معنی آيين غسل تعميد مسيحی گرفته شده است.قدمت doop دوپينگ در ورزش به دو هزار سال قبل از ميلاد برميگردد،جايی که هومر در نوشته های خود به مصرف قارچهای غنی از پروتئين توسط گروهی از ورزشکاران يونان باستان اشاره نموده است.و يا به روايتي ديگر واژه دوپينگ از زبان آفريقای جنوبی مشتق شده است.اشاره به يک نوشيدنی الکلی باستانی دارد که به عنوان محرک در مراسم رقص استفاده می گرديد.بتدريج اين واژه استقاده گسترده تری کرد و در ورزش امروز به معضلی تبديل شده است.اين واژه در دنيای امروز به معنای استفاده ورزشکار از مواد يا روش هايی است که به قصد افزايش کارآيی در ورزش انجام می شود.برخی ورزشکاران از حدود 40 سال پيش از هورمونهای جنسی مردانه و مشتقات آنها براي نيروزايی استفاده ميکرده اند که امروزه بسياری دچار عوارض آنها از جمله سرطان کبد شده اند.اخيراً داروهای جديدتری مورد استفاده برخی ورزشکاران قرار ميگيرد که هنوز حتی اثر بخشی آنها در افزايش نيروی جسمی مورد مطالعه علمی دقيق قرار نگرفته است و عوارض بسياری از آنها هنوز ناشناخته اند.به همين دليل برای حفظ سلامت جسمی ورزشکاران و پيشگيری از عوارضی که آنان ناآگاهانه دچار ميشوند،کميته بين المللی المپيک استفاده بسياری از آنها را ممنوع کرده است و آزمايشات متعددی برای اطمينان از اين امر برروی ورزشکاران رقابتهای رسمی انجام ميدهد.

کاربرد واژه دوپينگ کمتر از صد سال قدمت دارد.نخستين مورد مرگ بر اثر مصرف دارو در سال 1886 ميلادی در يک مسابقه محلی دوچرخه سواری اتفاق افتاد.در سال 1910 ميلادی دوپينگ برای اولين بار جنبه رسمی و قانونی پيدا کرد بطوریکه در اين سال،در يک مسابقه اسب سواری،اسبهای مسابقه از نظر مصرف مواد نيروزا مورد آزمایش قرار گرفتند.در المپيک 1954 گزارشاتی مبنی بر استفاده از دارو توسط ورزشکاران شوروی سابق انتشار يافت.مرگ کورت انمار جانسون دوچرخه سوار دانمارکی در سال 1960 رم خبری تکان دهنده برای جهان ورزش بود.تا اينکه اولين آزمايشات دارويی در المپيک به سال 1968 در المپيک زمستانی فرانسه به عمل آمد.

[O M I D]

تعريف:
طبق تعريف کميسيون پزشکی کميته بين المللی المپيک دوپينگ عبارتست از تجويز يا مصرف يک ماده خارجی-يا ماده درون زای بدن،با مقادير غير عادی و يا راه استعمال غير طبيعی توسط شخص سالم با هدف افزايش کارآيی ورزشی.

دوپينگ به معنای استفاده از مواد متعلق به گروه داروهای ممنوع،محدود شده و يا استفاده از روشهای گوناگون غيرمجازی ميباشد.به قول خوان آنتونيو سامارانش رئيس کميته بين المللی المپيک،دوپينگ نوعی تقلب است که از جنبه های مختلف منجر به انحطاط و مرگ ميشود:
مرگ فيزيولوژيک چرا که دستکاری غيرقانونی در فرايند طبيعی باعث تغييرات شديد و گاهاً برگشت ناپذيری در بدن ميشود.

مرگ جسمی نظير برخی موارد اسف بار مرگ ورزشکاراني که در سالهای اخير مشاهده شده است.انحطاط رواني و شخصيتی ناشی از رضايت شخص به تقلب،ناديده انگاشتن توانايی ها و ظرفيت های شخصی و بزرگ کردن ناتوانی ها و معايب.و بالاخره انحطاط اخلاقی به واسطه تعدی فرد از قوانينی که تمام جامعه بشری پابند آن هستند.

از سوی ديگر در سالهای اخيد پديده ای بنام«پارا دوپينگ» نيز پا به عرصه وجود نهاده است که عبارتست از دادن دارو به يک ورزشکار توسط حريف جهت کاهش کارآيی وی و يا بدنام کردن ورزشکار .

