مشكلات دندان
دندان كودك شما همواره در معرض فساد قرار دارد. مسواك زدن منظم مي تواند مانع فساد دندانها شود. اگر فساد دندان درمان نگردد به قسمتهاي مركزي آن سرايت كرده و باعث صدمه جدي مي گردد. كودك بايستي از 3 سالگي تحت بررسي و معاينه مداوم و متناوب دندانپزشك قرار بگيرد. اگر بين اين معاينات علامتي از فساد، مانند دندان درد بروز كرد، به دندانپزشك مراجعه كنيد. در كودكان خردسال ، درد مربوط به دندان ممكن است به سبب دندان در آوردن باشد كه معمولاً جاي نگراني ندارد. اگر كودك دچار دندان درد شود يا به هر علتي نياز به دمان فوري داشته باشد و دندانپزشك در دسترس نباشد ، براي يك دندانپزشك اورژانس با بيمارستان،‌ تماس بگيريد.

• در صورتي كه يك دندان كنده شده و يا قسمتي از آن شكسته شده باشد:

• آيا اين يك دندان دائمي است؟ (غير شيري)
بلي- فوراً به دندانپزشك خبر دهيد.
اقدام درماني: اگر لثه خونريزي دارد، يك گاز استريل بر روي آن قرار دهيد و به كودك بگوئيد كه آن را به شدت گاز بگيرد. دندان را بيابيد اما فقط آن را نگهداريد و تميزش نكنيد.آن را در يك شيشه حاوي شير قرار دهيد و همراه كودك به نزد دندانپزشك ببريد. دندانپزشك ممكن است بتواند آن دندان دائم رامجدداً به لثه كودك متصل كند. اگر قسمتي از دندان شكسته شده باشد ممكن است بتوان مجدداً آنرا متصل كرد.

خير- اقدام درماني: اگر خونريزي لثه وجود دارد يك گاز استريل روي آن قرار دهيد و به كودك بگوييد كه آن را به شدت گاز بگيرد. دندان كنده شده يا قسمت شكسته شده قابل اتصال مجدد به لثه نمي باشد. اگر فقط قسمتي از آن كنده شده است، با دندانپزشك خود مشورت كنيد، شايد لازم باشد قسمت شكسته شده تحت درمان قرار بگيرد. در بسياري حالات،‌ يك دندان دائمي در آن محل جوانه خواهد زد. (ترتيب ظاهر شدن دندانها را مشاهده كنيد.) اگر دندان خيلي زودتر از حد معمول از بين رفت، ساير دندانها ممكن است مشكلاتي در جوانه زدن دندانهاي دائمي بوجود آورد.

آيا دندان بر اثر ضربه يا تصادف شل و لق شده است؟
اقدام درماني: يك ضربه محكم ممكن است دنداني را لق كند اما اگر به آن دست نزنيد مجدداً خودش سفت خواهد شد. گاهي اوقات دندان شيري ممكن است لق باقي بماند و يا بيفتد. اگر دندان دائم بعد از چند روز لق باقي ماند، با دندانپزشك خود مشورت كنيد.

*آيا كودك شما داراي دندان درد مداوم همراه يا بدون بروز تب مي باشد؟
هم اكنون با دندانپزشك خود تماس بگيريد.

دليل احتمالي: كودك ممكن است دچار آبسه دندان كه در آن به سبب عفونت چرك و فساد در دندان يا زير آن بروز كرده شده باشد.

اقدام درماني:‌ اگر كودك دچار آبسه دندان شده باشد دندانسپزشك ممكن است براي درمان عفونت، ‌آنتي بيوتيك تجويز كند. وقتي عفونت برطرف شد، كودك بايستي بيشتر از دندانش مراقبت كند تا دليل اساسي بيماري نيز درمان گردد. در حالات نادري، ممكن است لازم باشد كه دندان برداشته شود.

* در صورتي كه دندان كودك شما با قرار گرفتن در معرض غذاهاي گرم يا سرد دردناك شود:
* آيا درد فقط براي لحظاتي باقي مي ماند؟
بلي- دليل احتمالي:‌ اگر رويه محافظ دندان نازك يا خراب شده باشد ممكن است دندان به درجه حرارت و تغييرات دما حساس شود. با دندانپزشك خود مشورت كنيد.

اقدام درماني: دندانپزشك دندان كودك شما را معاينه كرده و فساد را درمان خواهد كرد. اگر حالت خاصي پيدا نشد، دندانپزشك ممكن است توصيه كند كه كودك با يك خمير دندان مخصوص دندانهاي حساس را مسواك كند و كمي از آن را نيز بر روي دندانهايش بمالد.
خير- درمدت 24 ساعت به دندانپزشك خود مراجعه كنيد.

دليل احتمالي: كودك ممكن است دچار فساد عميق يا يك ترك در دندانش شده باشد. به خصوص اگر اين وضعيت در حالت عدم نوشيدن يا غذا خوردن نيز بروز نمايد.

اقدام درماني: دندانپزشك، دندان كودك را معاينه كرده و ممكن است دندان را بردارد و ناحيه فاسد شده را پر نمايد.

