*شكاف‌هاي اجتماعي مانند گسل‌هاي زلزله خطرناك اند!!!
درباره بحث پيشگيري از جرايم و عوامل موثر بر كاهش بروز جرم، كه اين روزها بسيار درباره‌اش صحبت مي‌شود، بايد نكاتي را مد نظر گرفت. در بررسي كلي اين مسئله مي‌توان گفت اتفاقاتي كه در چند سال گذشته در كشور رخ داده سبب شده به‌طور طبيعي بروز مشكلات افزايش پيدا كند و به عنوان يك جامعه‌شناس بايد هشدار دهم كه مي‌توان پيش‌بيني كرد اين شرايط بحراني‌تر شود.
درباره اين‌كه در بروز اين جرايم و خشونت‌هاي اجتماعي چه عواملي دخيل هستند بايد گفت موارد زيادي دست به دست هم مي‌دهند اما يكي از عمده‌ترين دلايلش مي‌تواند اين باشد كه شكاف‌هاي اجتماعي در تمام عرصه‌ها هر روز شديدتر مي‌شود.اين شكاف‌ها بين طبقات اجتماعي و دهك‌هاي بالا و پايين جامعه به دليل سوءمديريت‌هاي اقتصادي افزايش پيدا كرده و مشكلات سياسي، اقتصادي و اجتماعي را تشديد كرده است.اين شكاف‌ها همچنين در گروه‌هاي سني افزايش پيدا كرده است به‌طوري كه شرايط براي فعاليت جوان‌ها چندان فراهم نيست و ميانسالان عرصه‌هاي قدرت را در تمام زمينه‌ها چه اجتماعي و چه خانوادگي در كنترل خودشان گرفته‌اند و جوانان احساس مي‌كنند فاقد استقلال هستند و از لحاظ شغلي و خانوادگي در شرايط خوبي نيستند. در چنين حالتي، نوعي مقاومت در بين جوانان در مقابل نسل‌هاي ديگر در عرصه‌هاي اجتماعي افزايش پيدا مي‌كند.
اين شكاف در حوزه دو جنس هم افزايش يافته و با اين‌كه زنان تلاش گسترده‌اي كردند براي اين‌كه در جامعه به جايگاه‌هاي بالاتر دست پيدا كنند و در زمينه‌هايي مانند تحصيلات هم موفق بودند اما در مواردي مثل اشتغال و مديريت و عرصه‌هاي ديگر مشكلات زيادي را پيش روي خود مي‌بينند. مي‌توان گفت اقبالي كه به حوزه تحصيلات عالي داشتند سطح انتظارات را بالاتر برد در حالي كه انتظاراتشان برآورده نمي‌شود و شكاف جنسي را در جامعه پديد آورده است.
اين شكاف بين بخش‌هاي مختلف كشور از نظر قومي و فرهنگي نيز گسترش پيدا كرده است و اكنون مشاهده مي‌كنيم كه وضع رفاه يا برخورداري‌ها در بخش‌هاي مختلف جامعه يكسان نيست به‌طوري كه برخي از مناطق بسيار برخوردارند و امكانات دارند اما بخش‌هاي ديگر جامعه و مناطق كشور به‌شدت محرومند. اين تفاوت‌ها و تبعيض‌ها درباره بخش‌هايي از كشور كه حاشيه‌اي‌تر هستند نسبت به مركز بيش‌تر است و تبعيض گسترش پيدا كرده است.
اين شكاف‌ها ممكن است در ظاهر كم اهميت به نظر برسند و مسئولان توجه چنداني به آنها نداشته باشند اما بايد توجه كرد كه اين شكاف‌ها مانند گسل‌هاي زمين‌شناختي هستند كه معمولا آمادگي زلزله را دارند؛ آن هم زلزله‌هاي بسيار شديد. اين گسل‌ها امروزه فعال شده‌اند و هر آن احتمال مي‌رود اين طرف و آن طرف حادثه درست كنند.
سعيد معيدفر
عضو هيئت علمي گروه جامعه‌شناسي دانشگاه تهران
