*آشنایی با جغرافیای نظامی*

پوشش گياهي
پوشش گياهي از جهات مختلف مثبت و منفي در جغرافياي نظامي تأثير گذار مي باشد. اين اثر از ابتدا با حرکت سربازان عصر سنگي که پوشش گياهي متراکم مانع از پيشروي و محدوديت حرکت را براي آنها در پي داشت تا در جنگهاي کلاسيک که پوشش انبوه، ديد و ارتباط يگانهاي مختلف را متأثر مي ساخت، همواره مورد توجه و بررسي بوده است. نوآوريهاي جديد فن آوري از قبيل خودردهاي زرهي، هواپيما و سلاحهاي پيچيده، ------ هسته اي- حرارتي و ماهواره که تغييرات بنيادي را ايجاد نموده اند، نتوانسته اند اثرات غير قابل انکار پوشش گياهي را کاملاً خنثي نمايند.

پراکندگي پوشش گياهي طبيعي
بخش گسترده اي از سطح کره زمين را جنگلهاي طبيعي و مراتع تشکيل داده اند، در يک نگاه، قطب شمال و جنوب، سرزمين لخت و برهوت از هر گونه پوشش گياهي هستند، در نقاطي هم کمربندهاي متعدد پوشيده از جنگل وجود دارد که از جمله آنها جنگلهاي انبوه نيمکره شمالي است.

نواحي توندرا به مناطقي بدون درخت و با پوشش گياهي ويژه در شمال قاره آمريکاي شمالي و شمال روسيه اطلاق مي شود. اين در مناطق بالاتر از حد رويش درختان قرار دارد و از خصوصيات آن وجود زمستانهاي سرد و طولاني و خاکهاي پوشيده از يخ است. پوشش گياهي اين نواحي شامل خزه و گلسنگ است و دماي هواي ماهانه متوسط در تابستان کمتر از 10 درجه سانتيگراد است و تابستان کوتاهي دارد.

جنگلها پهن برگ هميشه سبز، مثل جنگلهاي تايگا و نيز استپها در اروپا و آسيا، بخشهايي از کره زمين را پوشانيده اند. کرانه ها و مرزهاي درياي مديترانه شرايط آب و هوايي براي رشد درختان بلوط، زيتون و تاکستان را دارد و اين نواحي از زمستانهاي سرد و مرطوب و تابستانهاي خشک و طولاني برخوردارند. کم و بيش در مرکز امتداد مدار رأس الجدي و مدار رأس السرطان گياهان خاردار چون کاکتوس و بوته هاي صمغ دار و خاردار وجود دارد.http://pnu-club.com/imported/2013/02/1506.jpg
نمايي از يک جنگل انبوه که شرايط نبرد در آن بدليل پوشيدگي زياد مشکل استhttp://pnu-club.com/imported/2013/02/1507.jpg

بخشي از کره زمين را بيابانها فراگرفته اند که بسياري از آنها فاقد پوشش گياهي هستند. بيابانهاي معروفي در جهان وجود دارند که از آن جمله صحرا در آفريقا، بيابانهاي استراليا، کوير لوت در ايران و .... با وجود اين، خشکترين خاکها هم به برخي از حيات گياهي کمک مي کنند.

جنگلهاي استوايي در حوضه آمازون، بخشي از مرکز آفريقا، هند، جنوب شرقي آسيا، اندونزي و جزاير اقيانوسيه قرار دارند که بارندگي فراوان و فصل رشد بي پايان چنين جنگهايي را بوجود آورده است.

هر نوع پوشش گياهي به نحو چشمگيري بر عمليات نظامي اثر مي گذارد. گونه هاي پوشش گياهي که از نظر تهاجمي داراري مزيت و برتري هستند، در عمليات تدافعي تأثير منفي دارند و گونه هايي از پوشش گياهي قادرند عمليات تهاجمي را هم خنثي و بي اثر نمايند.
حرکت در جنگل حالتي بسيار خاص بخود مي گيرد. در عمليات نظامي جنگل، يگانهاي کوچک پياده تسلط و تفوق دارند، ليکن کنترل، نامطمئن و مانور و تحرک بسيار سخت است. فن آوريهاي جديد بدون توجه به زمان و شرايط مي تواند برتري اندکي را ارائه نمايد.

