اصول تغذیه قوچهای مولد
تغذیه قوچهای مولد باید به نحوی باشد که استفاده طولانی مدت پرورشی ٬ با پتانسیل بالاوکیفیت مطلوب اسپرم را تضمین کند . تغذیه کمتر از حد نیاز یا مازاد بر احتیاج ٬ روی تولید مثل اثر منفی دارد . در مورد انرژی موجود در جیره بره های نری که جایگزین میشوند ٬تغذیه ناقص بر چگونگی تولید مثل لطمه وارد میکند وممکن است تا 30 درصد قدرت باروری کاهش پیدا کند ٬ روی این اصل کاهش وزن قوچ نقش عمده ای در باروری اسپرم آن دارد .البته فقر مواد غذایی بره نر بر روی بیضه ها اثر کرده و باعث غیر طبیعی شدن اسپرم ها می شود ٬این عامل بر روی قوچ پس از بلوغ اثر نمی گذارد . روی این اصل باید به تغدیه بره های نر جا یگزین توجه ویژه ای را مبذول داشت .
تجربه نشان داده است حجم اسپرم قوچهایی که با جیره حاوی پروتئین در حدود طبیعی تغذیه شده باشند ٬بیشتر از قوچهایی است که با جیره حاوی پروتئین کم تغذیه شده اند به همین ترتیب درصد بره زایی و دو قلو زایی در گله هایی که با جیره غذایی محتوی دانه های پروتئین دار تغذیه شده اند نیز بیشتر است .
تامین پروتئین و مواد معدتی به اندازه کافی بر انجام وظایف جنسی وکیفیت اسپرم تاثیر زیادی دارد. بصورت طبیعی 70-80 گرم پروتئین خام قابل هضم و 850-750 واحد نشاسته ای برای هر حیوان در نظر می گیرند . در طول جفتگیری باید در روزانه 60 گرم پروتئین خام قابل هضم و 120 واحد نشاسته ای اضافه نیز عرضه شود و در صورتیکه دفعات جفتگیری از 3 بار در روز تجاوز کند مقایر فوق دو برابر افزایش پیدا می کند . نقش کلسیم و فسفر در تولید اسپرم بیش از سایر عناصر معدنی موثر است . کاهش این عناصر در ماده غذایی می تواند معمولاً با کاهش پروتئین توام باشد . بنابراین در هنگام قوچ اندازی دقت های لازم در این موارد باید انجام گیرد. علاوه بر این باید توجه شود که ویتامین های E-D-A در تو لید اسپرم نقش عمده ای دارند و به وسیله دستگاه گوارش گوسفند ساخته نمی شوند . کمبود ویتامین A کمتر محسوس است . زیرا دامها هنگام باروری معمولا از علوفه سبز که محتوی بتا کارتون است استفاده می کنند و اگر جیره غذایی از نظر ویتامین A فقیر باشد تعداد اسپرم های مرده زیاد می شود . ویتامین E بطور طبیعی در جیره نشخوار کنندگان یافت می شود و نقش عمد ه ای در تولید اسپرم دارد .
به قوچ های مولد علاوه بر غذای پایه می باید کنسانتره اضافه نیز داده شود . مصرف یولاف به عنوان کنسانتره درنتایج پرورشی اثر مثبت دارد روی این اصل بهتر است که روزانه مقداری یولاف در حدود 500 گرم به حیوان داده شود . برای خنثی کردن فشارهای ناشی از جفتگیری مکرر علاوه بر تامین انرژی کافی باید نسبت به تامین پروتئین اضافی نیز اقدام کرد . اگر قوچ های بطور عادی برای جفتگیری مورد استفاده قرار گیرند باید متناسب با احتیاج اضافی این دوره به هر راس قوچ روزانه 150 گرم کنجاله سویا داده شود . 4 هفته قبل از شروع جفتگیری به مقدار کنسانتره به تدریج اضافه می شود تا قوچ های برای استفاده پرورشی آماده شوند . به منظور جبران ضعف ناشی از جفتگیری 2-3 هفته بعد ا ز پایان دوره جفتگیری نیز همان مقدار کنسانتره اضافه به قوچ ها داده می شود.
در تغذیه بره های جوان می باید علاوه بر علوفه پایه مقداری کنسانتره متناسب با اضافه وزن به آنها داده شود. برای بدست آوردن افزایش وزن توصیه شده 181-136 گرم در روز بره قوچ های جایگزین شونده 59 کیلو گرمی یا قوچ های 2-1 ساله 100 کیلوگرمی به ترتیب نیاز به 2.5-2.3 و 3-3.2 کیلوگرم غذا دارند . چراگاه تابستانه تنها کافی نیست اما چرا گاه های مرغوب تابستانه نیاز به علف خشک مکمل را به میزان 50 درصد کاهش می دهند تغذیه غلات می باید تا پایان دوره جفتگیری ادامه پیدا کند .
قوچ های بالغ را در تمام طول سال به استثنا 45-30 روز قبل از دوره جفتگیری با یک جیره نگهداری (چراگاه ) تغذیه می کنند . درخلال دوره جفتگیری قوچ ها باید 227-136 گرم افزایش وزن روزانه داشته باشند . این مقدار افزایش وزن از طریق جیره های حاوی 65 درصد یونجه پلت شده و 35درصد غلات بدست می آید .
منابع :
1- اصول نگهداری و پرورش گوسفند تالیف دکتر منوچهر سعادت نوری ٬دکتر صدر ا... سیاه منصور ٬چاپ هفتم 1375 انتشارات اشرفی
2- تغذیه دام تالیف مانفرد کیرش گسنر٬ ترجمه دکتر سیاوش دهقانیان ٬دکتر حسن نصیری مقدم ٬چاپ2 سال1376 انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد
3- پرورش علمی گوسفند ٬تالیف و ترجمه دکتر مسعود هاشمی چاپ اول 1374 انتشارات فرهنگ جامع
4- پرورش گوسفند در گوسفند داری های کوچک ٬ترجمه خسرو کامیار٬ دکتر محسن کمیلی ٬الیزابت پور سلیمانی ٬فریبا تبریکی ٬چاپ اول 1372 انتشارات فرهنگ جامع
5-N.R.CNutrient Requirements of sheep
6- Church D.C;pond ,w.g;(1988)Basic Animal Nutitionand feeding.
7- Church D.C;(1986)Livestock feeds and feeding.