دوپينگ در عصر جديد:در سالهای اخير همگام با پيشرفت دانش پزشکی و داروسازی در کنار استفاده صحيحی از کشفيات روزافزون اين علوم،متاسفانه عده ای با افراد سودجويانه استفاده نابجا از داروها را در جامعه اشاعه ميدهند.يکی از عرصه های اين سودجويی کاربرد غير از داروها در ورزش و ترويج آن بوده است که اهداف اقتصادی،اجتماعی و حتی سياسی در ورای اين موارد استفاده نابجا وجود دارد.موارد فراوان خلع مدال،عوارض زيانبار گسترده جسمی و روحی گزارش شده از ورزشکاران و بالاخره موارد مرگ و مير قابل توجه ناشی از ارتکاب دوپينگ،حاکی از گسترش تکان دهنده اين ضد ارزش در صحنه ورزش ميباشد.در سال1981 يک بررسی در بين دانش آموزان ورزشکار آمريکايی نشان داد که 80 درصد افراد تحت مطالعه حداقل يک مورد سابقه استفاده از الکل،20 درصد از آنها سابقه مصرف ماری جوانا و 2 درصد از اين افراد تجربه مصرف استروئيدهای آنابوليزان را داشته اند.در يک بررسی ديگر بر روی رشته های ديگر ورزشی کمترين ميزان کاربرد داروها در رشته هاکی روی چمن و بيشترين ميزان کاربرد در رشته های وزنه برداری و دوميدانی ثبت شده است.

در حال حاضر تمامی سازمانهای اجرايی ورزش و در راس آنها کميسيون پزشکی کميته بين المللی المپيک که از سال 1976 فعاليت رسمی خود را شروع کرده مسئولیت مبارزه با دوپينگ را در سراسر جهان برعهده دارند.اين سازمانها تدوين و انتشار فهرست هايی همراه با تجديد نظر مداوم را در برنامه کار خود قرار داده اند و به انتشار اين فهرستها همراه با انتشارات آموزشی ديگر و نيز انجام آزمايشات دارويی روی نمونه های گرفته شده از ورزشکاران نسبت به ريشه کنی دوپينگ اقدام مينمايند.

[O M I D]

رخدادهای مهم در تاريخ دوپينگ:
اولين مورد مرگ ورزشکاران در سال1886 رخ داد که يک دوچرخه سوار به نام لينتون در اثر استفاده بيش از حد داروی تری متيل درگذشت.

در مسابقات المپيک يک دونده ماراتن به نام توماس هيکس در اثر مصرف برندی و استريکلين در شرف مرگ قرار گرفت.
دهه 1950-روس ها از هورمون های مردانه برای افزايش قدرت و نيرو استفاده نمود و آمريکايی ها نيز استروييدها را به اين منظور استفاده نمودند.

1960-دوچرخه سوار دانمارکی در المپيک رم به علت مصرف بيش از حد آمفتامين ها فوت کرد.
1964-افزايش قابل توجهی در ظاهر عضلان ورزشکاران در المپيک ديده شد که شک در مصرف داروها را برانگيخت.

1967-کميته بين المللی المپيک بعد از مرگ تامی سيمپسون به علت مصرف غير از آمفتامين ها واکنش نشان داد.
1968-اين کميته با تعريفی از دوپينگ ليست داروهای غيرمجاز را ارايه داد و بدين ترتيب انجام آزمايش در بازيهای المپيک شروع شد.

1988-در المپيک سئول،تست بن جانسون از نظر مصرف استروئيد های آنابوليزان خلع و از ورزش محروم گردید. همچنين دو وزنه بردار بلغاری که به مقام نخست المپيک دست يافته بودند به علت دوپينگ محروم شدند.
1994-ديه گو مارادونا فوق ستاره فوتبال آرژانتين در مسابقات جام جهانی 1994 آمريکا به علت مصرف داروهای محرک از همراهی با تيمش محروم گرديد و بدين ترتيب آرژانتين بدون مارادونا از آن دوره مسابقات حذف گرديد.

2000-برای مبارزه هر چه شديدتر با اين پديده شوم،کميته مبارزه با دوپينگ تشکيل شده و آماده برخورد جدی با متخلفين در مسابقات المپيک 2000 سيدنی می باشد.

