آنچه شناگران در استخر باید به آن توجه کنند
_ قبل از ورود به استخر بدن خود را با یک شوینده مناسب شستشو دهید.
_ قبل از ورود به استخر پای خود را در داخل حوضچه کلر قرار دهید.
_ به همه کسانی که به استخر می روند توصیه می شود پیش از ورود به استخر مثانه خود را تخلیه کنند.
_ از تف کردن، مضمضه کردن آب، شستن و خارج کردن ترشحات بینی و… خودداری کنید.
_ هنگام شنا کردن خلط گلوی خود را به آب استخر وارد نکنید. ترجیحاً هنگام ابتلاء به بیماری توأم با خلط عفونی، به شنا نپردازید.
_ اگر بیماری پوستی از قبیل بیماریهای قارچی قابل سرایت دارید به هیچ عنوان به استخر عمومی مراجعه نکنید.
_ بعد از استخر نیز بدن خود را شستو دهید.
آنچه متصدیان استخر باید به آن توجه کنند
کلر آزاد باقیمانده استخر حداقل یک و نیم الی دو میلی گرم در آب باشد مقادیر کمتر از این میزان ممکن است عواملی از قبیل کریپتوسپوریدیوم را از بین نبرد. مرتباً محیط استخر را تمیز کنید و آب آن را به دفعات کافی تخلیه و تعویض نمائید.
آب استخر را جهت وجود باکتریهای کلی فرم و پسودوموناس کنترل کنید، این دو می توانند شاخصهای مناسبی جهت سنجش میزان کارایی سیستم های ضدعفونی کننده و بهداشت آب باشند.
شنای قورباغه ( breast stroke )
شنای قورباغه یکی ازچهارنوع شنای اصلی است که مسابقات آن رسما برگزار می شود و در عین حال این شنا علاقه مندان بسیاری دارد، زیرا احتیاج کمتری به صرف انرژی نسبت به شنای کرال سینه دارد. یادگیریش آسان است. این شنا برای مسافت های طولانی مناسب است، علاوه بر این ، شنای قورباغه هم جهت شنا کردن در دریا و هم در موقع نجات غریق مفید است . کندترین نوع شنا بین چهارنوع شنای اصلی است.
در این قسمت سعی می شود تکنیک صحیح و فنی شنای قورباغه عنوان شود. همان تکنیکی که امروزه قهرمانان برجسته و خوب جهان به اجراء در می آورند. این شنا در واقع به این شکل انجام می شود که بدن درحالتی افقی برروی آب قرار گرفته دستها هر دو آب را از جلو گرفته و توسط کف و ساعد به طرف عقب و زیر شکم می کشند و از همان زیر آب ، به جلو آمده کشیده می شوند. و مجددا عمل کشش آب توسط دستها انجام می گردد. پاها نیز توسط فشار و ضربه ای که به آب وارد می آورند آب را به عقب می رانند. بدین روش که هر ضربه توسط کف پا زده می شود و برای اینکار مفصل ضربه و فشار لازم به آب وارد می شود. این نوع شنا را بعضی از مربیان ” قورباغه تجارتی” نام گذاشته اند.
توصیف حرکت پا :
بدن به حالت شناور روی آب قرار می گیرد. ساق پا ابتدا به جهت باسن خم می شود. در ناحیه تهیگاهی خمیدگی ملایمی نیز ایجاد می شود.زانوها به اندازه ۱۵ سانتی متر در هنگام خم شدن زانو ها از یکدیگر فاصله می گیرند، اندک زمانی قبل ازآنکه پاشنه ی پاها به باسن برسند ، پنجه پاها به طرف نازک نی و زانو کشیده می شوند و پاشنه ی پاها به داخل نزدیک می شوند.اکنون ساق پا همزمان از طرفین حرکت کرده و دایره ای را در جهت عقب ترسیم می کند و کف پاها نیز با فشار خود آب را به عقب می رانند.به محض اینکه مرحله فشار تمام شد ، پاها به طور کشیده و مستقیم در مجاورت یکدیگر در داخل آب قرارمی گیرند.
