هزینه یابی كیفیت

امروزه قیمت و كیفیت از مهمترین مزیت‏های رقابتی در صنایع به شمار مي‏یند. از ین رو بررسی رابطه بین ین دو مزیت رقابتی در سال‏های اخیر به ویژه در صنایع پیشرو و كشورهای صنعتی بسیار مورد بحث بوده است. ین كه بدی كیفیت چه تاثیری بر قیمت محصولات و متعاقباً درآمد شركت خواهد داشت و نیز برای رسیدن به كیفیت مطلوب بید چقدرهزینه كنیم، بحث هزینه یابی كیفیت را جیگهای ویژه بخشیده است.

هزینه یابی كیفیت از مباحث جدید مدیریتی است كه مي‏تواند وضعیت و عملكرد شركت را از ابعاد مختلف مانند حسابداری بهای تمام شده (حسابداری صنعتی)، كنترل كیفیت، تعمیرات و نگهداری، زنجیره تامین، مدیریت تولید، انبارها، یمنی و بهداشت، آموزش و بهسازی و موارد دیگر نشان دهد و با تهایه ترازنامه كیفیت در شركت و مقیسه روند هزینه های كیفیت مي‏توان هزینه كیفیت در شركت را كنترل و بهبود بخشید.
تاكید و كار بر روی مفهایم هزینه یابی كیفیت در طول زمان، نكات مهم و ارزشمندی را مشخص كرده است كه از اهمیت بالیی برخوردارند. برخی از ین نكات عبارتند از:
- هزینه های كیفیت در گزارشهای حسابداری به طور كامل ثبت نمي شوند و اغلب هزینه های واقعی كیفیت بسیار بیشتر از موارد گزارش شده هستند.
- هزینه های كیفیت نبید تنها در مورد فعالیتهای عملیاتی و تولیدی درنظر گرفته شوند بلكه فعالیتهای خدماتی و پشتیبانی نیز تاثیر عمده ای در افزیش یا كاهش هزینه های كیفیت دارند، بنابرین بید هزینه های مربوط نیز در هزینه های كیفیت مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرند.
- كاهش هزینه های كیفیت در چارچوب برنامه های استراتژیك سازمانها قرار دارد.

1- هزینه های كیفیت كدامند؟
سه دیدگاه اصلی در مورد تعریف هزینه های كیفیت وجود دارد كه عبارتند ازهزینه های رسیدن به كیفیت مطلوب از طریق طراحی و سازماندهای
هزینه های عملیاتی واحد كنترل كیفیت (تجهایزات، حقوق و دستمزد و…)
هزینه هایی كه از كیفیت پیین و نامطلوب محصول ناشی مي‏شود (شامل ضیعات، افت قیمت محصول و...).
در ین پژوهش، هزینه كیفیت برابر با مجموع هزینه های سه گروه پیشگفته در نظر گرفته شده و تلاش بر ین است سیستم هزینه‏ی جامعی طراحی شود كه تمامی دیدگاه‏های هزینه‏ی یادشده را در برگیرد.
گام برداشتن در جهت بهبود كیفیت، به تعریف پروژه‏های بهبود كیفی و همزمان با آن توسعه سیستم حسابداری نیاز دارد؛ به طوری كه بتوان اطلاعات مورد نیاز به منظور بررسی عملكرد پروژه‏های بهبود كیفیت را به دست آورد. بنابرین یك گام اساسی در كاهش هزینه‏ ها، اصلاح و توسعه سیستم حسابداری است؛ به گونه ی كه بتوان هزینه های كیفیت را محاسبه كرد و ضمن ارائه گزارش‏های مناسب، به اندازه‏گیری اثربخشی فعالیت‏ها و پروژه‏های كاهش هزینه پرداخت و راهكارهای عملی بری كنترل و بهبود هزینه های كیفیت و به تبع آن، عملیات تضمین و كنترل كیفیت ارائه كرد.
به منظور اصلاح و توسعه سیستم حسابداری بید هزینه های كیفیت را طبقه‏بندی كرد و به هر یك از گروه‏های هزینه‏ی، كد هزینه تخصیــص داد.
به منظور اندازه‏گیری هزینه های كیفیت لازم است ابتدا اجزی هزینه های كیفیت شناسیی و طبقه‏بندی شده، سپس كلیه هزینه های مرتبط با كیفیت بر اساس آمار داده‏های هزینه‏ی موجود یا طرح مدون جمع‏آوری اطلاعات، مشخص و در قالب طبقه‏بندی شده دسته بندی شوند. تنها در ین صورت است كه مي‏توان راهكارهای مناسبی بری حذف هزینه های عمده كیفیت ارائه و اجرا كرد.

