تغذيه ورزشهاي زمستاني

تغذيه ورزشهاي زمستاني
ورزشهاي زمستاني مثل اسکي چند سالي است که در ايران رواج بيشتري يافته است .

کوه نوردي در زمستان از تفريحات لذت بخش و بسيارمؤثر درارتقاء سلامتي بدن است . از عوامل مهم و مؤثر در موفقيت ورزشکاران تغذيه آنان مي باشد .

ظرفيت ورزشکار براي انجام هر چه بهتر ورزش ها با دريافت انرژي ، مايعات و نوترنيت هاي کافي ، بالا مي رود .
مطمئناً در ذهن ورزشکار اين سؤالها مطرح مي شود که چه ميزان غذا بايد بخورد ؟ نياز مايعات بدن او چقدر است؟ چه ميزان پروتئين و ويتامين نياز دارد ؟

فرد ورزشکار چه ميزان انرژي نياز دارد

مصرف غذا قبل از فعاليت ورزشي موجب احساس سرحالي و توانايي زياد مي شود ، گرسنگي و ضعف از شما دور شده و انرژي ِ عضلات و مغز محيا مي شود .

اگر قبل از فعاليت ، کربوهيدرات مصرف شود ، ذخيره هاي گليکوژني بدن پرشده و در حين ورزش عضلات و مغز ، غذاي مورد نيازشان را به راحتي در دسترس دارند و نياز نيست با سوزاندن چربي ها که زمان زيادي برده ، بدن را خسته مي کند ، انرژي مورد نياز خود را تأمين کنند .

خوردن غذا در حين ورزش به حفظ تعادل ِ حرارت بدن و ثبات قند خون کمک مي کند، انرژي ِعضلات و مغز تجديد شده و خستگي ، ديرتر عارض مي شود .

خوردن غذاي مناسب پس از ورزش ، ذخيره هاي بدن شما را دوباره انباشته از انرژي مي کند . ميزان انرژي مورد نياز بسته به ميزان فعاليت و ميزان جثه ورزشکار است .

به ازاء ساعتي که ورزش انجام مي شود اين ميزان انرژي به انرژي مورد نياز بدن در حالت عادي اضافه مي گردد ؛ که متوسط آن در يک خانم 2000 و در يک آقا 2200 کيلو کالري است .

پس از محاسبه کالري مورد نياز ، لازم است به نسبت مواد غذايي که بايد مصرف شود توجه کنيم . ورزشهاي ياد شده؛ کوهنوردي، اسکي و.... ورزشهاي استقامتي – قدرتي هستند .

از اينرو ورزشکار به غذاهاي کربوهيدراتي بيشتر نياز دارد ( 55-60% انرژي مصرفي) تا ذخائر گليکوژن بدنش براي انجام اين نوع فعاليت بيشتر شود . پروتئين نسبتاً زياد مصرف شود . ( 15-20% انرژي مصرفي) و چربي کم مصرف شود ( 25% انرژي مصرفي) .

تعادل مايعات
يک ورزشکار حتي در زمستان هم بايد آب و نوشيدني ، زياد مصرف کند تا نياز بدنش به مايعات برآورده شود . چرا ؟ زيرا بدن ما 60 تا 70 درصد از آب تشکيل شده است . بافت عضلاني ميزان زيادي آب دارد از اينرو هر چه درصد عضلات بدن به دليل ورزش بيشتر شود طبيعتا درصد آب مورد نياز بدن بالاتر مي رود .

با انجام فعاليت هاي ورزشي ، حرات بدن بالا مي رود. عضلات حرکت مي کنند و اين حرکت مداوم گرما توليد مي کند. اين حرارت بايد از طريق تعريق بدن خارج شود .

خروج آب از بدن حرارت بدن را تعديل مي کند . کافي نبودن آب اثرات مخربي بر خون، مغز و عضلات دارد. اگر آب بدن در اثر تعريق زياد و کم شود ، حجم خون کاهش يافته وفعاليت قلب به مخاطره مي افتد .