کاربرد غير مجاز داروها در جوانان:
دوران جوانی:مرحله قدرت و آسيب پذيری زياد شناخته شده است.طغيان احساسات جوانی و طلب شهرت و مقام ميتواند جوانان ورزشکار را در برخی از موارد تشويق به کاربرد غير مجاز دارو نمايد.در نتيجه يک مطالعه بر روی جوامع غربی،داروها و موارد کاربرد غيرمجاز،برحسب ميزان مصرف آنها به ترتيب الکل،ماری جوآنا،دخانيات،آمفتامين ها،داروهای توهم زا و کوکائين،ويتامين ها و بالاخره استروئيدهای آنابوليزان گزارش شده اند.

به دليل حساسيت سنی ويژه،ايجاد مقاومت درونی در جوانان از طريق ارائه آموزشهای مفيد در خصوص داروها و عوارض مخاطره آميز آنها،بهتر از منع مستقيم و اعمال مجازاتهای شديد است،گرچه اتخاذ شيوه های قانونی نيز در جای خود در مورد افراد ضرورت دارد.

[O M I D]

دوپينگ خوني:
تزريق خون به يک فرد با سطح طبيعی گلبول قرمز در جهت افزايش هموگلوبين را دوپينگ خونی می گويند.هدف از اين کار افزايش توانايی حمل اکسيژن در خون و بنابراين افزايش قدرت استقامتی آن شخص ميشود.انتقال خون ميتواند از يک دهنده با گروه خونی مشابه و سازگار (انتقال همسان)انجام شود و يا تزريق مجدد خون فرد به خودش بعد از يک دوره ذخيره صورت گيرد(انتقال از خود)بدين ترتيب افزايش ناکهانی توده گلبولهای قرمز با انتقال گلبولها به فرد موجب افزايش توان هوازی حداکثر و آمادگی جسمانی هوازی مي گردد.با توجه به اينکه دوپينگ خونی مقاومت را افزايش می دهد استفاده از آن در ورزشهای استقامتی مثل اسکی،دو ماراتن و دوچرخه سواری گزارش شده است.

دلايل منع دوپينگ :
دوپينگ خود به دلايل اساسی زير ممنوع شناخته شده است:
دلايل فيزيکی:کاربرد داروها طيفی از اثرات جانبی ناخواسته و زيانبار را برای بدن فرد بر جای می گذاردکه می توانند در پاره ای از موارد برگشت ناپذير باشد و از اين رو،صدمات جبران ناپذيری را بر روی سلامتی ورزشکار وارد نمايند.

دلايل اخلاقی: دوپينگ با اهداف عاليه ورزش که سالم سازی جسم و روح ميباشد منافات دارد.از طرف ديگر اين پديده زمينه ای برای کشانده شدن چوانان ورزشکار بسوی بلای خانمانسوز اعتياد را فراهم می آورد.
دلايل قانونی: دوپينگ به دليل ايجاد برتری غير منصفانه در صحنه ورزش،بر خلاف مقررات جاری سازمانهای اجرايی ورزش می باشد و ارتکاب آن جرم شناخته ميشود.

قوانين جاری:
همچنين که در بخشهای پيشين ذکر شد اتکا به مقررات و اعمال مجازاتهای شديد برای مرتکبين دوپينگ،در کنار برنامه های مدون آموزشی و پرورشی فکری جوانان ورزشکار برای مبارزه با اين ضد ارزش ضروری ميباشد.سازمانهايی نظير کميسيون پزشکی کميته بين المللی المپيک،کميته المپيک ايالات متحده و ساير سازمانهای اجرايی و بين المللی،همگی با محکوم نمودن دوپينگ در ورزش،مقررات خاصی را در مسابقات تحت پوشش خود به مرحله اجرا گذاشته اندو در قالب اين مقررات مجازاتهای ويژه ای را نيز جهت مرتکبين دوپينگ پيش بينی کرده اند.

با تمايز بين استفاده آگاهانه و عمدی از يک سوء مصرف غيرآگاهانه در قالب فرمولهای دارويی درمانی(نظير وجود داروهای ممنوعه در فرمولهای ضد سرماخوردگی يا ضد اسهال)مجازاتهای خود را چنين اعلام نموده است:

دوپينگ آگاهانه

سه سال محروميت از شرکت در مسابقات رسمی برای اولين مورد تخلف.
محروميت مادام العمر از شرکت در مسابقات رسمی برای دومين مورد تخلف.

دوپينگ غير آگاهانه

سه ماه محروميت از شرکت در مسابقات رسمی برای اولين مورد تخلف.
دو سال محروميت از شرکت در مسابقات رسمی برای دومين مورد تخلف.
لازم به ذکر است که در تمامی موارد فوق الذکر،اگر فرد خاصی موفق به دريافت مدال شده باشد مدال وی باز پس گرفته ميشود.