2- طبقه ‏بندی كارشناسان، هزینه ‏های كیفیت را در چهار گروه اصلی قرار مي‏دهند. این گروه ‏بندی در مقایسه با سایر گروه‏بندي‏های رایج، از پذیرش و مقبولیت بیشتری برخوردار است. این چهارگروه عبارتند از: الف - هزینه‏ های شكست درونی (درون سازمانی) ب – هزینه ‏های شكست برونی ج – هزینه‏ های ارزیابی كیفیت د – هزینه ‏های طرح ریزی، پشتیبانی و پیگیری كیفیت هر یك از این گروه‏های اصلی نیز زیر مجموعه‏ هایی دارند.
الف : هزینه‏ های شكست درونی (درون سازمانی) این هزینه‏ ها شامل ایرادهایی است كه در مراحل مختلف پیش از تحویل محصول به مشتری بروز مي‏كنند و سازمان به روش‏های مختلف از قبیل بازرسی و آزمایش توسط كاركنان واحد كنترل كیفیت خود یا بازرسان خارجی به این عیوب پی مي‏برد و به حذف آنها اقدام مي‏كند. زیر گروه‏های تشكیل‏ دهنده این گروه عبارتند از: 1ـ هزینه‏ های دورریز یا اسقاطی : محصولات و اقلامی كه به علت عدم انطباق با مشخصه‏های مهندسی تعریف شده، قابلیت ارائه به مشتریان و یا استفاده در كاربردهای دیگر را نداشته باشند، به عنوان دورریز یا اسقاط درنظرگرفته مي‏شوند. مانند تغییر شكل ورق‏های فولادی به علت بالا بودن دمای كوره ‏های لعاب . 2ـ هزینه‏ های تعمیر و دوباره‏ كاری محصولات تولیدی شركت: محصولاتی كه در داخل شركت ساخته مي‏شوند و به دلیل مطابقت نداشتن با مشخصه ‏های مورد نیاز، قابل استفاده نیستند، در برخی موارد با تكرار برخی فعالیت‏های اصلاحی یا انجام فعالیت‏های تعمیراتی قابل استفاده مي‏شوند كه هزینه این گونه فعالیت‏ها باید از فعالیت‏های تولیدی تفكیك و در سرفصل هزینه‏ های كیفیت منظور شود. اصلاح سوختگی رنگ بدنه خودروها، رگلاژ كردن درهای خودرو و … مثال‏های این نوع هزینه ‏ها هستند. 3ـ هزینه‏ های تحلیل شكست: هزینه ‏های مربوط به بررسی و تحلیل كارشناسی علل بروز ایراد در محصول و چاره ‏اندیشی در خصوص راه حل‏های رفع و جلوگیری از تكرار آنها در این زیر گروه قرار مي‏گیرند. كلیه هزینه ‏های مربوط به گروه ‏های مهندسی، r&d و مشاوران و جلسات متعددی كه با حضور مدیران و كارشناسان ارشد به منظور رفع علت وقوع ضایعات تشكیل مي‏شود، در این گروه از هزینه‏ ها جای مي‏گیرند. 4ـ تعمیر واصلاح اقلام معیوب دریافتی: شامل هزینه‏ های مربوط به آماده سازی اقلام دریافتی از تامین‏كنندگان مواد مورد استفاده كه به علت عدم رعایت مشخصه‏های درخواستی از طرف تامین‏كننده، به شكل فعلی قابلیت به كارگیری و استفاده را ندارند و باید تعمیر یا اصلاح شوند. (قطعات دریافتی از شركت‏های طراحی ومهندسی و یا دیگر ساپلایرها). 5ـ هزینه‏ های ناشی از نگهداری نامناسب مواد اولیه : هزینه ‏های ناشی از مناسب نبودن نحوه انبارش كه به صدمه دیدن اقلام مصرفی منجر فاسد شدنãمي‏شود، در این گروه قرار مي‏گیرند. مثال‏هایی از این دست عبارتند از : فاسد شدن رنگ و مواد شیمیایی به دلیل گرمای محل نگهداریãلاستیك در زیر نور آفتاب افت كیفی روغن‏ها به دلیل نفوذã زنگ زدگی فولاد در مجاورت رطوبت و یا ریزش باران ã از بین رفتن محصولات كشاورزی در كارخانه‏ های موادãآب و یا