جمله‌ای که جهنمی شدنمان را قطعی می‌کند!
جهنمی شدن,بهشتی شدن مدتی است که اصطلاحی بین مردم رایج شده است که : "اعصاب نداریم" و این جمله گویی کلید توجیه هر بد اخلاقی و بدرفتاری شده است ، اما آیا این جمله ما را از عواقب اعمال ناشایستی که انجام می دهیم مبرّا می کند . مثلا راننده ای که در خیابان در انظار عمومی زبان به فحاشی گشوده و رانندگان دیگر همه را با هم یک جا بهرمند می کند ،آیا با یک کلمه گفتن "اعصاب ندارم" حق همه را به جا آورده و رضایتشان را جلب کرده است؟ یا وقتی بر اثر خستگی و کلافگی بر سر پدر و مادرمان دوست و همکارمان فریاد می کشیم و در نهایت با هزارتا منت گذاشتن می گوییم "اعصاب نداریم" و انتظار دلجویی هم داریم، آیا همین جا ختم موضوع است؟ تمام شد و رفت؟ پس کی می خواهیم رفتار زشت "پرخاشگری" خودمان را درمان کنیم ،کی میخواهیم حق الناس های زاییده این رذیله را از گردنمان برداریم؟ نهی از پرخاشگری در روایات "پرخاشگری" رذیله ایست سمی که دنیا و آخرت ما را به باد می دهد ، رذیله ای که ائمه معصومین علیهم السلام به شدت از آن نهی کرده اند می فرمایند: * رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمود: بد اخلاقى و درشت خوئى اعمال را فاسد مىكند هم چنان كه سركه شیرینى عسل را.( عیون أخبار الرضا علیه السلام / ترجمه غفارى و مستفید ج2/38/باب 31) پیامبر خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمود: در مسلمان دو خصلت روا نیست: بخل و بد اخلاقى.( مشكاة الأنوار / ترجمه هوشمند و محمدى، متن، ص: 489) در روایت آمده است که: «گناهانى كه پردهها را پاره مىكند: قرض بدون نیت ادا و اسراف در خرج و بخل بر خانواده و فامیل و بداخلاقى و كم صبرى و تنگدلى و كسالت و سبک شمردن دین داران است.» (آداب راز و نیاز به درگاه بى نیاز (ترجمه عدة الداعی) 175) * از رسول خدا پرسیدند كه شومى چیست؟ فرمود بد اخلاقى.( إرشاد القلوب / ترجمه رضایى،ج1، 324) *امام صادق علیه السّلام فرمود : پیامبر اكرم صلّى اللَّه علیه و آله فرمود: خداوند از توبه شخصى كه داراى اخلاق بد است كراهت دارد. عرض شد كه: اى رسول خدا! این چگونه است؟ فرمود: [زیرا] هنگامى كه از گناهى توبه مىكند در گناهى بزرگتر از گناه گذشته واقع مىشود. (جهاد النفس وسائل الشیعة / ترجمه افراسیابى 281/ 69) در حدیثی از پیامبر (صلى الله علیه و آله) میخوانیم كه فرمودند: «بیشترین چیزی كه امت من به سبب آن وارد بهشت میشوند تقوی و حسن خُلق است» پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله نقل مىكند كه فرمود: شما را سفارش مىكنم به حسن خلق زیرا خوش اخلاق بدون شک در بهشت است و از بد اخلاقى بپرهیزید كه بد اخلاق بدون شک در جهنم است.( احتجاجات ( ترجمه بحار الأنوار)،ج2،350) این هشدار پیامبر صلی الله علیه و آله را جدی بگیریم می فرمایند بد اخلاق بدون شک در جهنم است، اگر ما دست از این کج خلقی ها و ناسازگاری هایمان که مصداق کامل بداخلاقی است برنداریم شک نکنیم که جایمان جهنم است. چگونه از جهنم به بهشت برویم؟ در مقابل رذیله بد اخلاقی فضیلت حسن خلق و خوش رویی را داریم که در روایات ائمه علیهم السلام بسیار به آن سفارش شده است ،اگر می خواهیم از جهنمی که با بدخلقی هایمان تدارک دیده ایم رهایی یابیم راهش خاموش کردن و گلستان کردن آن با باران خوش اخلاقی و حسن خلق است . در حدیث جامع و جالبی از امام صادق (علیه السلام) در تعریف حسن خُلق چنین آمده است، یكی از یاران امام پرسید: «تعریف حسن خلق چیست؟» امام (علیه السلام) فرمودند: «با نرمش و مدارا با مردم رفتار كنی و سخن خویش را پاكیزه گردانی، و برادرت را با خوش رویی ملاقات كنی». (1) در حدیثی از پیامبر (صلى الله علیه و آله) میخوانیم كه فرمودند: «بیشترین چیزی كه امت من به سبب آن وارد بهشت میشوند تقوا و حسن خُلق است». (2) در حدیث دیگری حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند: «كامل ترین شما از نظر ایمان كسی است كه اخلاقش نیكوتر باشد». (3) و در حدیث دیگری از مولای متقیان علی (علیه السلام) است كه فرمودند: «حسن خلق روزیها را فراوان میكند و بر محبت دوستان میافزاید». (4) در حدیثی از پیامبر گرامی اسلام (صلى الله علیه و آله) آمده كه فرمود: «از سوء خلق پرهیز كنید كه این عمل سرانجام صاحب خود را به آتش دوزخ گرفتار میكند». (5) شاید بگویید: "ای بابا ولمان کنید در این شرایط خراب کی می تواند خوش رو و خوش اخلاق باشد؟مگر برای ما اعصاب گذاشته اند ؟" بله حق با شماست برخی شرایط محیطی روح و روان ما را آزار می دهد و جایی برای آرامش نمی گذارد ،با این حال باید به این نکته هم توجه داشته باشیم که تحمل این ناملایمات برای ما آرامش دنیا و آخرت را در پی دارد. و دامن زدن به این ناملایمات علاوه بر تیره کردن دنیایمان راهی است مستقیم به جهنم و سوختن و رنج کشیدن تا ابد. امام صادق علیه السّلام فرمود : پیامبر اكرم صلّى اللَّه علیه و آله فرمود: خداوند از توبه شخصى كه داراى اخلاق بد است كراهت دارد. عرض شد كه: اى رسول خدا! این چگونه است؟ فرمود: [زیرا] هنگامى كه از گناهى توبه مىكند در گناهى بزرگتر از گناه گذشته واقع مىشود پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) می فرمایند: «اى على، سفارشى به تو مى كنم و آن را حفظ كن؛ زیرا اگر این سفارشم را حفظ كنى پیوسته در خیر و نیكى هستى. اى على، كسى كه خشمش را ـ كه بتواند آن را انجام دهد ـ فرو ببرد، خداوند در روز قیامت امنیت و ایمانى مى دهد كه مزه اش را مى چشد». (7) پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله) فرمودند: «إِذا غَضِبْتَ فَاسْكُتْ؛ هرگاه خشمگین شدى سكوت كن». (8) اگر ما همین یک سفارش از پیامبر عزیزمان را رعایت کنیم شاهد این همه حرمت شکنی و فحاشی و قتل و ...در جامعه نخواهیم بود. ما باید بیاموزیم به جای کج خلقی و بد اخلاقی و جدال با همدیگر ،به خاطر رضای خداوند متعال شایسته ترین رفتار را به عنوان یک انسان داشته باشیم نه چون حیوانات وحشی فقط در فکر دریدن همدیگر باشیم . از امام كاظم (علیه السلام) نقل شده كه فرمودند: «مَنْ كَفَّ غَضَبَهُ عَنِ النّاسِ، كَفَّ اللّهُ عَنْهُ غَضَبَهُ یوْمَ الْقیامَةِ؛ هر كس خشمش را از مردم باز دارد، خداوند نیز در روز قیامت خشمش را از او باز خواهد داشت». (9) پیامبر گرامى اسلام (صلى الله علیه وآله) فرمودند: «إِذا غَضِبَ أَحَدُكُمْ، فَلَیتَ وَضَّأْ بَالْماءِ الْبارِدِ، فَاِنَّ الْغَضَبَ مِنَ النّارِ؛ هرگاه یكى از شما خشمگین شد، با آب سرد وضو بگیرید، زیرا خشم از آتش است». (10) امام علی (علیه السلام) می فرمایند: «شَرُّ النَّاس مَن لایعفُوا عَن الزِّلّة وَ لا یستُرِ العَورَة؛ بدترین مردم کسی است که از لغزش دیگران عفو و گذشت نکند و عیب‌پوشی ننماید». (11)