[O M I D]

روش انتخاب ورزشكاران براي آزمايش دوپينگ:

روش انتخاب ورزشکاران برای انجام آزمايش،مطابق با قوانين جاری کنترل دوپينگ در هر رويداد ورزشی است.در بازيهای المپيک،بطور معمول مقامهای اول تا چهارم در هر رشته،به علاوه يک يا چند نفر که به صورت اتفاقی انتخاب ميگردند،برای تست در نظر گرفته می شوند.دررشته های ورزشی رکوردی نظير دو وميدانی،وزنه برداری،شنا،نتيجه منفی آزمون برای ثبت رکورد ورزشکاران الزامی است.بنابراين در هر مکان و در هر زمانی اين احتمال وجود دارد که هر ورزشکار برای آزمايش دوپينگ انتخاب شود.هر چند که در آن مسابقه موفقيتی کسب نکرده باشد.

نمونه گيري براي آزمايش دوپينگ:
در موارد معمول،آزمايش دوپينگ بر روی نمونه ادراری انجام ميشود.درصورت مثبت شدن نمونه ادرار،برای تاييد نتيجه از تجزيه نمونه خون استفاده ميشود.در صورت شک به دوپينگ خونی و يا مصرف موادی که با آزمايش خون بهتر قابل شناسايی هستند نمونه خونی از فرد گرفته خواهد شد.

داروهای دوپينگ:
از ديدگاه کلی سه گروه از داروها توسط ورزشکاران مورد استفاده نابجا قرار ميگيرند که عبارتند از:

1-داروهای نيروزا که توسط ورزشکار بطور آگاهانه برای افزايش کارآيی ورزشی مورد استفاده قرار ميگيرد مانند استروئيدهای آنابوليزان

2-داروهای درمانی که توسط ورزشکار يا پزشک معالج وی بطور آگاهانه و يا ناآگاهانه در قالب نسخه های درمانی مورد استفاده واقع ميشوند،طبق مقررات برخی از اين داروها نظير داروهای ضد احتقان مقلد سمپاتيک و داروهای ضد اسهال و يا کورتيکواستروئيدهای موضعی،در صورتی که قبل از مسابقه توسط پزشک تيم،مصرف آنها به اطلاع کميته برگزار کننده رسيده باشد،مجاز شمرده ميشوند.

3-داروهای نشئه آور که برای ايجاد حالت خوشی کاذب و عدم احساس خستگی و تنشهای روحی توسط ورزشکار مصرف میشوند نظير الکل و ماری جوآنا.

4-هورمونهای پپتيدی وگليکوپروتئينی و آنالوگهای آنها:داروهايی مثل هورمون رشد اريتروپويتين و ... در اين دسته جای ميگيرند.

بر اساس نظر مصرف پنج گروه از داروها توسط ورزشکاران در مسابقات ورزشی ممنوع ميباشد که عبارتند از: محرکهای سيستم اعصاب مرکزی- ضد دردهای مخدر- استروئيدهای آنابوليزان- داروهای مدر- مسدودکننده های گيرنده های بتاآدرنرژيک

[O M I D]

داروهای محرکهای سيستم اعصاب مرکزی:

اين داروها در درمان جهت افزايش هوشياری،رفع خستگی،کاهش اشتها،درمان برخی اختلالات خواب آلودگی و نيز در فزون فعاليتی کودکان بکار ميروند.داروهايی از اين دسته که در ورزش مورد استفاده نابجا قرار میگيرند،شامل کوکائين،آمفتامين،کافئين و پروپانول آمين هستند.طبق بررسی های بعمل آمده بيش از ميليونها نفر از جوانان کوکائين مصرف ميکنند.محرکهای سيستم اعصاب مرکزی توسط ورزشکاران برای افزايش ميزان انرژی،دقت و تمرکز حواس،تحريک رفتاری و بالابردن سطح هوشياری استفاده ميشوند.اين داروها در حدود 20 درصد از مجموع سوءاستفاده های دارويی را بخود اختصاص ميدهند.