اتمام تاریخ مصرف غذایی كلیه مواردی كه شرایط محیطی و جوی بر كیفیت ‎آنها تاثیر مي‏گذارد، در این سرفصل گنجانده مي‏شود. 6ـ هزینه‏ های آزمایش مجدد اقلام اصلاح شده : در صورتی كه محصولی تعمیر و اصلاح شود یا دوباره كاری روی آن صورت گیرد، نیازمند بازرسی و آزمایش به منظور كسب اطمینان از قرار گرفتن در حدود تلرانس قابل‏ قبول است. هزینه‏ های آزمایش‏های مربوط باید از بازرسی و آزمایش‏هایی كه در شرایط عادی تولید انجام مي‏شوند، تفكیك و به طور جداگانه محاسبه شود، مانند رنگ بدنه خودروهایی كه پس از پولیش كردن دوباره تست مي‏شوند. 7ـ هزینه درجه بندی كیفیت محصولات زیر سطح قابل قبول : هزینه ناشی از فروش محصولات با قیمتی پایین‏تر، به دلیل مطابقت نداشتن مشخصه ‏های آنها با محصولات استاندارد در این زیرگروه قرار مي‏گیرد. اگر به هر دلیل محصولات تولید شده در سطوح كیفیت درجه دو یا پایین‏تر ارزیابی شوند، با قیمت كمتر به فروش خواهند رسید كه این كاهش درآمد را نیز مي‏توان به عنوان هزینه‏ های كیفیت محاسبه كرد.
ب - هزینه ‏های شكست برونی (برون سازمانی) این گروه، هزینه ‏هایی را دربرمي‏گیرد كه پس از دریافت محصول توسط مشتری ایجاد مي‏شوند و تا پیش از به كارگیری محصول توسط مشتری، مشخص و كشف نشده‏اند. عناصر این گروه از هزینه ‏ها عبارتند از: 1ـ هزینه‏ های ضمانت: این زیرگروه دربرگیرنده هزینه ‏های گارانتی شامل هزینه ‏های تعویض، تعمیر ویا جایگزینی محصولات، حمل ونقل و نصب مجدد است. 2ـ هزینه‏ های برگشت محصول توسط مشتری و شكایات مشتریان: هزینه ‏های فعالیت‏هایی كه برای پاسخگویی به مشتریان شاكی و جلب رضایت آنها از سوی شركت تقبل مي‏شود، شامل هزینه‏ های تماس‏هاس تلفنی، نفر ـ ساعت مورد نیاز برای تكمیل فرم‏های نظرخواهی از مشتریان و پروژه‏ های صدای مشتری و در بعضی موارد پرداخت خسارت به مشتریان. 3ـ هزینه ‏های اصلاح محصولات دردست مشتریان: هزینه ‏های تعویض، تعمیر یا جایگزینی محصولات معيوبی كه شركت برای رفع ایرادهایشان به تعویض و اصلاح اقدام مي‏كند . در سال‏های اخیر بسیاری از كارخانه‏ های خودروساز نقص فنی موجود در خودروهای فروخته شده خود را به اطلاع خریداران محصول مورد نظر مي‏رسانند و به تعویض و اصلاح نقص فنی به صورت رایگان اقدام مي‏كنند. چنین عملیاتی هزینه‏ های نیروی انسانی، قطعات جایگزین و … را در بر خواهد داشت.

ج - هزینه‏ های ارزیابی این هزینه ‏ها برای تعیین مطابقت یا عدم مطابقت مشخصه‏ های محصول با ویژگي‏های كیفی مورد نظر صرف مي‏شوند. برخی از زیر گروه‏ های این گروه عبارتند از:
1ـ هزینه‏ های ارزیابی پیمانكاران فرعی : پیمانكاران فرعی تامین كنندگان مواد و قطعات، خدمات و محصولات مورد استفاده شركت باید پیش از خرید مورد ارزیابی قرار گیرند و از توانایی و قابلیت آنها در برآورده كردن نیازهای شركت اطمینان حاصل شود. همچنین هنگام ارائه محصول موردنظر و در حین مصرف نیز باید هزینه‏ های بررسی كارشناسی شركت عرضه كننده و سیستم‏های آن، جمع ‏آوری اطلاعات بازخورد مجموعه ‏های مصرفی و تحلیل آنها در این زیر گروه محاسبه شود.