چه ميزان آب بايد مصرف شود؟
ميزان آب مورد نياز ، به ميزان کالري مصرفي بستگي دارد . به ازاء هر کيلو کالري مصرفي ، 1 تا 1.5 ميلي ليتر آب لازم است . مثلاً يک ورزشکار که روزانه 3500 کالري انرژي نياز دارد بين 3.5 تا 5 ليتر آب نياز دارد.
ميزان کالري مورد نياز ورزشکار در روز × 1 يا 1.5 = ميزان ميلي ليترآب مورد نياز .
دريافت آب کافي مانع از بروز خستگي زودرس شده و ورزشکار فعاليت هايش را به خوبي انجام خواهد داد .

مصرف مايعات قبل از ورزش:
نوشيدن 2 ليوان مايعات ، 2 ساعت پيش از ورزش مفيد است.

مصرف مايعات در طول ورزش:
با شروع ورزش به فواصل، مايعات مصرف شود. مثلاً زماني که در زمستان کوهنوردي شديد مي کنيد ، حتي اگر هوا سرد است و احساس تشنگي نمي کنيد هر نيم ساعت ، 1 ليوان مايعات بنوشيد و اگر زمان ورزش ، بيش از يک ساعت است، از ساعت دوم ورزش هر نيم ساعت 30 تا 60 گرم کربو هيدرات هم مصرف کنيد.( مثل يک ليوان چاي کمرنگ و يک عدد بيسکويت شيرين )

مصرف مايعات پس از ورزش
پس از ورزش اگر کاهش وزن داشتيد به ازاء هر 450 گرم ، نيم ليتر آب بنوشيد.
در اسکي کردن طولاني نيز به همين ترتيب آب و کربو هيدرات ميل کنيد.

غذاهايي که براي اين ورزشکاران مناسب است:
با وجود توضحات گفته شده يک ورزشکار نياز دارد منابع کربوهيدرات زيادي ميل کند.

غذاي قبل از ورزش ( صبحانه ) بهتر است ؛ نان و پنير - عدسي - 1 يا 2 عدد تخم مرغ - نان و حليم کم روغن باشد.

در حين ورزش: نان و مربا و چاي - آب ميوه و کيک - قهوه ( 1 تا 2 فنجان مجاز است ) و بيسکويت و .... باشد. پس از ورزش ، به عنوان

ناهار بهتر است ؛ پلو کم چربي - کباب( با گوشت کم چربي) - ماکاراني با گوشت کم چربي يا با سويا - نان و لوبياي پخته و يا کنسرو ماهي تن روغن گرفته و نان ، مناسب است. در همه اين غذاها منابع کربوهيدراتي بايد چند برابر گوشت يا منابع پروتئيني باشد و خيلي کم چربي تهيه شود . بدين ترتيب قواي خود را به سرعت به دست مي آوريد و براي ورزش بعدي ذخايرغني تري داريد . در عين حال غذا سريع هضم شده و به دليل کم چربي بودن ، زياد در معده نمي ماند .


ويژگي هاي تغذيه اي براي بعضي از ورزش ها
1- ورزش تيمي
توصيه هاي نيمه وقت مسابقه : به محض اين که بدن احساس خستگي کرد ، بايد از وقت مرده به منظورهاي زير استفاده کرد :

• نوشيدن مايعات :
مايعات را نبايد به مقدار زياد و سرد نوشيد. تنها نوشيدني هايي که درجه حرارت محيط را دارند ، سريع جذب مي شوند . حتي در گرماي زياد ، نوشيدن مايعات سرد جايز نيست . نوشيدن مايعات سرد موجب اختلال در عمل جذب مي شود و بدن تعادل خود را از دست مي دهد .

• مصرف شکر :
به منظور بالا بردن قند خون که در بعضي از ورزشکاران به طور طبيعي پايين مي آيد .

•مصرف نمک :
براي جبران از دست رفتن نمک از طريق عرق در هواي گرم و مرطوب .