کوکائين برای اولين بار توسط فرويد جهت درمان دسته ای از اختلالات عصبی بکار رفت،اما بدليل بروز عوارض جانبی خطرناک و کشف داروهای جديدتر با خصوصيات برتر،بزودی کنار گذاشته شد.کوکائين ابتدا ايجاد حالت سرخوشی و نشئه و پس از آن حالت نااميدی مينمايد.سرعت انعکاسهای محيطی فرد در پاسخ به دارو بالا رفته ولی در کنار آن،فشار خون و تعدادضربان قلب نيز بطور قابل توجهی افزايش می يابد.از عوارض جانبی کوکائين ميتوان به کاهش هماهنگی حرکات،هیجان،بی خوابی،بی قراری،اضطراب،جنون،سکته های قلبی و نارسای احتقانی قلب اشاره کرد.

به عنوان نمونه مرگ لين بياس ستاره بسکتبال دانشگاه مريلند آمريکا و دان راجرز فوتباليست آمريکايی در سال1986 بر اثر اسيد وزلاکتيک ناشی از مصرف کوکائين بوده است.آمفتامينها گروه ديگری از اين دسته داروها هستند.سرآغاز دوپينگ در وزرشهای نوين با اين داروها بوده است.اين داروها توسط ورزشکاران جهت کاهش احساس خستگی،افزايش انعکاسهای محيطی و تمرکز حواس،حالت تهاجمی و بالاخره کاهش وزن استفاده ميشوند.

بدليل عدم احساس خستگی توسط ورزشکاران اين خطر وجود دارد که اين افراد ساعت های متمادی به فعاليت بدنی ادامه داده و عوارض جبران ناپذيری به بدن آنان وارد آيد.عوارض قلبی و عروقی،اختلالات انعقاد خون،خشونت و بی رحمی،اعتياد،تحريک عصبی و گرمازدگی از اثرات ناخواسته اين داروها هستند.مرگ کورت انمار جانسون دوچرخه سوار دانمارکی در المپيک 1960 رم در اثر مصرف آمفتامين بوده است.
فتيل پروپانوئل آمين،محرک ديگر سيستم عصبی مرکزی است که در فرمولهای ضدسرما خوردگی جهت رفع احتقان و آبريزش دستگاه تنفسی فوقانی استفاده ميشود.اين دارو بدليل،بروز اثرات سمی در مقادير مصرف بالا کمتر توسط ورزشکاران استفاده شده است.از عوارض جانبی اين دارو ميتوان به افزايش فشار خون،حملات صرعی،آريتمی قلبی و حتی افزايش احتمال سکته قلبی اشاره کرد.

داروی ديگر محرک سيستم اعصاب مرکزی،کافئين است.کافئين ماده ای از گروه متيل گزانتين ها ميباشد که در چای و قهوه بفراوانی وجود دارد.اين دارو،علاوه بر خصوصيات کلی تحريک سيستم اعصاب مرکزی بدليل افزايش مصرف اسيدهای چرب،ميتواند انرژی زا هم باشد.کافئين در ترکيب برخی از داروهای مسکن و ضد سرماخوردگی وجود دارد.

[O M I D]

کافئين يک ماده دارويی فعال است که در نوشيدنی های مرسوم نظير چای،قهوه و کوکاکولا وجود دارد.ميزان آن بسته به نوع نوشيدنی و نحوه تهييه آن متغير است.بر اساس يک پژوهش مصرف حدود 1000 ميليگرم کافئين می تواند سطح آنرا در ادرار به حد غير مجاز برساند.غلظت متوسط کافئين در چای و قهوه به ترتيب 80-50 و 150-80 ميليگرم می باشد.بنابراين می توان دريافت که با مصرف مفرط و بيش از اندازه اين نوشيدنيها ممکن است تست دوپينگ مثبت شود هر چند که در حالت طبيعی اين ميزان مصرف نميگردد.علاوه برای کافئين يکی از محتويات برخی از داروها نظير داروهای سرماخوردگی و ميگرن است که البته ميزان آن در هر دور کمتر از 100 ميليگرم ميباشد. کافئين دارای يک اثر تحريک مرکزی مشابه با آمفتامين است که خستگی را تقليل داده و تمرکز و هوشياری را افزايش می دهد ولی دورهای بالای آن ميتواند باعث لرزش اندامها،اضطراب،بيخوابی و حالت عصبانيت شود.

در ورزشهای استقامتی،برخی از ورزشکاران از اين دارو استفاده ميکنند.از عوارض ناخواسته اين دارو علاوه بر عوارض کلی،خاصيت مدری،آريتمی قلبی،عدم هماهنگی اعمال دقيق و برهم زدن وضعيت خواب و بيداری را ميتوان نام برد.بدليل وجود کافئين در ترکيب نوشيدنيها معمولی غلظت مجازی معدل12 ميکروگرم بر میلی ليتر از اين دارو در ادرار تعيين شده است که بالاتر از آن دوپينگ محسوب ميشود.