* آيا كودك وقتي بر روي دنداني كه به تازگي پر شده است فشار مي آورد، درد احساس مي كند؟
دليل احتمالي و اقدام درماني: احساس ناراحتي در دنداني كه به تازگي پر شده است، بسيار عادي و رايج است، به خصوص اگر قسمت پر شده بزرگ باشد. اگر درد بدتر شد يا بعد از 48 ساعت بهتر نشد، با دندانپزشكي كه آنرا پر كرده است مشورت كنيد تا در صورت نياز تنظيمات مجددي انجام گيرد.

* آيا كودك شما در چندين دندان فك بالا دچار درد شده است؟
دليل احتمالي: درد در چندين دندان ممكن است علامت سينوزيت (تورم مخاط سينوسهاي هوايي در جمجمه)، باشد به خصوص اگر كودك به تازگي سرما خورده و يا دچار بيني گرفته يا آبريزش بيني شده باشد. كودكان زير 8 سال به ندرت دچار اين حالت مي گردند چون سينوسهاي آنها هنوز شكل نگرفته اند.

اقدام درماني: براي درد به كودكتان استامينوفن بدهيد. استنشاق بخار نيز ممكن است مفيد باشد. اگر علايم كودك بعد از 48 ساعت بهتر نشد با پزشك خود مشورت كنيد. ممكن است نياز به درمان با آنتي بيوتيك نيز باشد.

* آيا لثه پشت دندانهاي عقب كودك شما حساس به لمس شده است؟
دليل احتمالي: دندانهاي آسياب ثانويه كودكتان ممكن است شروع به بيرون آمدن كرده باشند.(ترتيب بيرون آمدن دندانها را مشاهده كنيد.) لثه ها ممكن است به سبب اين جوانه هاي دندان متورم گردند ولي اين حالت معمولاً كوتاه مدت است.

اقدام درماني: در صورت لزوم،‌ به كودك مقدار توصيه شده مسكن مانند استامينوفن بدهيد. اگر درد شديد بود و يا بعد از 48 ساعت بهتر نشد با دندانپزشك مشورت كنيد.

خودياري مراقبت از لثه و دندانهاي كودك
وجود شيريني و شكر در رژيم غذايي ، اصلي ترين عامل فساد دندان است. به حداقل رساندن ميزان غذاهاي قندداري كه كودك مصرف مي كند، مهمترين اقدام در سلامت دندانهاي اوست. شما همچنين بايستي مقدار مصرف نوشيدنيهاي گاز دار براي كودك را نيز كم كنيد چرا كه اسيد تمام نوشيدنيهاي گازدار دندانها را خراب مي كند. فلورايد يك ماده معدني مهم است كه مقاومت دندان را در برابر حملات اسيدي زياد ميكند و خطر فساد راكاهش مي دهد. در بسياري از مناطق ، فلورايد به آب آشاميدني اضافه مي گردد. اگر ميزان فلورايد آب آساميدني كم باشد، مطمئن شويد كودكتان از خمير دندانهاي حاوي فلورايد استفاده مي كند و از دندانپزشك خود مكمل هاي فلورايد را درخواست كنيد.

نحوه مسواك زدن صحيح را به كودكتان آموزش دهيد.(مراقبت از دندانها و لثه ها در بزرگسالان را مشاهده كنيد) دندانها را براي كودك مسواك كنيد و يا به او كمك كنيد تا اين كار را انجام دهد.

تميز كردن دندان يك كودك خردسال
فقط از مقدار كمي خمير دندان به (اندازه يك نخود) بر روي يك مسواك نرم استفاده كنيد. نوك مسواك نيز بايستي تا حد امكان كوچك باشد.(دندانهاي كودك را از پشت مسواك كنيد).

دندان در آوردن
جوانه زدن يك دندان،‌ به خصوص يك دندان آسياب، ممكن است ناراحت كننده باشد و كودك را تحريك پذير و بي قرار كند. شما ممكن است اگر انگشتتان را بر روي لثه ها بكشيد بتوانيد دندان را لمس كنيد. البته نبايستي ساير علايم مانند اسهال يا تب را به دندان درآوردن نسبت بدهيد.

كودكاني كه در حال در آوردن دندان هستند، معمولاً دوست دارند كه يك جسم سرد و سفت مانند يك حلقه دندان در آوردن سرد شده يا يك هويج خام را بجوند. ژلهاي بي حسي موضعي ، باشند اگر به آرامي بر روي لثه ها ماليده شوند. مي توانند مؤثر و تسكين دهنده در صورت لزوم مي توان از ميزان توصيه شده مسكن ها نيز استفاده كرد.

ترتيب ظاهر شدن دندانها
سني كه در آن دندانها ظاهر مي گردند از كودكي به كودك ديگر متفاوت مي باشد. بعضي كودكان يك يا دو دندان در زمان تولد دارند در حالي كه بعضي ديگر حتي تا يك سالگي دنداني ندارند. در ابتدا 20 عدد دندان يا سري اوليه به وجود مي آيد. ترتيب جوانه زدن دندانها از سن بروز آنها بسيار مهم تر مي باشد. معمولاً تا 13 سالگي ، دندانهاي اوليه مي افتند و اكثر 32 دندان دائمي جوانه مي زنند. در بعضي افراد، دندانهاي آسياب سوم كه به نام دندان عقل ناميده مي شوند، هرگز ظاهر نمي گردند.