• مصرف مواد قليايي :
براي مبارزه عليه بعضي از پديده هاي اسيدوز

داور : يک داور ممکن است 10 تا 15 کيلومتر را به سرعت بدود . بنابراين او نيز مانند ورزشکاران بايد رژيم غذايي و توصيه هاي ارائه شده براي ورزشکاران را رعايت کند .

2- ورزش دوچرخه سواري
توصيه هاي ضروري :
• ساعت شش صبح يک ليوان آب ميوه تازه با عسل مصرف شود .
• بين صبحانه و ناهار يک ليوان شير بدون چربي با 25٪ گرم گلوگانات پتاسيم نوشيده شود.
• بين ناهار و شام ، يک ليوان چاي يا قهوه شيرين نوشيده شود.
• بين شام و غذاي قبل ازخواب يک کاسه سوپ سبزي با نمک و فسفات ميل شود .
• غذاي قبل ازخواب ، شربت کمپوت و آب ميوه تازه باشد .

ورزش و نيازهاي تغديه اي
اکثريت دختران نوجوان از ورزش و نيازهاي تغذيه اي خود غفلت مي کنند .

نکته قابل توجه اين است که فقط ۲۰ درصد دختران دبيرستاني احتمالاً ۵ وعده يا بيشتر ميوه و سبزيجات در روز مصرف مي کنند و يا سه ليوان شير در روز مي نوشند . امروزه دختران نوجوان کمترين فعاليت را در جامعه دارند .

در حاليکه در کشورهای پيشرفته ۶۱ درصد دانش آموزان پسر در تيم هاي ورزشي بازي مي کنند ، فقط ۵۰ درصد دختران در تيم هاي ورزشي شرکت مي کنند . همچنين در حاليکه تقريباً سه چهارم پسران در فعاليت هايي شرکت مي کنند که باعث مي شود براي ۲۰ دقيقه يا بيشتر و ۳ روز در هفته يا بيشتر عرق کنند و تند نفس بکشند فقط نيمي از دختران اين وضعيت را دارند . هم ورزش و هم تغذيه خوب براي سلامت طولاني مدت دختران ضروري است . براي مثال : ورزش کمک مي کند که استخوانها ، عضلات و مفاصل ساخته و حفظ شوند ، وزن کنترل شود و وقوع فشارخون بالا را به تأخير مي اندازد . در حقيقت ميزان ورزش دختران نوجوان بين ۱۸-۱۲ سالگي يک عامل مهم در پيشگيري از شکستگي لگن بعد از يائسگي مي باشد .

تغذيه خوب نيز از عوامل مهم مي باشد . چون يک دختر نوجوان در طي نوجواني از هر زمان ديگري از زندگي ( غير از زمان نوزادي ) رشد سريعتري دارد . در سنين نوجواني وي نياز به انبوهي از ويتامين ها و مواد معدني و همچنين بطور متوسط ۲۲۰۰ کالري روزانه دارد که در غذاها يافت مي شود . اما اغلب دختران نوجوان ميزان کافي از اين مواد غذائي حياتي دريافت نميکنند . همچنين اغلب دچار کمبود کلسيم هستند . زيرا زمانيکه به نوجواني مي رسند ميزان مصرف شير را کاهش مي دهند . تقريباً نيمي از توده استخواني زنان در طي نوجواني تشکيـــل مي شود و مصرف کم کلسيم در اين زمان ممکن است بعدها منجر به پوکي استخوان شود .
همچنين دختران آهن کافي دريافت نمي کنند چون هم از طريق خونريزي قاعدگي آهن از دست مي دهند و هم اينکه ممکن است داراي رژيم غذائي جهت لاغري باشند يا اينکه رژيم غذايي متنوعي نداشته باشند و يا غذاهاي غني از آهن مانند گوشت قرمز به اندازه کافي مصرف نکنند که در اينصورت مبتلا به کم خوني مي شوند . همچنين يک مطالعه نشان داده که حتي فقر آهن خفيف ميتواند منجر به نمرات امتحاني پائين تر در رياضيات شود و اين مي تواند يک توضيح احتمالي براي اين نکته باشد که چرا دختران نوجوان از لحاظ رياضيات از پسران ضعيف ترند .