داروهای مدر:

اين داروها شامل دسته گسترده ای از ترکيبات شيميايی با اثر مشترک افزايش ميزان دفع ادرار ميباشد.داروهای مدر در مواردی نظير گلوکوم،قليايی کردن ادرار،آلکالوزمتابوليک،کوه گرفتکی حاد،ادم حاد ريوی،افزاش کلسيم خون،مسموميت با يونهای مختلف،نارسايی حاد کليوی،افزايش اسيد اوريک خون،فشار خون بالا،نارسايی احتقانی قلبی و ديابت بی مزه کاربرد درمانی دارند.مصرف نابجای داروهای مدر در ورزش بدليل اثر کاهش وزن ناشی از آنهاست که در رشته های نظير کشتی،وزنه برداری،بوکس،ورزشهای رزمی و قايق رانی مطلوبست به علاوه اين داروها برای رقيق کردن ادرار و فرار از نتيجه آزمايشات مثبت ساير داروهای مورد استفاده در دوپينگ بکار ميروند.از عوارض ناخواسته اين داروها،بهم خوردن تعادل آب و الکترولیتهای بدن(که برای حفظ حيات بسيار ضروری است)و مخاطرات قلبی-عروقی،عصبی و متابوليک ناشی از آن قابل ذکر است.

[O M I D]

دليل استفاده از داروهاي ادرار آور در ورزشكاران
به سه دليل:نخست آنکه ابن داروها ممکن است در کاهش سريع وزن و رسيدن به رده وزنی مورد نظر موثر باشند،اين امر به ويژه در رشته های ورزشی مانند کشتی،وزنه برداری،بوکس که در رده های وزنی خاصی انجام ميگيرند،صدق ميکند.

ثانياً ديورتيکها ممکن است برای رفع احتباس مايع ناشی از مصرف استروئيدهای آنابوليک بکار روند.اين امر احتمالاً در ورزشکاران پرورش اندام که می خواهند هر چه بيشتر عضلانی بنظر برسند،سودمند است.
ثالثاً ورزشکاران ممکن است از ديورتيکها استفاده کنند تا ميزان دفع ادرار را تغيير دهند و باعث تغيير غلظت داروهای غيرمجاز در ادرار شوند.بدين ترتيب

ورزشکاری که برای آزمون دارويی انتخاب شده سعی ميکند تا حجم ادرارش را بالا برده و داروهای دوپينگ يا متابونيتهای آنها را در ادرار رقيق نمايد.
البته نشان داده شده است که اين تقلب احتمالاً موثر نيست.

استروئيدهای آنابوليزان:
استروئيدهای آنابوليزان،مشتقات هورمونهای مردانه يا تستوسترون ميباشد که در مقايسه با خود تستوسترون(هورمون مردساز)دارای اثرات آنابوليک بيشتر و اثرات مردانه(آندروژنيک)کمتر هستند.مصارف درمانی اين گروه دارويی،شامل اختلالات عملکرد غدد جنسی مردانه،کم خونی،سرطان پستان(به عنوان داروی کمکی)آنژيوادم ارثی و آندومتريوز(بيماری زنان)،تاخير در رشد، استئوپروز(پوکی استخوان)،سوختگی و جراحی ميباشد.برای درمان کوتاه مدت از انواع خوراکی نظير متيل تستوسترون و جهت درمان بلند مدت از انواع تزريقی مانند ناندرولون استفاده ميشود.نخستين گزارشات حاکی از کاربرد نابجای اين داروها در ورزش به سال1950 مربوط ميشود تا جايی که گروهی از وزنه برداران و بدنسازان مرتکب دوپينگ با اين داروها شده بودند.پس از آن درخشش وزنه برداران روسی را در المپيک 1960 به مصرف داروهايی از اين دسته نسبت دادند. استروئيدهای آنابوليزان در سال 1974 به فهرست داروهای ممنوعه اضافه شدند.

