آسياب هاي آبي در کوير يزد
آسياب كه نام ديگر آن "طاحونه" است، در نقاط مختلف جهانبه صورتهاي متفاوتي وجود دارد و براي آرد كردن گندم و غلات ديگر جهت تهيه نان ومصارف مختلف از آن استفاده مي‌شد.
آسياب هاي آبي از جمله آثار تاريخي استانيزد محسوب مي شود که معمولا در کنار آبادي ها و بر سر راه قنات ها ساخته شدهاند.
آسياب دستي آن در خانه‌هاي قديمي يزد ، با دو سنگ مسطح وجود دارد كهروي هم قرار مي‌گيرند.
دسته‌اي به سنگرويين متّصل است كه با دست چرخاندهمي‌شوند و نام اين نوع آسياب، دستاس است كه بدان "آردچي" و "آرچي" نيزمي‌گويند.
ساختمان داخلي آسياب داراي چند اتاق به منظور استراحت آسيابان وانبار گندمهايي است كه بايد آرد شود.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستيو گردشگري استان يزد در اين خصوص گفت:« قديمي ترين آسياب اين استان ، آسياب آبياشکذر است که قدمت آن مربوط به دوران ايلخاني است.»
"عزيزالله سيفي" افزود: « اين آسياب يکي از 10 آسياب ثبتي استان است که در فهرست آثار ملي کشور به ثبترسيده و از ويژگي هاي منحصر به فرد آن مي توان به مقرنس کاري فضاي اصلي ، نقوشهندسي در اطراف ديواره ها ، آجر کاري ظريف در محوطه اصلي آسياب و صحن مثمن آناست.»
وي در ادامه گفت:« هر آسياب داراي قسمت هاي مختلفي است که عمده ترينقسمت آن "تنوره" است که به صورت مخروطي وارونه طراحي مي‌شد ، به گونه اي که آبذخيره شده در آن از روزنه اي کوچک با فشار پره ها ،سنگ آسياب را حرکت ميداد.»
وي با بيان اين كه فضاي اصلي آسياب ها در دل زمين جاي دارد و بخشنمايان آن شامل نورگيرها و ورودي آسياب است افزود: « از ديگر قسمت هاي آسياب ميتوان سنگ زيرين و زبرين را نام برد که سنگ زيرين آن بسيار مقاوم تر است.»
ويبا بيان اينکه آسياب هاي آبي از جمله جاذبه هاي تاريخي اين استان به شمار مي رودتصريح كرد :« از ميان آسياب هاي معروف استان ميتوان آسياب هاي سنگ سياه ده آباد،بيده، باغستان، گرمسير تفت، دو سنگي محمد آباد ميبد، تفت ،ندوشن و علي آباد را نامبرد.»
در حال حاضر آسياب گرمسير تفت فعال است و به عنوان يک جاذبه خاصاکوتوريستي محسوب مي شود.