ضربه های پای شنای قورباغه باید توسط تخته شنا به منظور به دست آوردن تکنیک و مکانیک صحیح حرکت آن انجام شود. به وسیله ی تخته شنا شناگر و مربی بهتر متوجه می شوند که ضربه های وارده و یا حرکت های انجام شده توسط پاها به چه میزان تاثیر داشته و چقدر باعث جلو رفتن شناگر می شود و در عین حال حالت و شرایط پاها کاملا مشخص می شود. اما باید توجه داشت که در هنگام استفاده از تخته شنا و پا زدن با آن ، دست ها کشیده شود و تخته را به جلو متمایل سازد و درعین حال شانه ها را کاملا به پائین وداخل آب فرو ببرد.
باید توجه داشته باشید که پاشنه های پا از سطح آب خارج نگردد واگر چنین موردی را در موقع آوردن پا به جلو مشاهده کردید، باید زانوها را کمی بیشتر به زیر لگن خاصره و باسن برده و به شکم نزدیک سازید. این عمل باعث می شود که پاشنه پاها به پائین برود، یعنی جائی که باید باشد. و وقتی پاشنه های پا در زیر سطح آب باشد نشان می دهد که نیروی وارده توسط کف پا کاملا اثر می نماید. در شنای قورباغه حرکت های پا بسیار مهم است . زیرا ۵۰ در صد پیشروی بدن در آب مرهون ضربه های پا به خصوص از ناحیه کف پا می باشد.
درعین حال باید در نظر داشت که در بین شنا گران قورباغه رو، بعضی ها حرکت دستشان قوی است و باعث پیش روی بیشترشان می شود و بعضی دیگر حرکت پاهایشان. ضربه پاها باید حتی المقدور با کف پا باشد و بدین علت است که لازم است مچ پاها به طور کامل دارای انعطاف پذیری باشند. برای اینکه مشخص شود که مفصل مچ پای شناگر به اندازه کافی دارای جنبش پذیری است یا نه ، آزمایش ساده ای وجود دارد. بدین طریق که شناگر مستقیم می ایستد ، در حالیکه پاهایش نزدیک به هم است و دست هایش را پشت سرنگه داشته سعی می کند در همان حالت بنشیند و باسن او به پاهایش بچسبد . اگر نتواند چنین کند و پاشنه ها از زمین جدا شود یا به عقب بیفتد، نشانه ی این است که مفصل مچ به انداره کافی جنبش پذیر نیست. البته در بعضی ها به علت سفت بودن تا ندون آشیل و یا کشیده نبودن عضلات ساق قادر نیستند این آزمایش را به خوبی انجام دهند. جهت جنبش پذیری مفاصل ، شناگر باید در خشکی خوب تمرین کند.
علاقه مندی به شنا و دشواری ها
درفصل تابستان ، مراجعه به استخرها به اوج خود می رسد و گروه های مختلف مردم به لحاظ سنی ، شغلی و تحصیلی ، علاقه مندند در ایام فراغت خاص این فصل وهمچنین برای فرار از گرما ، به شنا رو آورند. ورزشی که می تواند درسلامت روحی – جسمی آنان نقش بسیار مثبتی ایفا کند. اما دغدغه غیر بهداشتی بودن آب استخرها واینکه ممکن است دچار بیماری های گوناگون آلرژیک و یا حساسیت های حاد پوستی و … شوند. آنان را منصرف می کند.
برای آگاهی از کم وکیف وضعیت آب استخرها و بیماری هایی که به آنها از این طریق ، مبتلا می شوند وهمچنین چگونگی نظارت براستخرها ، با آقایان دکتر محمد قره گزلو ، فوق تخصص آلرژی وایمونولوژی ، دکتر علی رضا فیروز، متخصص پوست ( اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران) ومهندس ناصر فلاحی ، رئیس اداره بهداشت مواد غذایی و اماکن عمومی وزارت بهداشت به گفت وگو پرداخته ایم .
