خلاصه قواعد عربی (1، 2، 3، 4) رشته ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور
حروفهاي هجا:
شمسی: ت، ث، د، ذ، ر، ز، س، ش، ط، ظ، ل، ن قمري: أ، ب، ج، ح، خ، ع، غ، ف، ق، ك، ل، م، و، هـ، ي.
هرگاه «اَل» بر سر حروف شمسی درآید «لـ» تلفظ نمی شود و حرف شمسی مشدّد تلفظ می گردد: الذّلیل ، الرّفق
هرگاه «اَل» بر سر حروف قمري درآيد، «لـ» تلفظ مي گردد: الأب، اَلعْليم
حركات: فتحه ـــَــ ضمه ـــُــ كسره ـــِــ
تنوين:نون ساكني كه در تلفظ، به آخر اسم افزوده مي شود و سه گونه است: رَفْع، نصب، جَرّ ( كتابٌ ، كتاباً، كتابٍ)
سكون: ضد حركت است و نشانه آن دايره كوچك (ـــْــ) است. مثل «س» و «ن» در كلمه «أُسْكُنْ»
ضوابط: 1- شد (ــّــ): كَرَّم 2- مدّ (~): آمَنَ 3- وصل (صـ): نشانه حذف همزه است: تَفَتَّح الْوَرْدُ
4- قِطع: (ء): نشانه اثبات همزه در گفتار است. مانند: أَخَذَ، سَأَلَ
همزه:
وصل: آغاز كلام تلفظ شود ولي در ميان كلام تلفظ نگردد: أُكْتُبْ - يا عليُّ أُكْتُبْ
قطع: در هر جا بيايد تلفظ گردد: أحسِن يا كريمُ - يا كريمُ أَحسن
همزه قطع قياسي:
1- در ماضي، امر و مصدر ثلاثی مزید : أظْهَرَ، أظـْهِرْ، إظهار 2- متكلم الوحده از فعل مضارع: أُنْصُرُ
3- افعل تفضيل و وصفي و فعل تعجب: أفضَل، أحمَر، ما أَجْمَلَ الوَرْدَ
همزه قطع سماعي:
1- همزه يكي از حروف اصلي كلمه باشد: أَمَرَ، بَدَأَ 2- اسمهاي مفرد و جمع: إصْبَع، أشياء
همزه وصل سماعي: همزه آغاز اسمهاي دهگانه زير، به طور سماعي، وصل است.
إسم، إبن، إِبنَة، إبنُمٌ، إست (ريشه)، إثنان، إثنتان، إمرِيُ، إمرَأَّة، أيمُن.
همه همزه هايي كه در آغاز افعال و مصدرهاي غيرثلاثي مجرد آمده اند. إِنتَصَرَ، إِنتِصار، . . .