2ـ هزینه بازرسی و آزمایش ورودي‏ها : این زیرگروه شامل هزینه ‏های مربوط به بازرسی و آزمایش مواد اولیه خریداری شده در هنگام ورود به شركت، اعزام كارشناس به محل تامین‏ كنندگان كالاها و مواد یا استفاده از خدمات بازرسی شركت‏های شخص ثالث بازرسی كننده در محل تامین‏ كنندگان كالاست. كلیه هزینه‏ های نیروی كار، تجهیزات، مواد مصرف شده برای آزمایش و تست‏های مخرب به منظوركنترل اقلام ورودی به شركت در این گروه دسته بندی مي‏شود.
3ـ بازرسی و آزمایش حین فرایند : شامل هزینه فعالیت‏های بازرسی و آزمایش مجموعه ‏ها و قطعات حین فرایند برای كسب اطمینان از صحت و دقت فرایندهای انجام شده بر روی آنهاست. این هزینه ‏ها شامل هزینه نیروی كار كنترل كیفیت، تجهیزات و مواد مورد نیاز برای آزمایش و همچنین هزینه ‏های خدمات مشاوره‏ای برای بازرسی و آزمایش اقلام حین تولید مي‏شود.
4ـ بازرسی و آزمایش محصول نهایی : هزینه بازرسی و آزمایش كه بر روی محصول نهایی و به منظور تعیین پذیرش یا عدم پذیرش كالای نهایی تولید شده و مشخص كردن قابلیت ارائه محصول به مشتری انجام مي‏شود، شامل هزینه‏ های نیروی كار، تجهیزات و مواد است. در صورتی كه كالای آماده شده برای ارسال به مشـتری، بیش از حد قابل قبول اقلام معیوب داشته باشد باید مورد بازرسی صد در صد قرار گیرد و اقلام معیـوب آن تا رسیدن به حد قابل قبول جداسازی شود. هزینه این بازرسی اضافه باید مشخص و در حساب‏ها تفكیك شود. هزینه ‏های بازرسی محصول نهایی به ندرت صفر مي‏شوند زیرا به منظور جلوگیری از هزینه ‏های بیشتر باید كه محصولات نهایی مورد بازرسی قرار گیرند اما افزایش میزان اشكالات باعث مي‏شود عمق بازرسي‏ها بیشتر شود و هزینه‏ های بازرسی محصول روند صعودی پیدا كند.
5ـ هزینه‏ های ایجاد و ممیزی سیستمهای كیفیت : شامل هزینه ‏های فعالیت‏های ممیزی در مورد محصول كه به منظور كسب اطمینان از صحت بازرسی و آزمون‏ها و كنترل انجام صحیح فرایند و مطابقت و یا ردیابی مشخصه‏ های محصول توسط بازرسان داخلی شركت یا بازرسان خارجی انجام مي‏شود. این ممیزي‏ ها مي‏تواند در مورد محصولات ورودی، نیمه ساخته یا محصول نهایی صورت گیرد. (ممیزی iso، اندازه ‏گیری شاخص‏ های npms، ممیزی efqm و ممیزی دیگرسیستم‏های كیفیت)
6ـ هزینه ‏های كنترل تجهیزات بازرسی و اندازه ‏گیری: این گروه از هزینه ‏ها شامل هزینه‏ های مربوط به كنترل تجهیزات بازرسی و اندازه‏گیری و حفظ آنها در شرایط مطلوب است؛ به گونه ‏ای كه بتوان به مقادیر اندازه ‏گیری شده توسط این دستگاه‏ها اعتماد كرد. عمده این هزینه ‏ها دربرگیرنده تدارك تجهیزات مناسب و كالیبراسیون آنهاست.
7ـ بررسی كیفیت موجودی انبارها : در صورتی كه اقلام سالم خریداری شده مدت زمان طولانی و یا در شرایط نامناسب در انبارها نگهداری شوند، ممكن است كیفیت مواد افت كند؛ بنابراین موجودی انبارها در دوره‏های مختلف احتمالاً مورد ارزیابی قرار مي‏گیرد. در حقیقت هزینه‏ های مربوط به بررسی كیفیت موجودي‏هایی كه در انبار شركت نگهداری مي‏شوند، به منظور كسب اطمینان از حفظ كیفیت مورد نیاز برای استفاده از آنها در تولید محصولات یا انجام بازرسی و آزمون‏هاست. هزینه انبارگردانی برای حسابرسی شركت نباید در این سرفصل لحاظ شود.