آب استخرها به چه دلیل موجب آلرژی یا تشدید بیماری آسم می شود؟ دکتر محمد قره گزلو متخصص آلرژی ، دراین باره می گوید: در واقع ، موادی که برای تصفیه و میکروب زدایی آب استخرها استفاده می شود، مشخصاً کلر، باعث ایجاد برخی آلرژی ها می شود. نکته اینجاست که میزان مصرف کلر از نظر بهداشتی ، استاندارد مشخصی دارد. اما مصرف کم آن باعث ازدیاد میکروب ها وقارچ ها می شود و از سوی دیگر، مصرف زیاد آن آلرژی زا و تشدید کننده بیماری است.
این آلرژیها، علائم چشمی به صورت قرمزی ، خارش ، ریزش اشک و تحریک و سوزش چشم ویا علائم بینی مثل عطسه ، آب ریزش ، خارش و گرفتگی بینی ایجاد می کنند. دربیماران مبتلا به آسم نیز علائمی چون سرفه ، خس خس وتنگی نفس دیده می شود.وی معتقد است این علائم ، زمانی که فرد درآب است یا حتی ساعت ها بعد ازتماس با آب ، می تواند بروز کند یا تشدید شود.
دکتر قره گزلو درپاسخ به این موضوع که اخیرا شنیده شده بعضی استخرها به دلیل عدم نظارت درست، از مواد دیگری مثل وایتکس استفاده می کنند، می گوید: ” بله ، من نیز این مطلب را شنیده ام ، اما از درستی آن اطلاع دقیقی ندارم . یعنی واقعاً تجربه علمی و اندازه گیری شده دراین باره نداریم . به هر حال ، این مساله باید پیگیری شود. زیرا عوارض آن فوق العاده شدید تر از کلر اضافی است .
اما این هم نکته ای است که بیشتر بیمارانی که آلرژی دارند، بدون داشتن مشکل می توانند ازورزش شنا بهره مند شوند. ولی به هر حال درصدی از افراد هستند که نسبت به آب استخر حساس بوده وعلائمی پیدا می کنند.
اینجا این سوال مطرح می شود که این عده ، برای این که شنا کنند ولی دچار مشکلات نشوند ، چه مواردی را باید رعایت کنند؟ دکتر قره گزلو دراین باره می گوید: ” اگر شدت حساسیت افراد نسبت به آب استخر کم باشد ، به طوری که به سرعت نیز برطرف شود وبیمار را خیلی آزار ندهد ، موضوع مهمی نیست. اما اگر این حساسیت زیاد باشد ما توصیه می کنیم افراد داروهای پیشگیرانه ، مصرف کنند. برای مثال، قبل از رفتن به استخر می توانند از اسپری مخصوص استفاده کنند. درمواردی نیز که علائم حساسیت خیلی شدید است و به سادگی بر طرف نمی شود، در واقع توصیه می کنیم که اصلاً از استخر استفاده نشود”
بیماری های پوستی : آب آلوده و غیر استاندارد استخرها، بیماری ها و ناراحتی های پوستی ایجاد می کند . دکتر علی رضا فیروز، متخصص پوست دراین باره می گوید: ” مهمترین بیماری هایی که آب آلوده ایجاد می کند، قارچ ، زگیل و کچلی هستند که جزو همان بیماریهای قارچی محسوب می شوند . اما، از آن سو اگر برای جلوگیری از آلودگی آب ، کلر زیادی مصرف شود، ممکن است کسانی که زمینه آلرژی های پوستی دارند در برابر این مقدار کلر، واکنش نشان دهند و پوست شان خشک شده و خارش و اگزمای پوستی پیدا کنند.
استخر روباز، مشکل آفتاب را دارد که می تواند آسیب جدی به پوست وارد کند. دکتر فیروز آسیب حاد استخرهای روباز را آفتاب سوختگی ، تورم و قرمزی می داند که در دراز مدت می تواند باعث تغییر رنگ پوست و ایجاد ” کک ومک” شده و نهایتاً در صورت تکرار زیاد ممکن است منجر به سرطان پوست شود.
