تبدیل جنگلهای دست کاشت به کانونهای بحران/ ضرورت مدیریت صحیح

به گزارش خبرنگار مهر، از گذشته های دور جنگلهای دست کاشت و جنگلکاری های زیادی با گونه های غیر بومی و سوزنی برگ در جنگل های شمال انجام و به حال خود رها شده است.
تخریب جنگل های طبیعی شمال کشور و کم شدن هر روزه مساحت این منابع با ارزش و افزایش جمعیت باعث شده همیشه نگاه ها به راه حل هایی باشد که بتوان خسارت های وارده به این جنگل ها را کمتر کرد.
یکی از کارهایی که در گذشته، حال و آینده به عنوان یکی از اصلی ترین راه حل ها در دستور کار قرار گرفته، جنگلکاری و ایجاد جنگلهای دست کاشت است.
افزایش جمعیت در سال های اخیر از یک طرف و نیاز انسان شهرنشین به استفاده از محیط های طبیعی مثل جنگل و پارک های جنگلی از طرف دیگر باعث شده توجه بيشتر به حفظ، نگهداري و مدیریت و برنامه ریزی جنگل های موجود و افزايش سطح این جنگل ها بيش از گذشته احساس شود.
برنامه مشخصی برای جنگلهای دست کاشت وجود ندارد
یک کارشناس ارشد جنگلداری در گفتگو با خبرنگار مهر اعلام کرد: با توجه به نیاز جدی به وجود جنگل های دست کاشت در سطحی قابل قبول هنوز یک برنامه مشخص با هدف معین و مدیریتی وجود ندارد که بتوان به اهداف خود در جنگلهای دست کاشت رسید.
مریم رضایی ادامه داد: خصوصیات ویژه جنگلهای دست کاشت سبب شده، که این جنگل ها از جایگاه مهمی در کاهش فشار بر جنگل های طبیعی و تولید چوب برخوردار باشد و به عنوان یکی از شاخه های مهم در علوم جنگل بیشترین تحقیقات را به خود اختصاص دهد.
http://pnu-club.com/imported/2015/04/321.jpg
وی تصریح کرد: موفقيت در جنگلهای دست کاشت و افزايش سطح آن ها با گونه هاي مناسب و سازگار با شرايط محيطي منطقه، نيازمند داشتن اطلاعاتی جامع و مناسب در مورد نحوه مدیریت این جنگل ها است.
رضایی افزود: با توجه به این که جنگلهای دست کاشت سوزنی برگ به دلیل نوع گونه، فاصله کاشت کم، تراکم بالا و اشتعال زا بودن در اثر حریق احتمالی و یا شیوع آفات و امراض به کانون های بحران تبدیل شده و خطر پذیر هستند، مدیریت آن ها در جهت به حداقل رساندن این بحران ها و آسیب های احتمالی در آینده دارای اهمیت است. 
جنگلهای دست کاشت سوزنی برگ به دلیل نوع گونه، فاصله کاشت کم، تراکم بالا و اشتعال زا بودن در اثر حریق احتمالی و یا شیوع آفات و امراض به دلیل خالص بودن به کانون های بحران تبدیل شده استاین کارشناس گفت: با توجه به این که در بعضی مناطق مشاهده شده است گونه های پهن برگ در سطوح کوچک وارد این جنگل های دست کاشت شده، پیش بینی می شود با مدیریت بهتر سطح بیشتری از پهن برگان به صورت دوره ای وارد این جنگل ها و بعد از حدود چند دهه، بیشتر جنگلهای دست کاشت ما، جنگل های پهن برگ یا آمیخته شود که مطابق با شرایط جنگل های پهن برگ استان است.
وی در خصوص تاثیر مدیریت اصولی بر این منابع گفت: کاشت و برداشت این نوع جنگل ها تا حدود زیادی نیاز چوبی کشور را برطرف می کند و باعث پیشرفت صنعت چوب و واردات کمتر می شود و فشار به جنگل های طبیعی که هدف اصلی کاشت این جنگل ها است تا حد زیادی کاهش پیدا می کند.