د - هزینه ‏های طرح ریزی، پشتیبانی و پیگیری كیفیت شامل هزینه فعالیت‏هایی كه برای جلوگیری از بروز ایرادها وخرابي‏ها در محصولات صرف مي‏شوند. صرف این هزینه ‏ها باعث كاهش خرابی و ایراد در محصول تولیدی در مراحل مختلف ـ از ورود محصولات به شركت تا تحویل محصول نهایی ـ مي‏شود. اصلي‏ترین زیرگروه‏های موجود در این گروه عبارتند از: 1ـ هزینه ‏های طرح ریزی كیفیت: شامل هزینه فعالیت‏هایی كه به منظور تهیه طرح‏های كیفیت برای تولید محصولات مختلف، تهیه طرحهای جامع كیفیت در شركت، سیستم اطلاعاتی كیفیت، تست قابلیت برآورده كردن نیازها و… صورت مي‏گیرد. همچنین هزینه ‏های تهیه، تكثیر و توزیع دستورالعمل‏ها، رویه ‏ها وجزوه‏ها و مستندات مربوط به نحوه پیاده كردن طرح‏های تهیه شده نیز در همین گروه لحاظ مي‏شود. 2ـ هزینه‏ های آموزش : هزینه ‏های جمع آوری نیازهای آموزشی، برنامه ‏ریزی، آماده سازی و اجرای دوره‏های آموزشی مورد نیاز به منظور حفظ یا ارتقای سطح كیفیت محصولات تولیدی شركت در این زیر گروه قرار مي‏گیرند. این آموزش‏ها مي‏توانند آموزش‏های تخصصی چگونگی انجام كار یا آموزش‏های مرتبط با مفاهیم عمومی ‏كیفیت باشند. همچنین هزینه‏ های خرید كتب و نشریات تخصصی، تهیه و تكثیر جزوه‏ های آموزشی، شركت در سمینارها، ایاب و ذهاب و اقامت كارشناسان در داخل و خارج از كشور و كلیه هزینه ‏های آموزش در این سر فصل قابل دسته بندی هستند. زیرا آموزش به منظور جلوگیری از حوادث در حین كار، كاهش خرابي‏ها، دوباره كاري‏ها و بهبود كیفیت در شركت صورت مي‏پذیرد. 3ـ هزینه‏ های طراحی و كنترل فرایند: هزینه فعالیت‏های مرتبط با بررسی قابلیت‏‏ها و توانایي‏های فرایند و بازرسي‏هایی كه در خط تولید شكل مي‏گیرند و همچنین فعالیت‏هایی كه به منظور كسب اطمینان از صحت انجام كارها در فرایند تولید انجام مي‏شوند، در این گروه قرار دارند. این فعالیت‏ها به منظور پاسخگویی به چنین پرسش‏هایی صورت مي‏گیرند: وجود كدام یك از ایسـتگاه‏های كنترل كیفی منطقی است؟ ایا تعداد ایسـتـگاه‏های كنـترل كیفی كافی است؟ روش‏های مناسبتری برای كنترل كیفی وجود ندارد؟ استفاده از ابزار‏ها و تجهیزات جدید توجیه كافی دارد؟ ایا استفاده از حسگرها (سنسورها) مي‏تواند به كاهش هزینه‏ های كیفیت كمك كند و یا كیفیت را افزایش دهد؟ 4ـ هزینه‏ های گزارش‏دهی: گزارش ‏دهی كیفیت، وضعیت كیفی محصول و نمرات منفی محصولات، گزارش مربوط به نتایج نظرسنجی از مشتریان، گزارش‏های فعالیت‏های بازرسی و آزمایش و دیگر گزارش‏های مورد نیاز مدیران میانی و ارشد شركت، در بر گیرنده هزینه‏ هایی است كه باید در این زیر گروه قرار گیرند.در این زمینه جدای هزینه نفر – ساعت، باید هزینه ‏های اداری مربوط را نیز در نظر گرفت. نكته قابل توجه در مورد گروه بندی فوق و زیر گروه‏های مربوط، آن است كه بسیاری از این زیرگروه‏ها در حالت عادی در سر فصل حسابداری یا اصلا دیده نشده اند یا به صورت مستقل وجود ندارند كه تشخیص این حساب‏ها یكی از اهداف اصلی سیستم حسابداری كیفیت است. به عنوان مثال، زیر گروه بازرسی و آزمون مجدد كه از اجزای گروه هزینه ‏های شكست داخلی است، معمولا در سر فصل‏های حسابداری وجود ندارد و حسابداران به بازرسی و آزمون‏های مجدد مانند بازرسی و آزمون اولیه نگاه مي‏كنند و تفاوتی بین این دو قائل نیستند. این موضوع نیاز به تغیییر در سیستم حسابداری شركت‏ها را برای تطبیق با تعاریف هزینه ‏های كیفیت و فراهم آمدن امكان جمع آوری اطلاعات هزینه ‏های كیفیت گوشزد مي‏كند.