بدليل احتمال مصرف نابجای هورمون تستوسترون توسط ورزشکاران برای فرار از نتايج آزمايش مثبت در سال1684 نسبت غلظت ادراری تستوسترون به ابی تستوسترون معادل6 به1 بعنوان حد مجاز شناخته شد و بالاتر از آن،نشانگر مصرف تستوسترون خارجی قلمداد گرديد.(زيرا اين ترکيب در بدن يک فرد عادی وجود دارد)خلع مدال طلای بن جانسون دونده کانادايی در المپيک1988 سئول به دليل مصرف نابجای داروی استانوزولول و ده ها مورد ديگر از اين دست نشانگر وسعت مصرف اين داروها در ورزش امروز ميباشد.اين داروها توسط ورزشکاران جهت افزايش کارآيی ورزشی،حجم و قدرت عضلانی،ايجاد ظاهری درشت و خشن نما و بالاخره افزايش حالت تهاجمی و کاهش احساس خستگی استفاده ميشوند.بيشترين ميزان مصرف اين داروها در رشته های بدنسازی،دوميدانی،کشتی،وزن ه برداری و فوتبال گزارش شده است.اولين گروه از اثرات جانبی اين داروها،عوارض مردانه(اندروژنی)ناشی از آنها است که شامل پيدايش و افزايش جوش صورت،طاسی،تحليل رفتن شور جنسی،تحليل بيضه ها،تحريک پذيری،حالت تهاجمی،ژنيکوماستی(بزرگ شدن پستانها) ايجاد صفات مردانه در زنان و بالاخره عقيمی ميباشد.عوارض عضلانی اسکلتی اين داروها شامل تسريع بسته شدن اپی فيز استخوان ها(خط رشد) در دوران نوجوانی و جوانی و بنابراين رکورد رشد،افزايش احتمال در رفتگی استخوان،عدم تناسب عضله با زردپی و بالاخره تخريب مفاصل ميباشد.

[O M I D]

استروئيدهای آنابوليزان پس از بسته شدن اپی فيز تاثيری بر روی رشد استخوان ها ندارند.عوارض کبدی استروئيدهای آنابوليزان گسترده بوده و در زمره عوارض بلند مدت و خطرناک اين داروها ميباشد.اين عوارض در هنگام مصرف انواع خوراکی داروها بيشتر ديده ميشوند و امروزه بدليل روی آوردن ورزشکاران به اين نوع از داروها به لحاظ دفع سريعتر آنها نسبت به انواع تزريقی،متاسفانه ميزان مصرف نوع خوراکی بالا رفته است.اثر بر روی متابوليسم (سوخت و ساز)کبدی داروها و استروئيدهای درون زا،احتباس صفرا و يرقان انسدادی،نارسايی کبدی،تخريب بافت کبد و بالاخره سرطان های خوش خيم و بدخيم از جمله عوارض کبدی اين داروها هستند که زمان بروز آنهاحتی تا22 سال بعد از مصرف دارو نيز گزارش شده است.دسته بندی عوارض جانبی داروهای آنابوليزان،بر روی کليه و پروستات ايجاد ميشوند که مهم ترين آنها بزرگ شدن پروستات و سرطان پروستات و سرطان کليه هستند.از جمله مهم ترين عوارض قلبی-عروقی و خونی استروئيدهای آنابوليزان که به فراوانی مشاهده ميشوند و بدين ترتيب افزايش احتمال بروز سکته قلبی(انفارکتوس ميوکارد) و سکته مغزی،افزايش ميزان انعقاد خون و افزايش تعداد سلولهای خون (پنی سيتمی) قابل ذکر هستند.علاوه بر اثرات جسمانی فوق الذکر،دسته ای از اثرات روحی-روانی نظير افسردگی،هيجان،جنون و بالاخره اعتياد نيز در اثر مصرف اين داروها ايجاد می شوند.

به زبان ديگر عوارض داروهاي استروائيدهاي آنابوليزان به صورت زير دسته بندي مي شوند:
از عواض جانبی استروئيدهای آنابوليک (نظير تستوسترون،ناندرولون و ...)که گاهی توسط ورزشکاران مورد سوءاستفاده قرار ميگيرد چه ميدانيد؟

اين داروها دارای عوارض جانبی بسياری هستند که برخی از آنها برگشت پذير و بعضی ديگر غيرقابل برگشت می باشند از جمله ميتوان موارد ذيل را نام برد
الف)عوارض قلبی و عروقی:احتباس آب و نمک،افزایش حجم خون،ازدياد فشار خون،افزايش چربی های خون،بی نظمی ريتم قلب،تغيير ابعاد قلب،انفارکتوس فلبی و سکته مغزی

ب)عوارض کبدی:اختلال کبدی،اختلال در عملکرد کبدی،افزایش آنزيم های کبدی،يرقان و سرطان کبد.