رضایی ادامه داد: ما این جنگل ها را با صرف هزینه های زیادی در ابتدا به وجود آورده ایم که اگر در زمان مناسب از آن ها استفاده نکنیم، همان طور که در خیلی موارد شاهد هستیم یا با خشکیدگی درختان روبه رو می شویم و یا خطر آتش سوزی و ایجاد آفات و امراض تهدیدی جدی برای این جنگل ها به وجود می آورد.
وی تصریح کرد: مدیریت برای جنگلهای دست کاشت باعث جلوگیری از به هدر رفتن سرمایه کلانی که در ایجاد این جنگل ها داشته ایم می شود.
خصوصیات ویژه جنگلهای دست کاشت سبب شده است که این جنگل ها از جایگاه مهمی به خصوص در تولید چوب برخوردار باشند اما همین جنگل های دست کاشت به دلیل نداشتن برنامه مدیریتی مشخص مورد توجه و رسیدگی نیستند.
تقریبا در جنگلهای دست کاشت بعد از عملیات کاشت دخالتی صورت نمی گیرد یا اگر هم کاری انجام می شود به صورت جزئی و مقطعی است.
آنچه مشخص است مدیریت بر جنگلهای دست کاشت در صورت ادامه شیوه فعلی با چالش های جدی مواجه است و در دراز مدت مشکلات زیادی به همراه خواهد داشت و به همین خاطر نیاز به یک برنامه ریزی و الگوی مدیریتی برای این نوع جنگل ها احساس می شود.
سوزنی برگان نیازهای اکولوژیکی کمتری دارند
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان در خصوص وضع موجود جنگل های استان از نظر پوشش گیاهی، اظهار کرد: جنگل های گلستان از گلوگاه در غرب تا گلیداغ در شرق گسترش دارد و به صورت جنگل های مرطوب، جنگل های نیمه خشک مرطوب و جنگل های نیمه خشک است.
http://pnu-club.com/imported/2015/04/322.jpg
ابوطالب قزلسفلو با بیان اینکه درگلستان بیش از ۷۳ هزار هکتار جنگل های دست کاشت سوزنی برگ و پهن برگ وجود دارد، ادامه داد: جنگلهای دست کاشت از دهه ۴۰ تا سال ۱۳۹۲ در گلستان کشت شده است.
وی تصریح کرد: اولین جنگلکاری ها در سال ۱۳۴۳ در منطقه سعدآباد گرگان با گونه های سوزنی برگ کاج تهران در سطح ۱۰ هکتار انجام شده است.
قزلسفلو ادامه داد: با افزایش اعتبارات استانی و ملی به ویژه اعتبارات ملی طرح صیانت از جنگل های شمال و برنامه ۵ ساله توسعه کشور، سطح جنگلکاری ها پیشرفت قابل توجهی پیدا کرده است.
به دلیل نیاز منطقه به توسعه سریع اکولوژیکی جهت تاثیر در شرایط محیطی منطقه و مقابله با بحران های اقلیمی، از گونه های پیشگام و سریع الرشد استفاده شده استوی گفت: در این جنگلکاری ها به دلیل نیاز منطقه به توسعه سریع اکولوژیکی جهت تاثیر در شرایط محیطی منطقه و مقابله با بحران های اقلیمی، از گونه های پیشگام و سریع الرشد استفاده شده است.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان اظهار کرد: سوزنی برگان نیازهای اکولوژیکی کمتری دارند و مقاوم به خشکی و حرارت و کم آبی هستند.
وی افزود: از جهت دیگر توسعه سریع پوشش گیاهی و استقرار جنگلکاری ها، زمینه تجاوز و تصرف و تملک اراضی ملی را به طور چشمگیری کاهش داده و تاثیر قابل توجه نیز در آب و هوا و حیات وحش منطقه داشته است.
قزلسفلو اظهار کرد: اجرای عملیات جنگلکاری در مناطق بیشه زار باعث موفقیت استقرار پوشش گیاهی شده است و در مناطق عربداغ و پالچقلی کلاله گونه های بومی و پهن برگ نیز استقرار یافته و جایگزین نهال های سوزنی برگ شده است.

http://pnu-club.com/imported/2015/02/30.gif