- کارايي لازم هر نوع خودرو نظامي کاهش مي يابد و تنها با مسيرهاي احداث شده کارايي مناسب را دارند.
- تنه درختان مسير تير را منحرف مي سازند.
- انفجارهاي هسته اي درختان تنومند را سرنگون مي سازند که خود باعث ايجاد موانع بر مسير عبور نيروهاي پيشروي کننده است.

- تانکها مي توانند درختان کوچک را از جا درآورند ولي با تجمع و انباشت درختان، موانعي در مسير تردد ايجاد مي شود.
- شعاع مهلک بمبهاي مختلف در اراضي باز، کمتر از جنگل مي باشد و تکه هاي چوب همانند ترکش عمل مي نمايند.

- کاربرد نارنجک بسيار محدود و غير قابل کنترل و هدايت مي گردد.
- ------ ناپالم در جنگلهاي مرطوب بسرعت خاموش مي شود.
- شاخ و برگ انبوه درختان جنگل سيستم مخابرات راديويي را مختل من نمايد. زماني که جنگي در جنگل اتفاق بيفتد، پيش بيني برنده و بازنده جنگ مشکل است.
http://pnu-club.com/imported/2013/02/1508.jpg
نمايي از انفجار بمبهاي ناپالم (آتش زا) که در مناطق مرطوب خاصيت خود را از دست ميدهند

بوته زار، علفهاي بلند، محصولات کشاورزي بلند قد مانند: ذرت، باغهاي ميوه، درختان و مزارع که در فاصله زيادي از هم قرار گرفته اند، براي سنجنده هاي فضايي و هوايي محدوديت ايجاد مي نمايند و از حرکت مطلوب خودروها نيز ممانعت بعمل مي آورند. همچنين پيشروي نيروهاي پياده را کند و از قابليت ديد آنها مي کاهند و خط ديد سلاحهاي مستقر در سطح زمين جهت اجراي آتش تقليل مي يابد.

موشکهايي که با سيم هدايت مي شوند و نيازمند فضاي صاف و هموار بين توپچي و هدف مي باشند، با مشکل روبرو مي شوند.

گياهان متراکم و انبوه، تشعشعات حرارتي ناشي از انفجارات هسته اي را منحرف مي سازند، ولي پايداري مواد شيميايي ناشي از کاربرد سلاحهاي شيميايي را تشديد مي کنند. استپهاي عظيم که بطور پراکنده با علفهاي کوتاه پوشيده شده اند و کوير و صحراهاي برهنه و فاقد هر گونه پوشش گياهي براي نيروهاي نظامي يا تأسيسات آنها پوشش ناقصي را فراهم مي کنند، ليکن ميدان آتش و ديد يا برد مسافت طولاني را در اختيار مي گذارند. برتري هوايي و قدرت و توان فن آوري در اين شرايط جايگاه خود را مي يابد.

در پايان اين بحث بايد به يکسري نکات دقت کرد:

* اراضي مرتفع و بلند، زمينهاي مسطح، دره ها و گودالهاي عميق، هر يک به نحو مشخصي بر حرکت نيروهاي نظامي مخصوصاً يگانهاي بزرگ اثر مي گذارد.
* اراضي ناهموار ديده باني، تيراندازي و کارايي خط ديد سيستم مخابراتي را کاهش مي دهد.
* اراضي مسلط با همه پيشرفتهاي جنگ آوري و فن آوري جديد از مزيت و برتري برخوردارند.
* در گذر از رودخانه هاي وسيع، علاوه بر تاکتيکهاي ويژه، فنون، تجهيزات و آموزش لازم، نياز به محلهاي مناسب گذر از رودخانه امري مسلم است.
* برخورداري از پوشش گياهي متراکم در عمليات تدافعي داراي مزيت بوده ولي زمينهاي مسطح و اراضي که داراي پوشش گياهي پراکنده اند، براي تحرک نيروهاي تهاجمي مناسب مي باشند.