3 – تطبیق هزینه ‏های كیفیت با سیستم حسابداری شركت با توجه به سر فصل‏های هزینه یابی كیفیت و شرایط موجود در شركت، هزینه ‏های كیفیت را به سه روش زیر محاسبه مي‏كنیم : 1- بعضی از هزینه ‏های كیفیت در سر فصـل‏های حـسـابداری شركت وجود دارند كه مبلغ مانده این حساب‏ها جزو هزینه‏ های كیفیت لحاظ مي‏شود. 2- آن دسته از هزینه ‏های كیفیت كه در صورت حساب كل شركت دیده نمي‏شوند اما مي‏توان آنها را در حساب‏های معین یا تفصیلی شركت مشاهده كرد. 3 - هزینه‏ هایی كه در سرفصل حسـاب‏های كل، معین و تفصیلی دیده نمي‏شوند و یا با عنوان دیگری محاسبه مي‏شوند كه برای محاسبه هزینه‏ های كیفیت باید این سر فصل‏ها به وجود ایند.
4 - ترازنامه هزینه یابی كیفیت: ترازنامه كیفیت نشانگر محاسبه هزینه‏ های كیفیت به صورت ریالی است و ارتباط بین هزینه‏ های كیفیت را آشكار مي‏كند. با مقایسه ترازنامه كیفیت برای چند سال مي‏توان موثر بودن سیستم هزینه یابی كیفیت در شركت را استدلال كرد. افزایش هزینه‏ های ارزیابی و پیشگیری، كاهش هزینه ‏های شكست درونی و برونی را به همراه خواهد داشت و عكس این قضیه نیز صادق است. بر این اساس، هزینه ‏های شكست درونی و برونی در سمت راست ترازنامه كیفیت وهزینه‏ های ارزیابی و پیشگیری در سمت چپ محاسبه مي‏شود. با توجه به بالا بودن هزینه‏ های شكست درونی و برونی نسبت به هزینه‏ های ارزیابی و پیشگیری، برای تراز كردن ترازنامه باید تفاوت مبلغ هزینه ‏های شكست درونی و برونی و هزینه‏ های ارزیابی و پیشگیری را با عنوان هزینه ‏های كیفی قابل كنترل به وقوع پیوسته نشان داد كه كاهش این هزینه ‏ها در بلند مدت را باید اثربخش بودن سیستم هزینه ‏یابی كیفیت تلقی كرد. پس از تهیه ترازنامه كیفیت، مبلغ ریالی هزینه شكست برونی بسیار حائز اهمیت است. مشكلاتی كه پس از تحویل محصول بروز مي‏كند، تا حدود قابل توجهی بیانگر ناكارآمد بودن و ضعف روش‏های كنترل كیفیت است كه این عامل را مي‏توان از طریق پیگیری و افزایش بودجه هزینه پیشگیری طرح‏ریزی كیفیت، و هزینه طراحی و كنترل فرایند بازرسی و هزینه گزارش‏دهی بهبود بخشید. توجه به دلایل شكست برونی مي‏تواند بیانگر مواردی باشد كه احتمالاً از دید كارشناسان شركت دور مانده است؛ از این رو مي‏توان از گزارش‏های مربوط به منظور بهبود فرایند طراحی كیفیت استفاده كرد.

