عروسک «کلاه‌قرمزی» چگونه ساخته شد؟
طراح و سازنده عروسك‌های مجموعه كلاه‌قرمزی مهمان یك فنجان چای ما شد تا از همكاری‌اش با ایرج طهماسب، حمید جبلی و خلق كلاه قرمزی بگوید.
خانم محبوب اضافه شدن عروسكها در هر سال به مجموعه «كلاه قرمزی» چگونه اتفاق می‌افتاد و طراحی و ساخت آنها چگونه شكل می‌گیرد؟
ـ معمولاً وقتی قرار است یك سری جدید «كلاه قرمزی» ساخته شود، دوستان تصمیم می‌گیرند عروسك‌هایی به آن مجموعه اضافه شود، خصوصیات آن عروسك جدید مطرح می‌شود. مثلاً می‌گویند یك نگهبان می‌خواهیم كه می‌شود فامیل دور یا ... پس از آن طی نشست‌ها و صحبت‌های كه با هم می‌كنیم من عروسك جدید را طراحی و آماده می‌كنم و در اختیار آقای طهماسب و آقای جبلی قرار می‌دهم.
طرح ابتدایی عروسكها از خودتان است یا پیشنهاد ایرج طهماسب و حمید جبلی است؟
ـ بالاخره پس از سال‌ها كار در این عرصه، می‌دانم عروسكی كه قرار است طراحی شود، باید چه خصوصیاتی داشته باشد به همین دلیل پس از یكسری صحبت كه با دوستان دارم می‌روم و عروسك را طرح می‌زنم و می‌سازم و در اختیارشان قرار می‌دهم. در این مرحله ممكن است از من بخواهند لباس عروسك تغییر كند یا رنگ و لعاب جدیدی به خودش بگیرد. معمولاً تغییر خاصی ایجاد نمی‌شود.
در واقع پس از آن همه چیز در حد پیشنهاد است؟
ـ بله، معمولاً وقتی عروسك آماده می‌شود، تصمیم می‌گیرند صدا پیشه انتخاب كنند و آن صدا گاهی روی طراحی لباس عروسك تأثیرگذار می‌شود.
اینكه چه كسی قرار است در مقام صداپیشه روی عروسك كار كند هم در طراحی عروسك مؤثر است؟ (برای خودتان چقدر صدای عروسك در طراحی‌اش اهمیت دارد.)
ـ معمولاً سعی می‌كنم به شخصیت عروسك فكر كنم و روی آن كار می‌كنم و بچه‌ها هم بر همین مبنا صداپیشه را انتخاب می‌كنند. قطعاً زمانیكه قرار است تو یك عروسك را خلق كنی، مهم است صدایش چگونه باشد، اما در تمام سال‌هایی كه ما با هم پیش رفته‌ایم سبك همكاری‌مان اینگونه بوده است و قطعاً به یك تعامل رسیده‌ایم، چون از سلیقه و خواسته هم مطلع هستیم. در كل وقتی كه عروسك آماده می‌شود، بچه‌های صداپیشه سعی می‌كنند بر اساس خصوصیات ظاهری و ویژگی‌های شخصیتی عروسك، صدای‌شان را به آن نزدیك كنند.
زمانی كه قرار بود كلاه‌قرمزی و پسرخاله را طراحی كنید هم صدای حمید جبلی مدنظرتان نبوده و ابتدا عروسك شكل می‌گیرد؟
ـ آن زمان ماجرا فرق می‌كرد. من قبل از كلاه‌قرمزی با آقای طهماسب آن كار عروسك‌های نوزاد و واكسیناسیون را كار كرده بودم، آنجا من هم صداپیشه بودم و هم عروسك گردانی می‌كردم در ادامه آن همكاری‌ها برای روز جهانی كودك و تلویزیون با هم كار كردیم تا اینكه قرار شد برنامه‌ای بسازیم به عنوان صندوق پست، آنجا قرار بود بچه‌ها به این صندوق نامه بدهند و جواب بگیرند و در واقع یك برنامه آموزشی تربیتی بود. آن برنامه با چهار عروسك ژولی‌پولی، گلابی، جقجقه و فرفره شروع شد. در آن برنامه قرار بود مهمان‌هایی حضور پیدا كنند، هم مهمان انسانی داشتیم و هم عروسك...
همان برنامه‌ای كه كلاه قرمزی یكی از مهمانان برنامه بود؟
ـ بله، یادم می‌آید زمان ما كم بود و من نمی‌توانستم هم سر ضبط حاضر شوم و هم بروم و یك عروسك طراحی كنم. به همین دلیل رفتم در آرشیو تا از عروسك‌های آماده استفاده كنم. آنجا با یكسری عروسك فرسوده و حتی پاره و مندرس روبرو شدم. سعی كردم از تلفیق یكسری عروسك به یك عروسك جدید برسم كه وقت كمتری از آن بگیرد. اسفنج را از یك عروسك گرفتم، بینی یك عروسك دیگر را برداشتم و... در نهایت موجودی از وسایل آنجا خلق شد با یك كلاه قرمزی در نهایت هم كلاه قرمزی خلق شد و در واقع در دل آن برنامه كلاه قرمزی به وجود آمد.
یادم می‌آید آن زمان می‌گفتید عروسك كلاه قرمزی یك مورچه بود كه...
