نویسنده:

مجتبی کیومرثی
کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز
mojtaba.kiumarsi@yahoo.com
TMBAچکیدهچندی است خط مشی کاهش تصدی گری بخش دولتی و اجرای سیاست خصوصی سازی در بیشتر کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، در دستور کار دولتمردان قرارگرفته است. در کشور ما نیز اهمیت مشارکت بخش خصوصی و واگذاری بخش عظیمی از شرکت ها و سازمان های دولتی به بخش خصوصی چندی است به جد مورد تأکید قرار گرفته است. یکی از مسائل بسیار مهمی که در خصوصی سازی باید بدان توجه داشت نگاه به وضعیت امنیت شغلی کارکنان شاغل بخش دولتی، زمانی که بنگاه شان به بخش خصوصی واگذار می شود. از این رو ممکن است بعد از واگذاری وضعیتی در امنیت شغلی آنان بوجود آید که حاکی از نوعی از بین رفت کامل یا تضعیف امنیت شغلی باشد و یا به عکس در بعضی جهات وضعیت و شرایط بهتری پیدا کنند. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که وضعیت امنیت شغلی کارکنان در پرتو فرایند خصوصی سازی در کشور ما در مجموع چندان مطلوب نیست. این مسأله در کوتاه مدت (بلافاصله پس از خصوصی سازی)، نمود بیشتری پیدا می کند. عدم یکسان بودن شرائط و مسائل مربوط به نیروی کار در بخش های دولتی در مقایسه با بخش خصوصی از مسائل بسیار مهم در امر چگـونگی وضعیت امنیت شغلی نـیروی کار در پرتو خـصوصی سازی است. بر این اساس برای روشـن شدن وضعـیت امنیت شغلی نیروی کار در پرتو خصوصی سازی در این مقاله ابتدا به بررسی مسائل مثبت و منفی مربوط به نـیروی کار در دو بخش دولتی و خصوصی و آن گاه به تأثیر خصوصی سازی بر روی این گونه مسائل خواهیم پرداخت.

واژگان کلیدی: خصوصی سازی ؛ نیروی کار ؛ امنیت شغلی ؛ بخش دولتی ؛ بخش خصوصی

1. مقدمهچندی است خط مشی کاهش تصدی‌گری بخش دولتی و اجرای سیاست خصوصی سازی در بیشتر کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، در دستور کار دولتمردان قرارگرفته است. در کشور ما نیز اهمیت مشارکت بخش خصوصی و واگذاری بخش عظیمی از شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی به بخش خصوصی بیش از دو دهه است که در خلال برنامه‌ها، سیاست‌ها، قوانین و مقررات مختلف مورد تأکید قرار گرفته است. خصوصی سازی در یک تعریف ساده و کلی فرآیندی است که طی آن وظایف و تأسیسات بخش دولتی در هر سطحی به بخش خصوصی انتقال داده می‌شود. (رحیمی بروجردی، ۱۳۸۹: ۷) به عبارت بهتر واگذاری واحدهای دولتی به بخش خصوصی را خصوصی سازی گویند. یکی از جنبه‌های اصلی در امر خصوصی کردن یک بنگاه، وضعیت امنیت شغلی نیروی‌های کاری آن، پس از واگذاری است. خصوصی سازی که ‌یک نوع تغییر وضعیت از دولتی بودن به خصوصی شدن است چنین تغییری شامل تغییر وضعیت نیروی کار بنگاهِ خصوصی‌شده، از آنجا که جزئی از اجزای آن به شمار می روند، نیز خواهد بود که در اثر آن وضعیت امنیت شغلی نیروهای‌کاری به مراتب دستخوش تغییراتی خواهد شد.«امنیت شغلی را می‌توان شرایطی تصور نمود که فرد در معرض خطر از دست دادن شغل یا تغییرات شغلی نباشد.» (پرستش و شکرالهی، ۱۳۹۰: ۷۶) که علاوه بر آن احساس و ادراک از نبودن مانع در خصوص شغل فرد هم می بایست در ذهن وی وجود داشته باشد. لذا امنیت ‌شغلی دارای دو بُعد عینی و ذهنی است. امنیت ‌شغلی نقش بسیار مهمی در فرآیند کار و موفقیت سازمانی دارد. وجود به اندازه و معقول این امنیت علاوه بر اینکه زمینه‌های بروز خلاقیت و نوآوری و استفاده از امکانات برای رسیدن به حداکثر بازده را فراهم می سازد، باعث افزایش راندمان کار و بهره‌وری می‌شود و این چیزی است که خود خصوصی سازی به دنبال آن است. بی تردید نیروهای‌کاری، نقش کلیدی در دستیابی سازمان‌ها به موفقیت ایفا می‌کنند. از این رو حوزه منابع انسانی نقش محوری در تضمین موفقیت فرآیند خصوصی سازی سازمان‌ها را بر عهده دارد. مسأله‌ی بررسی و توجه به وضعیت امنیت شغلی نیروی کار در خصوصی سازی تا این حد حائز اهمیت است که حفظ ثبات شغلی نیروی کار با انجام فرآیند خصوصی سازی از خصیصه‌های یک خصوصی سازی موفق و عدم ثبات آن از جمله آسیب‌ها و مشکلات خصوصی سازی است.در ایران به مانند اکثر کشورها ، شاغلان بنگاه‌های دولتی اغلب با خصوصی سازی مخالفند و ای بسا که در برابر آن، مقاومت هم می‌کنند چرا که ترس اصلی آنان این است که در پرتو فرآیند خصوصی سازی با برداشته شدن چتر حمایتی دولت از نیروی کار، شغل موجود و حمایت‌ها و مزایای اجتماعی مربوط به آن را از دست بدهند. این نگرانی و ذهنیت منـفی ناشی از ابهام در وضعیت امنیت شغلی در آینده است که در پرتو و نتیجه هر خصوصی سازی ‌ای ناشی می‌شود. متأسفانه علی‌رغم اهمیت مسأله‌ی نیروی کار، این موضوع کمتر از موضوعات دیگر در خصوصی سازی مورد توجه قرار گرفته است و تا کنون درباره آن پژوهشی ژرف انجام نشده است.در این مقاله درصدد پاسخگویی به‌این سؤال کلی هستیم که:
  1. امنیت ‌شغلی نیروی کار در اثر خصوصی سازی چه وضعیتی پیدا می‌کند؟

در کنار این سؤال اصلی سؤالات فرعی دیگری را نیز می‌توان مطرح کرد:
  1. آیا خصوصی سازی موجب تضعیف امنیت شغلی نیروی کار می‌شود؟
  2. آیا خصوصی سازی منجر به تعدیل و کاهش نیروی کار می‌شود

دانلود مقاله با لینک مستقیم