وی دراین مورد که آفتاب می تواند در چه حدی برای پوست مفید باشد، می گوید: ” آفتاب به مقدار خیلی کم، برای چند دقیقه به اندازه ای که منجر به قرمزی پوست نشود، مفید است. بنابر این ، توصیه ما این است که خودتان را از آفتاب دور نگه دارید. چون درطول روز به اندازه کافی از آفتاب برخور داریم”
تغییر رنگ وشکنندگی مو : تغییر رنگ و شکنندگی مو نیز می تواند از عوارض آب استخر باشد. به جزء مورد کلر که دراین زمینه تاثیر گذار نیست، آب اگر مس هم داشته باشد و در واقع ، لوله ها مس آزاد کنند، این مس می تواند روی مو رسوب کرده و تا اندازه ای رنگ آن را تغییر دهد. دکتر فیروز درادامه صحبت هایش توصیه می کند به همین دلیل، باید افراد حتماً از کلاه استفاده کنند و بعد از شنا نیز دوش بگیرند. اما در نهایت ، برای جلوگیری از بروز این آثار نامطلوب پوستی چه راه حلی وجود دارد؟
از نظر دکتر فیروز، بهترین راه این است که اگر در استخر های عمومی امکان به کارگیری این روش نیست ، حداقل در استخرها یی که با ثبت نام عضو می گیرند ، ابتدا افراد علاقه مند ، توسط یک پزشک متخصص معاینه شوند که اگر سابقه بیماری قارچی یا زگیل دارند بعد از درمان ، پذیرفته شوند. درمورد مساله نحوه نظارت برتصفیه آب ومیزان استفاده از کلر نیز اگر براساس استاندارد خود، مورد توجه صاحبان استخرها و بازرسین وزارت بهداشت قرارگیرد، به تبع آن ، بسیاری از مشکلات پیش نخواهد آمد.
چگونگی نظارت بر استخرها : نظارت بر استخرها با توجه به گستردگی آنها ، برنامه ریزی و سازماندهی خاص خود را می طلبد تا بتواند جدا از پرداختن به کلیات، گرهی ازمشکلات بگشاید وسلامت علاقه مندان به ورزش شنا را تضمین کند.
مهندس ناصر فلاحی ، رئیس اداره بهداشت مواد غذایی واماکن عمومی درمورد چگونگی نظارت وزارت بهداشت براستخرها می گوید: ” استخر ها جزو اماکن عمومی به حساب می آیند واز نظر اهمیت موضوع ، اهمیت آنها از تمام اماکن عمومی ، بیشتر است. به دلیل اینکه شاید امکان انتقال بیماری از طریق استخر از اماکن عمومی و مراکز تفریحی دیگر، بیشتر باشد . نظارت بر استخرها از سوی بازرسین ما در مراکز بهداشتی – درمانی و مراکز بهداشت وزارت بهداشت انجام می شود.بازرسین درفصل زمستان ، ماهی یک بار ودرتابستان ، هر ۱۵ روز یکبار ، از استخرها باز دید دارند. حتی ما از بازرسین خواسته ایم برای اجرای گسترده تراین نظارت ، بعدازظهر نیز به بازدید از استخرها ادامه دهند.
وی درمورد اینکه شنیده شده در برخی از استخرها به جای کلراز وایتکس استفاده می شود، می گوید: ” ما هم این مسئله را از مردم شنیده ایم واین گونه نبوده که خودمان این موضوع را آزمایش کرده و وایتکس را دیده باشیم. ولی به هر حال واقعیت این است که متخلف وجود دارد. ولی از نظر ما ، تنها باید برای میکروب زدایی آب استخر ها از کلر استفاده شود و بازرسین ما، درهنگام بازدید از استخرها ، دقیقاً کلر آب را اندازه می گیرند و مسئول استخر نیز باید هر روز کلر مازاد آب استخر خود را اندازه گیری کرده و در دفترش ثبت کند. این دفتر نیز از سوی بازرسین مورد بررسی قرار می گیرد. رئیس اداره بهداشت مواد غذایی واماکن عمومی ، در مورد نحوه برخورد با متخلفین در این زمینه ، با اشاره به قانون مواد غذایی ، آشامیدنی ، آرایشی ، بهداشتی واماکن عمومی ، می گوید که دفعه اول ، متخلف به دادگاه فرستاده می شود و در صورت اثبات جرم ، باید جریمه بپردازد ودرصورت تکرار تخلف ، استخر متخلف بسته می شود.
