ايراني‌گريزی يا هويت‌ستيزي!!!
بعضي از هموطنان تصور مي‌كنند به محض آنكه پايشان به خاك كشورهاي ديگر برسد، وارد آرمان شهر خيالي خود مي‌گردند، تبليغات بصري در فيلم‌ها و سريال‌ها از جاذبه‌ها و زيبايي‌هاي بعضي از كشورها، نقاط تماشايي را آنچنان برجسته مي‌نمايند كه گويي در آن ديار نه رنج است و نه فقر، نه فساد هست و نه تخلف... دنياي غرب تا امروز با تبليغات توريستي توانسته گردشگران مختلفي را به سوي خود بكشاند سپس گردشگران، تازه، بعد از ورود و مواجهه با بعضي از مناظر و رفتارها به واقعيت‌هاپي برده و اثر عميق «پروپاگاند» را درمي‌يابند. هموطنان خروجي از كشور را در دو گروه مي‌توان طبقه‌بندي نمود:
1ـ كساني كه با تورهاي گردشگري يا به تنهايي براي كمتر از 15 روز به يك كشور عزيمت نموده و فقط جاذبه‌هاي توريستي، رستوران‌ها و هتل‌هاي ممتاز يك كشور را مي‌بينند و از مراكز خريد متعدد اقلام موردنظرشان را مي‌خرند و با گرفتن عكس و فيلم و همراه با خاطرات مختلف به خانه برمي‌گردند. بسيار كمتر اتفاق مي‌افتد كه اين گروه واقعيت‌هاي تلخ جوامع ميزبان را ديده و يا پي به ناهنجاري‌ها و آسيب‌هاي آنجا ببرند. بعضي از اين افراد پس از بازگشت آنچنان در مورد جذابيت‌هاي آن كشورها داد سخن سر مي‌دهند كه اي بسا حضار اولين تصميم خود را حركت به آن سرزمين قرار دهند. اين فرآيندها طبيعي است و دقيقا در راستاي توسعه اهداف گردشگري كشورهاي مختلف برنامه‌ريزي شده است.
2ـ آن گروه از هموطنان كه به قصد تحصيل، اشتغال يا اقامت بار سفر بسته از كشور خارج مي‌شوند، نگاه و ارزيابي اين بخش از افراد با گروه اول تفاوت بسيار داشته و در بسياري از اوقات حاوي واقعيات اجتماعي آن جوامع مي‌باشد. اروپا مقصداصلي درصد قابل توجهي از هموطنان است كه به قصد تحصيل و اقامت بوده و بعد از كانادا و آمريكا مي‌تواند جايگاه تعداد كثيري از آنها باشد. در قاره اروپا، انگلستان اصلي‌ترين و قديمي‌ترين مقصد مسافرين تحصيلي بوده و با توجه به شرايط كلي جامعه بريتانيا بيشترين آمار ايرانيان مقيم در اين كشور دارا مي‌باشد. ساكنين انگلستان را مي‌توان در گروه‌هاي ساكنين قبل از انقلاب اسلامي، مهاجرين بعد از پيروزي انقلاب اسلامي، دانشجويان و مسافرين با اهداف مختلف تجاري، درماني ديداري طبقه‌بندي نمود. آنچه در جوامع اروپايي مخصوصا در جامعه انگلستان موجب آزار و نگراني است (هويت‌ستيزي) ايراني‌گريزي مي‌باشد. پاكستاني‌ها و هندي‌ها به‌خاطر حضور تاريخي بريتانيا در كشورشان و عضويت در جوامع مشترك المنافع از قديمي‌ترين مليت‌هاي غيرانگليسي و حاضر در اين مملكت مي‌باشند. حفظ آداب و رسوم و فرهنگ ملي حتي در پوشش و زبان از اصلي‌ترين ويژگي‌هاي موجود در اين مردم بوده و در بعضي از شهرها حتي تابلوهاي مغازه‌ها و رستوران‌ها و مراكز ديگر نيز با زبان هندي نوشته شده و بعضي از شهرها مثل برادفورد بيرمنگهام داراي جمعيت قابل توجه و حتي معادل از اين دو كشور مي‌باشند. اتحاد و وفاق هندي‌ها واقعا ديدني و آموختني است اما متاسفانه هموطنان ما نه تنها چنين همدلي و اتحادي ندارند بلكه گاهي رفتاري متضاد نيز در پيش مي‌گيرند.