ـ بله، عروسك كلاه قرمزی از یك مورچه درآمد و عروسك پسرخاله از «پینه دوز» (كفشدوزك)، آنها آمدند كه مهمان یك برنامه باشند، اما آنقدر شخصیت‌هایشان خوب و جذاب از آب درآمد كه ماندگار شدند. آقای جبلی هم یكی از اعضای آن گروه بودند و شروع كردند به ساخت یك صدا برای عروسك‌های ساخته شده، ابتدا عروسك را دیدند و بعد صدایی را كه سال‌ها شما می‌شنوید را برای كلاه قرمزی و پسرخاله ساختند.
آن زمان فكر می‌كردید یك روز كار كلاه قرمزی به اینجا بكشد؟
ـ نه، واقعاً نه! خود آقای طهماسب هم فكر نمی‌كردند كار كلاه قرمزی به اینجا بكشد. واقعاً گاهی شرایط طوری می‌شود كه همه چیز درست سر جای خودش قرار می‌گیرد و معمولاً این اتفاق همیشه تكرار نمی‌شود.
به نظر شما چرا ما پس از كلاه قرمزی دیگر نتوانستیم عروسكی محبوب داشته باشیم؟ (نه تنها در حد كلاه قرمزی، بلكه ما حتی عروسكی كه در این سال‌ها بتواند مطرح بشود هم نداشته‌‌ایم).
- به نظرم شرایط برای خلق عروسك دیگری كه بتواند ماندگار شود، مهیا نشد. ما نه سرمایه‌گذاری درستی كردیم و نه كسی كمك كرد تا یك شخصیت ماندگار دیگری در دنیای عروسكها خلق شود. معمولاً گروه كودك یك سكوی پرتاب است برای افراد تا بیایند و از این مسیر وارد دنیای حرفه‌ای بشوند و موقعیت‌های خودشان را استحكام ببخشند. معمولاً چون گروه كودك است، همه چیزش كوچك‌تر دیده می‌شود؛ هم بودجه‌اش نصف است و هم امكاناتی كه در اختیارش قرار می‌گیرد، به خصوص در مورد كارهای عروسكی، واقعاً برای اینكه ما بتوانیم یك عروسك دیگر خلق كنیم و یك اثر ماندگار دیگر تولید كنیم نیازمند این هستیم كه شرایطش از سوی مسؤولان مهیا شود. باید آقایان بخواهند، كمك كنند، پشتیبانی كنند و این طور نباشد كه هر بار بر مبنای یك مناسبت دست به كار شوند و تصمیم دقیقه نودی بگیرند. شك نكنید اگر وقت بگذارند و سر فرصت كاری را پیشنهاد بدهند، با فكر و تمركز می‌توان یك اثر ماندگار دیگر خلق كرد.
شما از عروسك‌های دیگری كه در كنار كلاه قرمزی و پسر خاله ساختید و به این مجموعه اضافه شدند راضی هستید به نظرتان آنها هم توانسته‌اند آن طور كه باید صاحب جایگاهی بشوند؟
- بله، مخاطب آنها را هم دوست داشته‌اند. پسر عمه‌زا در سالی كه آمد، مورد توجه قرار گرفت. فامیل دور و ببعی هم مورد اقبال قرار گرفتند. به نظرم بینندگان ما در برقراری ارتباط با عروسكها هر كدام كاراكتری را كه به ذهنیت خودشان نزدیك‌تر هستند را انتخاب می‌كنند و آن را دوست دارند. خیلی‌ها شاید ببعی را دوست نداشته باشند و فامیل دور را بپسندند، ولی خیلی‌ها هم طرفدار ببعی هستند. این در مورد دیگر عروسكها هم صدق می‌كند. به نظرم فامیل دور هر سال در حال پخته‌تر شدن است و مردم هم او را دوست دارند و در واقع او را شناخته‌اند.
شما هر سال عروسك‌های جدید را ترمیم می‌كنید یا اینكه تولید جدید دارید؟
- هر كدام از عروسكها كه فرسوده و خراب شوند را بازسازی یا دوباره‌سازی می‌كنیم. چون جنس این عروسكها ناپایدار است و ماندگار نیست به خصوص اینكه عروسكها در مجاورت نور و هوا فرسوده می‌شوند.
از ابتدا تا به امروز عروسك كلاه قرمزی چند بار دوباره‌سازی شده است؟
- شاید تا الان برای فیلم و مجموعه‌های تلویزیونی‌اش 10 بار عروسك كلاه قرمزی را ساخته باشم.
در میان عروسك‌های جدید در كنار كلاه قرمزی و پسر خاله خودتان كدام یك را بیشتر می‌پسندید و دوست دارید؟
- همه را دوست دارم، اما گابی را خیلی دوست دارم به خاطر سادگی كاراكترش، كاراكتری ساده كه نمی‌خواهد كم بیاورد.
و صدای علی سرابی روی گابی...
- به نظرم خوب است.
برنامه آینده خودتان در دنیای عروسكها چه خواهد بود؟
- تا گروه كودك و تلویزیون این گونه كار می‌كند و شرایط مهیا نیست، آدم هیچ برنامه‌ریزی جدیدی نمی‌تواند داشته باشد.
اگر صحبتی در پایان مانده...
- همیشه فكر می‌كردم اگر شرایط صحبت كردن مهیا شود حرف‌هایی دارم كه بزنم اما الان نمی‌دانم چرا چیزی به ذهنم خطور نمی‌كند.