هزینه‏های شكست درونی:
هزینه مواد وقطعات دور ریز و ضایعات هزینه تعمیر و دوباره كاری محصولات هزینه تحلیل شكست هزینه تعمیر و اصلاح اقلام معیوب هزینه نگهداری نا مناسب مواد اولیه هزینه آزمایش مجدد محصولات اصلاح شده هزینه درجه بندی كیفیت محصولات زیر سطح قابل قبول
هزینه‏های شكست برونی:
هزینه ضمانت هزینه برگشت محصول توسط مشتری و شكایات مشتریان هزینه اصلاح محصولات در دست مشتریان
هزینه‏های ارزیابی :
هزینه ارزیابی پیمانكاران فرعی، تامین كنندگان مواد، قطعات و خدمات هزینه بازرسی وآزمایش مواد وقطعات در بدو ورود هزینه بازرسی و آزمایش حین فرایند هزینه بازرسی و آزمایش محصول نهایی هزینه‏های ایجاد و ممیزی سیستم‏های كیفیت هزینه كنترل تجهیزات بازرسی و اندازه‏گیری هزینه مربوط به بررسی كیفی موجودی انبارها
هزینه‏های پیشگیری:
هزینه طرح ریزی كیفیت هزینه آموزش هزینه طراحی و كنترل فرایند بازرسی هزینه‏های گزارش‏ها و آمار مربوط به كیفیت هزینه ارزیابی پیمانكاران فرعی

هزینه‏های كیفی قابل كنترل به وقوع پیوسته:
جمع : جمع : 5 - نتایج پژوهش
1ـ5 ـ گزارش هزینه‏های كیفیت و سیستم‏های ردیابی خطا : پس از محاسبه ترازنامه كیفیت مي‏توان با توجه به سهم هر یك از هزینه‏های كیفیت، از مجموع هزینه كیفیت گزارش تهیه و هزینههای عمده كیفیت شركت را دسته بندی كرد. سپس از طریق تمركز بر هزینه‏های عمده كیفیت، به تهیه سیستم ردیابی خطا اقدام كرد و دلایل هزینه‏ های كیفیت را مورد بحث قرار داد. 2ـ 5 ـ گزارش هزینه‏های ضایعات و دوباره كاری بر اساس علت بروز خطا : با مشخص شدن زیرمجموعه‏های هزینه‏های شكست درونی مي‏توان درخصوص وضعیت ضایعات و همچنین دوباره كاری از نظر مبلغ ریالی، دلایل،برنامه ریزی برای تعدیل آنها و.. بحث و تصمیم گیری كرد. با توجه به طبیعی بودن حدی از ضایعات و دوباره كاری به ویژه در صنایعی كه محصولات پیچیده‏تری را تولید مي‏كنند، تاكید ما باید بر ضایعات و دوباره كاري‏های بیش از حد انتظار باشد. 3ـ5 ـ گزارش تحلیل اثرات وجود سیستم كنترل كیفیت و سیستم تضمین كیفیت بر كیفیت نهایی محصول: عواملی را كه نشان دهنده كارایی و اثر بخشی سیستم كنترل كیفیت هستند، مي‏توان با توجه به وضعیت روند نمره منفی خودرو، وضعیت شكایات مشتریان، كاهش هزینه شكست برونی و مواردی از این دست مورد ارزیابی قرار داد.با مشخص كردن شاخص‏های مناسب برای سیستم كنترل كیفیت و محاسبه آنها مي‏توان تحلیل مناسبتری را در این زمینه ارائه داد. 4ـ5 ـ گزارش ارزیابی عملكرد پیمانكاران: با محاسبه هزینه ارزیابی پیمانكاران فرعی، تامین‏كنندگان مواد، قطعات و خدمات مي‏توان وضعیت تعهد پیمانكاران به كیفیت محصولاتشان را مورد ارزیابی قرار داد. در صورت بالا بودن این دسته از هزینه‏های كیفیت، تاكید بر عواملی مانند پروژه ارزیابی پیمانكاران، شرایط تنظیم قراردادها، مذاكره با سازندگان جدید و سایر راهكارها ضروری است. 5ـ5 ـ گزارش مقایسه‏ای هزینه‏های پیشگیری از خطا در برابر كاهش هزینه‏های خطا: با مقایسه هزینه‏های پیشگیری و هزینه‏های شكست درونی و برنامه‏ریزی درخصوص هزینه‏های قابل كنترل به وقوع پیوسته، مي‏توان دلایل و مبالغ این هزینه‏ها را مشخص و راهـكارهای لازم را برای كاهش آنها ارائه كرد. در صورتی كه شركت هزینه‏های پیشگیری و ارزیابی را افزایش دهد، مي‏توان كاهش هزینه‏های شكست درونی و برونی را انتظار داشت؛ در غیر این صورت مشكلات اساسی در سیستم كیفیت شركت وجود دارد. 6ـ5 ـ گزارش بررسی كارایی سیستم ردیابی علت خطا : با مقایسه روند ترازنامه كیفیت در طول حداقل سه سال و با در نظر گرفتن حجم تولید، استانداردهای جدید كیفیت خودرو، پیشرفت