اطوار و پوشش و حركات بعضي از ايرانيان نسل سوم و چهارم مهاجر آنچنان قوي‌تر و پررنگ‌تر از انگليسي‌هاست كه بعضا انسان را به اشتباه مي‌اندازد. تعدادي ديگر از افراد سودجو و فرصت‌طلب كه متاسفانه هويت ايراني را يدك مي‌كشند از ناآشنايي و ضعف اطلاعات بعضي از هموطنان سوء استفاده كامل كرده و به بهانه توانايي در اخذ اقامت يا توانمندي‌هاي اقتصادي و سرمايه‌گذاري اقدام به فريب هموطنان خود نموده و باعث متلاشي‌شدن خانواده آنها و حتي خودكشي يا جنون آنها مي‌شوند. درد جانسوز غربت، فريب خوردن از يك هموطن و شرمندگي از بازگشت آنچنان برخي از طعمه‌ها را گيج و دردمند مي‌كند كه بيان و تصور آن تقريبا ممكن نيست!! درصد ديگري از جوانان ايراني كه با هدف تحصيل به انگلستان مي‌آيند هم آنها كه در كشور خودمان و با زبان مادري قادر به تحصيل نبودند وقتي سد بلند ورود به دانشگاه‌ها را ملاحظه مي‌كنند عقبگرد نموده و بلاتكليف در آن جامعه مي‌مانند. البته كم نيستند ايرانيان موفق و شاغل كه در مسئوليت‌هاي مختلف از پزشكي تا تدريس در دانشگاه‌ها، از تجارت تا فعاليت‌هاي ورزشي درخشش قابل تحسيني دارند و موجب مباهات همه ما هستند. اما رفتارهاي ناخوشايند برخي موجب محاق زيبايي‌هاي رفتاري ديگران مي‌گردد. آنها كه حتي هنگام مراجعه يك هموطن تازه‌وارد مليت خود را نفي كرده و به ساده‌ترين سوال‌هاي آنها پاسخ نداده يا خود را غيرايراني معرفي مي‌كنند، بسياري از مشكلات و ناهنجاري‌هاي فرا راه هموطنان ناشي از ضعف آموزش و اطلاعات در زمينه‌هاي مختلف و مورد نياز آنهاست.
در بين تمام كشورهاي اروپايي در انگلستان و آن هم در لندن مركز اسلامي لندن فعاليت‌هاي گسترده و مستمر ديني و فرهنگي داشته و حتي در روز عاشورا دسته عزاداري اين مركز با جمعيت قابل توجه شيعيان مقيم لندن ضمن به راه انداختن دستجات عزاداري به سينه‌زني مي‌پردازند و رايزني فرهنگي نيز فعاليت‌هاي مفيد و متعددي دارد كه با توجه به امكانات محدود اين دو مركز و آمار بالاي ايرانيان مقيم ضرورت تقويت سخت‌افزاري و نرم‌افزاري اين دو نهاد از اساسي‌ترين گام‌هاست كه بايد مورد توجه نهاد فرهنگي و اجرايي قرار گيرد. تعدد مراكز و نهادهاي فرهنگي خارج از كشور و ضعف آشنايي هموطنان با وظايف و امكانات آنها باعث بروز بسياري از اختلالات و مشكلات براي برخي از هموطنان مي‌گردد كه موجب جذب آنها به سوي كلاهبرداران و فريبكاران مي‌شود. انجمن اسلامي دانشجويان ايراني نيز تلاش مي‌نمايند كه در حد امكانات فيزيكي و معنوي خدمات لازم را به افراد ارائه دهد و آنچه كه در اين ميان و به‌رغم مشكلات ياد شده قابل توجه و تقدير مي‌باشد، نقش و مديريت موثر رياست محترم مركز اسلامي لندن حاج آقا معزي نماينده مقام معظم رهبري در بريتانياست كه به عنوان يك ايراني دانشجو از سوي دوستان و همفكرانم لازم مي‌دانم از ايشان تشكر نموده و از هموطنان درخواست مي‌نمايم به نكات گفته شده از سوي اين برادر كوچك‌تر توجه نموده و اجازه ندهند شئونات فرهنگي ديني و ملي آنها با رفتار تعداد معدودي ديگر خدشه‌دار شود و در صورت امكان به ياري هموطنان نيازمند همت گمارند. اعلام و نشر مراكز قانوني فعال در ساير كشورها با توجه به وظايف آنها نيز گام موثري در پيشگيري از بروز مشكلات مختلف براي هموطنان است. بيان و افشاي ترفندهاي فريب از سوي شيادان مخصوصا بعضي از ايراني‌نماها نيز قدم مثبت ديگري در اين راه مي‌تواند باشد.
عليرضا ابهري
پژوهشگر اجتماعي