ج)عوارض جانبی خاص مردان:کاهش تعداد اسپرم ها،تحليل رفتن بيضه ها،عقيمی،بزرگ شدن پستان
ها،احساس دفع فوری و مکرر ادرار،کاهش توانايی جنسی.

د) عوارض جانبی خاص زنان:اختلال در قاعدگی،هيرسوتيسم(رشد زياد مو در نواحی غير طبيعی مثلاً در صورت خانم ها)،تاسی،کلفت شدن صدا،تحليل پستانها،سرکوب شيردهی،پوست چرب و آکنه.

ه)عوارض جانبی در پسران نابالغ:بسته شدن زودرس غضروف های رشد و توقف رشد قدی،رشد غيرطبيعی مو،تيرگی پوست

و)عوارض روانی:افسردگی،هيجان بيش از حد،پرخاشگری،بی ثباتی عاطفی،حالت تهاجمی و خشونت،بی خوابی،اضطراب،اختلالات شخصيت و وابستگی روانی به دارو.

[O M I D]

تستوسترون Testosterone
نامهاي تجاري: ORETON ,ORANABOL

تستوسترون جزء قويترين استروئيد آندروژني است كه مقدار آن در مرد 10برابر زنان است استروئيدهاي آندروژني روي تمام بافتهاي بدن اثر مي كند و داراي دو عمل آندروژني و آنابوليكي مي باشد.
در عمل اندروژني مسئول تغييرات صفحات ثانويه جنسي همراه با بلوغ جنسي تحريك اسپرماتوژنزو و افزايش توده عضلاني همراه با بلوغ مي باشد.

تستوسترون در خاصيت آنابوليكي مانند هورمون رشد سبب احتباس ازت در بدن و افزايش سنتز پروتئينها و تجمع انها در بعضي نسوج بخصوص عصلات بدن مي شود. لذا رشد و قدرت عضلاني پس از بلوغ افزايش مي يابد و وضعيت خاص مردانه را ايجاد مي كند.

تستوسترون همچنين سبب احتباس مختصر كلسيم،فسفر،سديم، و كلر و آب مي شود از طرفي سبب افزايش ميزان متابوليسم پايه بدن شده و در خونسازي دخالت دارد.
تستوسترون به دليل همين خاصيت انابوليكي و قدرت ساختن پروتئين به شدت مورد استفاده ورزشكاران است.
استفاده از آندروژنها توسط ورزشكاران توصيه نمي شود زيرا اين فرضيه كه داروها بطور قابل ملاحظه اي كارايي ورزشكاران را با افزايش دادن قدرت عضلاني زياد مي كند ثابت نشده و بر خلاف واقع است.

از طرفي بروز عوارض كشنده اي همچون مسموميت هاي كبدي و سرطان كبد در هر گونه فايده احتمالي آندروژنها غلبه داشته و استفاده از آها را در ورزشكاران نا مطلوب مي سازد.

موارد طبي مصرف طبي تستوسترون:
1. در كمبود اين هورمون در نارسائي غده هيپوفيز.
2. متيل تستوسترون لبراي درمان پرخوني پستان پس از زايمان و درد ناشي آن در مادراني كه به فرزندان خود شير نمي دهند مصرف مي گردد.
3. تستوسترون انانتات در كم خونيهاو
4. در مردان براي درمان خواجگي و نا تواني جنسي و براي تحريك بلوغ پسران هنگامي كه تأخير آن ناشي از اختلالات پاتولوژيك نباشد.
5. پروپيونات تستوسترون در سرطان متاستاتيك پستان.
6. استروئيدهاي آنابوليك در تعادل ازتي منفي.

استعمال تستوسترون توسط ورزشكاران:

مهمترين عاملي كه دردوپينگ كردن بيشترين تاثيررا دارد مقداردارو وزمان تزريق دارو است .روش رايج دربين ورزشكاران بدين ترتيب است كه هر2-1 ماه يك تزريق آنابوليك انجام مي دهند وشخص ورزشكار از چند ماه مانده به مسابقه يك آمپول تزريق ميكند تا حدود 3-2 امپول و سپس آ خرين تزريق را 72-48 ساعت قبل از مسابقه انجام مي دهند . البته هدف اموزش روش دوپينگ كردن نيست بلكه يادآوري اين نكته است كه با اينگونه مصرفهاي بيش از حد چه عوارض خطر ناكي به سراغ وي مي آيد .و حال اين خود ورزشكار است كه با در نظر گرفتن عوارض زير مصرف را بر عدو مص ف تر جيح دهد وبا لعكس .