تكنولوژی ابزار وتجهیزات جدید كنترل كیفیت مي‏توان به تأثیر سیـستم ردیابی خطا در سازمان پی برد. 7ـ5 ـ هزینه‏های كنترل كیفیت در برابر ضایعات : پس از تهیه ترازنامه كیفیت و مقایسه آن با جمع مانده حساب‏های ذیل مي‏توان نسبت ضایعات را با جمع هزینه‏های كنترل كیفیت و همچنین روند گذشته مقایسه كرد و در انتها برنامه‏ریزی مطلوبی برای كنترل وكاهش ضایعات انجام داد. با توجه به این كه وجود ضایعات در شركت‏ها بدیهی است اما میزان ضایعات معقول باید مشخص شود و در حقیقت تلاش ما باید در جهت كنـترل ضایعات بیش از اندازه معقول باشد. 8ـ5 ـ بررسی و ارزیابی روشهای انبارداری : با محاسبه مبلغ ریالی مربوط به كنترل كیفی اقلام موجود در انبارها مي‏توان درخصوص كارا بودن روش‏های دپوی مواداولیه، چیدمان و شرایط نگهداری مطلوب مواد اولیه اظهار نظر كرد. در این زمینه مقایسه مبلغ ریالی با سال‏های پیش و دلایل افت كیفی مواد و موجودي‏های انبار به كارشناسان كمك مي‏كند تا بتوانند درخصوص برنامه‏ریزی و رفع مشكلات احتمالی اقدام كنند. 9ـ5 ـ بررسی و ارزیابی اثربخشی روش‏های بسته‏بندی و حمل و نقل : این نوع هزینه جزء هزینه‏های شكست درونی محاسبه مي‏شود؛ هر چند محاسبه آن مشكل و بر اساس تخمین است. شكسته شدن اقلام در حین حمل و نقل، واژگون شدن جعبه‏ها و پالت‏ها، حوادث هنگام جابه جایی اقلام و … را مي‏توان جزء هزینه‏های كیفیت این مبحث تلقی كرد. هرچند محاسبه مبلغ ریالی این نوع از هزینه‏ها با مشكلات خاص خود روبه روست اما مي‏توان با نظرات كارشناسی و تجارب قبلی به صورت تخمینی آنها را محاسبه كرد. 10ـ5 ـ بررسی و ارزیابی كارایی شركت‏های تامین كننده : با توجه به محاسبه هزینه‏های ارزیابی كیفیت كه در ترازنامه توضیح داده شده است، كارشناسان مي‏توانند عملكرد تامین‏كنندگان قطعات را درخصوص كیفیت قطعات و مواد ارزیابی كنند و در صورت بالا بودن این دسته از هزینه‏ها، راهكارهای مناسب برای بهبود قطعات و مواد دریافتی از تامین كنندگان ارائه دهند. از جمله این موارد اجرای پروژه ارزیابی سازندگان، تاكید بر كیفیت در زمان تنظیم قرارداد با سازندگان و… است. 6- خلاصه در این گزارش ابتدا مفاهیم هزینه یابی كیفیت معرفی شد. هزینه یابی كیفیت پیش نیاز سنجش كارایی و اثربخشی فعالیت‏ها و پروژه‏های بهبود در شركت‏هاست

. هزینه یابی كیفیت در سه مرحله اساسی قابل اجراست:
1- تعیین گروه بندی هزینه‏ها
2- تدوین سر فصل‏های حسابداری و تطبیق و به روز كردن سیستم حسابداری شركت
3- جمع آوری داده‏های عملیات شركت و تحلیل نتایج
در ادامه گزارش، پس از تعاریف مختلف از هزینه‏های كیفیت، طبقه بندی هزینه‏های كیفیت بر اساس جامع ترین تعریف صورت گرفت. نتیجه نهایی این گروه بندی، یك ساختار درختی از هزینه‏های كیفیت بود كه كل این هزینه‏ها را در چهار گروه اساسی (هزینه‏های شكست درونی، هزینه‏های شكست برونی، هزینه‏های ارزیابی و هزینه‏های پیشگیری) دسته ‏بندی مي‏كرد و هر گروه نیز زیرگروه‏های مربوط به خود را داشت. پس از طراحی و معرفی نمودار طبقه بندی هزینه‏های كیفیت، هزینه‏های كیفیت با سر فصل‏های حسابداری شركت تطبیق داده شد. در این مرحله بعضی از هزینه‏های كیفیت در سر فصل حساب‏های شركت وجود داشت و گروهی از هزینه‏های كیفیت را مي‏بایستی در حساب‏های معین و تفصیلی جست وجو كرد و در مواردی كه هزینه كیفیت جزء دو گروه بالا نبود، سر فصل‏های جدید برای اعمال در سیستم حسابداری ارائه شد. در بخش پایانی گزارش، نحوه استفاده از داده‏های سیستم هزینه یابی كیفیت برای تهیه ترازنامه كیفیت و گزارش‏های مفید شرح داده شد.

برگرفته شده از پایگاه اطلاعات صنعتی ایران