موانع بر سر راه پرورش خلاقیت+ راهکارها!!!
خلاقیت یعنی:«توانایی دیدن چیزها به شیوه های جدید، شکستن مرزها و فراتر رفتن از چارچوب ها، فکر کردن به شیوه ای متفاوت، ابداع چیزهای جدید، استفاده از چیز های نا مربوط و تبدیل آن به شکل های جدید». خلاقیت یعنی حل مسئله به روش جدید.
خلاقیت، یک فرایند ذهنی است که از فرد معینی و در یک زمان مشخص دیده می شود؛ فرآیندی که در نتیجه آن، یک اثر جدید ، اعم از ایده یا چیزی نو و متفاوت ، تولید می شود. تولید جدید و متفاوت، می تواند کلامی یا غیر کلامی و عینی یا ذهنی باشد.
خلاقیت می تواند خلق اشکال یا صورت های جدیدی از ایده ها یا تولیدات کهنه باشد. در این صورت، اغلب فکرها و ایده های گذشته، اساس خلاقیت های تازه است. خلاقیت امری انحصاری است و حاصل تلاش فردی و تنها یک موقعیت یا مسئله عمومی نیست؛ از این رو، فردی ممکن است چیزی را خلق کند که قبلاً هیچ گونه سابقه ذهنی از آن نداشته باشد.
عوامل موثر در خلاقیت کودکان و نوجوانان
1- خلاقیت، امری فردی و شخصی است و هر کسی متناسب با توانایی های فردی و منحصر به فرد، می تواند به توسعه و گسترش آن اقدام نماید، جهت تقویت این امر، باید به سراغ توانایی های فردی و منحصر به فرد رفت و به ارزیابی آن پرداخت.
2-میزان حساسیت در درک مسائل، نقش مهمی در خلاقیت دارد؛ بنابراین، با افزایش و گسترش دقت و حساسیت در درک مسائل، می توان به توسعه خلاقیت فردی کمک کرد.
3- آزمایش، تجربه و کنکاش، رابطه مستقیمی با خلاقیت دارند؛ پس برای رشد آن، باید از طریق افزایش تجربه، پژوهش و انجام آزمایش های متنوع و متکثر، اقدام کرد.
4- اندیشه تخیلی، یکی از راه های مؤثر در برانگیختن قدرت خلاقیت محسوب می شود؛
5-خلاقیت، با استقلال فکر و اعتماد به نفس همراه است؛2 از این رو، برای رشد و گسترش خلاقیت، برخورداری از اعتماد به نفس، کاملاً ضروری و لازم است.
6-خلاقیت از طریق بیان احساسات و برداشت های شخصی، غنی تر و عمیق تر می گردد؛
7- خلاقیت، توسعه آگاهی، توانایی جذب و بهره مندی از همه نعمت های زندگی است.
8- اوقات فراغت، همواره بستر مناسبی برای خلاقیت هاست. از آن جا که ذهن انسان در اوقات فراغت، به فعالیت موظفی مشغول نیست، انسان می تواند فارغ از قالب های از پیش طراحی شده، پیرامون مسائل مورد علاقه، فعالیت داشته باشد.
9-جذابیت در محیط کار و زندگی.
10-پر کردن محیط از اسباب بازیهای گوناگون.
11-دانش آموز باید از یک فرایند خلاقیت کمک بگیرد و آنرا به کار بندد.
12-نقش بازی کردن توسط کودکان و نوجوانان.
راههای افزایش خلاقیت در کودکان و نوجوانان
١- محیطی مناسب برای انجام کارهای خلاق آنها فراهم نمایید.
٢- امکانات و وسایل مورد نیاز را در اختیار آنها قرار دهید تا به کمک آنها خلاقیت ها ی خود را ابراز نمایند. (مانند:نقاشی و طراحی و...)
٣- کارهای خلاق کودکان را تشویق کنید و آنها را در معرض نمایش قرار داده و از ارزیابی بیش از حد آنان خودداری کنید.
۴-خودتان به انجام کارهای خلاق بپردازید و اجازه دهید کودکان شاهد کارهای خلاق تان باشند.
۵- به شیو ه های آموزشی در خانواده و مدرسه خود توجه داشته باشید.
۶- برای کارهای خلاق دیگران ارزش قائل شوید.
٧- از تأکید بر تصورات قالبی در خصوص جنسیت کودکان شدیداً خودداری نمایید. ( به عنوان مثال دختر ماشین بازی نمی کند، پسر عروسک بازی نمی کند یا پسر گریه نمی کندو...).
٨- امکان شرکت در فعالیت ها و کلاسهای ویژه را برای آنان فراهم نمایید.
٩- اگر مشکلات یا گرفتاریهایی در خانواده ویا مدرسه وجود دارد از آن مشکلات به شیوه مثبتی استفاده کنید و با تشویق به کودک خود اجازه ابراز احساسات و اظهار نظر بدهید.
١٠- توجه داشته باشید که استعداد فقط سهم کوچکی از خلاقیت است و تمرین و نظم بخشیدن به آن بسیار مهم است.
١۱- در حضور جمع ،کودک و یا نوجوان را خلاق معرفی نکنید؛ در غیر این صورت اطرافیان انتظارات بیش از حدی ازآنان خواهند داشت.
١٢- با آنها خود شوخ طبع و مهربان باشید.
13داشتن استقلال و حق انتخاب آنان امری ضروری است.
14- پاداش دهید.
15- تعریف، تایید و ستایش کنید.
16- خودپنداره یا تصویری که هر فرد از خودش در ذهن دارد، می تواند باعث افزایش خلاقیت یا مانع آن باشد
17- نترسیدن از شکست را به آنان آموزش دهید.
18- فرصتی برای کشف مجهولات ایجاد کنید.
۱۹-دانش آموزان را به مطالعه و کسب اطلاعات در تمام زمینه ها تشویق کنید.
20-با استفاده از روشهای پرورش خلاقیت (بارش مغزی و حل مساله، پروژه و...) آنها را با مسائل حل نشده روبه رو کنید.
21- به آنها امنیت و آزادی عمل بدهید و به آنها اجازه دهید تا مسائل و نظرات و ایده های خود را اعلام کنند .
22- خودتان به فعالیتهای خلاقانه علاقه نشان دهید و در انجام تمرینات خلاقیت مشارکت کنید.
23- تفاوت های فردی را در نظر داشته باشید .
24- به دانش آموزان بیاموزید که ایده ها و افکار خود را یادداشت کنند .
25- برای تخیلات و افکار نو آنها ارزش و احترام قائل شوید.
26- فضایی برای طنز و شوخ طبعی در کلاس به وجود آورید
27-از وسایل و روشهای دیداری و شنیداری در کلاس بیشتر استفاده کنید.
28- به دانش آموزان بیاموزید که افکار و رفتارهای خود را بیش از حد مورد قضاوت و ارزیابی قرار ندهند.
29- آنها را عادت دهید که برای حل مسائل راههای متعددی را جستجو کنند.
30- اهمیت خلاقیت و آثار و نتایح آن را برای آنها توضیح دهید.
31- آنها را با زندگی نامه افراد خلاق آشنا کنید.
32- تغییراتی در محیط کلاس ایجاد کنید .مانند:تغییر دکور کلاس و...
33- به آنها پروژه های گروهی بدهید.
moshaver122.mihanblog.com
