در جاهاي مختلف ايران، مي‌شود بناهاي بلندي را پيدا كرد كه پر از تزئينات جذاب و ديدني‌اند، معماري درست و حسابي دارند و از طرفي تك و تنها افتاده‌اند.
از همان ابتداي ساخت‌شان بنايي مستقل بوده‌اند و ربطي به بنايي ديگر نداشته‌اند. همين‌قدر مي‌دانيم كه از میل‌ها در دوران باستان براي پیام‌رسانی، پست و راهنمایی راه‌ها استفاده مي‌شده؛ هر چند تزئین‌های عالی آنها جاي بحث دربارة كاربردشان را باز مي‌گذارد.
مناره به معنای «محل نور»، اسم دیگري برای میل‌های راهنما و پیام‌رسانی است که با روشن كردن آتش بر بالای آن، مسير به مسافران نشان داده مي‌شده و همچنين با استفاده از پرتوهاي نور، پيام‌هاي رمزي مثل تلگراف به مناطق دورتر فرستاده مي‌شده.
در واقع یک مناره، نمونه‌ای با کاربرد بَعدی مورس و تلگراف است که با پوشاندن جلوی پرتوها و سپس کنار بردن آن مانع، پیامی رمزی را ارسال می‌کرده‌اند. در ایران نزديك به سی میل یا مناره منفرد وجود دارد که اين هفته سراغ ده تا از آنها رفته‌ايم.
بیشتر میل‌های ایران متعلق به سده‌های چهارم تا ششم است و این نمونه‌ها نسبت به مناره‌هاي ديگر از ویژگی‌های معماری بيشتري برخوردارند.
همگی میل‌ها یک پلكان برای بالا رفتن دارند و بعضي‌هاشان هم (مثل منار گار) دو پلکان مارپیچی و کاملا مجزا دارند. در ورودی پلکان معمولا فاصله زيادي با سطح زمین دارد و دليلش هم اين است كه هر كسي از آدم گرفته تا جانور، راحت نتواند وارد آن شود.
لك‌لك‌هاي مهاجري كه به خاطر بيماري از قافله عقب مانده‌اند، در بعضی از مناره‌ها جاخوش مي‌كنند.آنها با ساختن لانه‌اي روي مناره‌ها تا سال دیگر منتظر مي‌مانند.
خدا کند که مناره‌ها در محلی پر رفت و آمد باشند یا لااقل درِ ورودی آنها به‌سادگی در دسترس نباشد. در غیر این‌صورت پس از ورود به آنها چیزهای عجیب و غریبی در داخل راه‌پله‌های آن می‌بینید.
__________________