قرمزی چشم بعد از شنا در استخر
روزهای گرم فصل تابستان زمان استخر رفتن و شنا کردن است. هر چند شنا از جمله ورزش هایی نیست که آسیب های چشمی یکی از خطرات آنهاست (مثل فوتبال، تنیس، بیس بال، …) ولی قرمزی و سوزش چشم بعد از شنا کردن بویژه در استخر یکی از مسائلی است که بسیاری با آن مواجه اند. ولی آیا باید نگران این مسئله بود؟ خیر. قرمزی پس از شنا در استخر سبب آسیب درازمدت نمی شود.
کلر که برای ضد عفونی کردن و از بین بردن باکتری ها به آب استخر اضافه می شود بخودی خود مشکل ساز نیست. مشکل زمانی رخ می دهد که کلر در مجاورت نیتروژن یا آمونیاک موجود در آب قرار می گیرد و از ترکیب اینها کلرامین تشکیل می شود. در حقیقت علت اصلی قرمزی و چشم کلرامین است. عروق سطحی روی سفیدی چشم بر اثر تماس با کلرامین ملتهب شده و چشم قرمز می شود. کلرامین همچنین لایه موقتی روی قرنیه ایجاد می کند که سبب التهاب، حساسیت، خشکی و قرمزی چشم می شود. به این وضعیت کراتیت می گویند.
بر خلاف بسیاری که تصور می کنند درمان این وضعیت استفاده از قطره هایی است که قرمزی چشم را کم می کنند ، درمان صحیح استفاده از ترکیباتی نظیر اشک مصنوعی است. اشک مصنوعی لایه ای روی قرنیه ایجاد کرده و به آن فرصت می دهد التیام یابد. مکانیسم اثر ترکیباتی که قرمزی چشم را کم می کنند منقبض کردن عروق خونی است و قطع این داروها سبب شدیدتر شدن مشکل خواهد شد. اگر قرمزی و سوزش چشم شدید باشد و یا به دفعات تکرار شود یک راه دیگر استفاده از عینک شنا است.
اغلب تصور می شود قرمزی چشم ناشی از زیاد بودن کلر آب استخر است در حالیکه واقعیت دقیقا بر عکس این است و این مسئله اغلب ناشی از کم بودن کلر آب است. حتی بوی تندی که اغلب افراد تصور می کنند ناشی از زیاد بودن کلر است نیز بخاطر کم بودن کلر آب ایجاد می شود. دلیل این مسئله این است که مولکول های آزاد کلر با نیتروژن و آمونیاک ترکیب می شوند و کلرامین ایجاد می کنند. افزایش کلر آب علاوه بر اینکه مانع رشد باکتری ها در آب استخر می شود سبب شکسته شده پیوند های شیمیایی کلرامین و شکسته شدن مولکول های آن شده و مشکلات مربوطه را کاهش می دهد. در صورتیکه کلر آب کم باشد احتمال عفونت چشم ناشی از وجود باکتری ها در آب افزایش می یابد. عفونت چشمی (اغلب کنژنکتیویت) معمولاً علاوه بر قرمزی و التهاب با درد و ترشح همراه است. در صورتیکه قرمزی بعد از شنا در استخر از حد یک التهاب خفیف فرا تر رفته و با ترشح همراه باشد بهتر است به چشم پزشک مراجعه کنید.
در مجموع رعایت نکات زیر تا حدود زیادی مانع از مشکلات چشم ناشی از شنا در استخر می شود:
_ بلافاصله پس از بیرون آمدن از آب دوش بگیرد. دوش گرفتن سبب می شود کلرامین از پوست، مو و چشم شما شسته شود .
_ بلافاصله پس از شنا از قطره های اشک مصنوعی استفاده کنید.
_ از عینک شنا استفاده کنید.