به اين دلايل مشخص مي شود که بر عهده والدين است که يک رژيم غذائي مناسب براي دختران ( و پسرانشان ) تهيه کنند . رژيمي که حداقل ۵ نوبت در روز ميوه و سبزيجات و سه ليوان يا ۲۵۰ سي سي شير در آن وجود داشته باشد .

براي اينکه نوجوان شما تغذيه مناسب داشته باشد به نکات زير توجه کنيد :
۱ - کار را ساده کنيد : مواد غذائي مانند برش هاي ميوه ، پنير ، ماست و پاپ کورن بدون کره را در دسترس آنان قرار دهيد .
۲ - نوشابه مصرف نکنيد و حتي آنها را در خانه نگهداري نکنيد .
۳ - دختران را در آشپزخانه بخوانيد و آنها را مسئول خريد بعضي از مواد غذائي و سبزيجات مصرف خانواده کنيد تا ياد بگيرند چگونه انتخاب غذائي خوب و مناسبي داشته باشند .
۴ - اگر شام خانواده با عجله صرف مي شود باز هم بايد مغذي باشد وقتي بيرون غذا مي خوريد دخترتان را تشويق کنيد انتخاب هاي غذائي مناسب مانند سالاد و سبزيجات پخته داشته باشد .

نکاتي براي به حرکت درآوردن دختران
چه به شکل تيم هاي متشکل ورزشي و چه به شکل برنامه هاي ورزشي فردي پيام اصلي به دختران بايد اين باشد که بيرون بيايند و حرکت کنند .
۱ - دختران را تشويق کنيد تا فعاليت هاي ورزشي جديد مانند صخره نوردي يا اسکي داشته باشند .
۲ - ورزش را يک امر خانوادگي کنيد . فعاليت ورزشي را در نظر بگيريد که همه از انجام آن با يکديگر لذت ببرند .
۳ - آنها را تشويق به پياده روي کنيد و از آنان بخواهيد که مرتباً پياده روي را افزايش دهند .

آيا ميدانيد مشخصات يك برنامه خوب غذايي چيست؟

تعادل :برنامه اي سالم است كه در آن با كاهش حجم مواد غذايي مصرفي ميزان كالري دريافتي كاهش يابد نه اينكه غذا يا گروه خاصي از غذاها منع گردد. ميزان كاهش وزن شما حدود يك كيلوگرم در هفته باشد. بيش از يك و نيم كيلوگرم در هفته ممنوع است
همه جانبه بودن:داراي برنامه ورزشي مناسب و معمول باشد كه به بدنتان فشار خاصي وارد نيايد.
تناسب با فرهنگ و عادات غذايي:اين برنامه غذايي بايد با عادات و فرهنگ تغذيه اي شما سازگار باشد.

صرفه اقتصادي:لازم نباشد براي استفاده از اين برنامه غذايي هزينه اي اضافه بر معمول بپردازيد . چه اين هزينه مربوط به مكمل هاي غذايي باشد و چه مربوط به استفاده از غذاهاي خاص

تداوم: برنامه غذايي بايد به گونه اي باشد كه اگر بفرض به شما گفته شد بايد تا آخر عمرتان از آن استفاده نماييد اين امكان براي شما وجود داشته باشد.

پشتيباني: بايد داراي برنامه اي باشد كه بعد از رسيدن به وزن ايده آلتان با ارائه پيشنهاداتي بتواند شما را تا آخر عمر در وضعيت تعادل و ثبات نگهدارد.

انعطاف: بايد بتوانيد علايق تغذيه اي خود را در انتخاب غذاهايي كه هر روز ميخوريد شركت دهيد نه اينكه از شماخواسته شود راس ساعتي خاص غذايي خاص را ميل نماييد.