تدریس زبان انگلیسی در دوره ابتدایی چقدر ضرورت دارد؟
● آموزش زبان، انتقال فرهنگ را در پی دارد
آموزش زبان انتقال فرهنگ را به دنبال دارد اگر قرار باشد با آموزش زبان انگلیسی از مقطع ابتدایی، دانش آموزان با یک تغییر فرهنگ مواجه شوند، لازم است دقت نظر بیشتری در مورد اجرای این طرح صورت گیرد و نباید عجولانه تصمیم گرفت.
خانم فاطمه قربانی معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در گفت وگو با خبرنگار سرویس گزارش روز کیهان با اشاره به این که در حال حاضر ضرورتی برای ورود درس زبان انگلیسی به مقطع ابتدایی دیده نمی شود، در توضیحاتی می گوید: «باید ببینیم از آموزش زبان انگلیسی چه هدفی داریم، اگر قرار باشد در دوره کودکی و در مقطع ابتدایی بچه ها زبان دومی را یاد بگیرند، نکات ریز و ظریف زیادی وجود دارد که از تمام جهات باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد. حدود ۳/۲ جمعیت دانش آموزی کشور را روستاییان و عشایر تشکیل می دهند واگر قرار باشد بچه ها همزمان دو زبان را آموزش ببینند برای این افراد آموزش ها بسیار سنگین خواهد بود.»
خانم قربانی می گوید: «با توجه به این که آموزش زبان، انتقال فرهنگ را به دنبال دارد، اگر هدف از یادگیری زبان دوم برقراری ارتباط باشد و به دانش آموز کمک کند که وی بتواند فرهنگ اصیل اسلامی را توسعه دهد، خیلی خوب است، اما اگر آموزش زبان خارجی به گونه ای در اجرا عملیاتی شود که فرهنگ دیگری را وارد خانواده ها و جامعه کند خطرناک است بنابراین نباید در ورود آموزش زبان انگلیسی به مقطع ابتدایی عجولانه تصمیم گرفت.»
وی اضافه می کند: «با توجه به این که تمام رفتارها و شخصیت بچه ها در دوران ابتدایی شکل می گیرد، هر نوع آموزشی نیز در این تغییر رفتار تاثیر بسزایی دارد و اجرای طرح مذکور نیز نیاز به کار کارشناسی بسیار دقیقی دارد.»
خانم قربانی می گوید: «باید ببینیم آموزش زبان انگلیسی چگونه می تواند در توسعه فرهنگ اصیل اسلامی موثر باشد، اگر این آموزش زودهنگام به اشاعه این فرهنگ کمک می کند، در اجرا تمام زیرساخت های آن باید آماده شود. اما با توجه به شرایط موجود ورود زبان انگلیسی به دوره ابتدایی هیچ کمکی در این مورد نمی کند، چون دانش آموزان تا زمانی که به زبان فارسی تسلط کامل نداشته باشند، در برقراری ارتباط نمی توانند تاثیرگذار باشند.»
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در ادامه به گستردگی دامنه زبان فارسی اشاره می کند و می گوید: «بچه ها در مقطع ابتدایی باید به حضور در کلاس و یادگیری علاقه مند شوند و با درس خواندن انس و الفت برقرار کنند و بتوانند با الفبای فارسی مانوس شوند، در این دوره باید بحث تفکر و پژوهش محوری را در آنها نهادینه کنیم و دانش آموزان را برای ورود به یک زندگی اجتماعی آماده سازیم تا بتوانند با گروه و اجتماع تعامل برقرار کنند، اگر قرار باشد در این دوره محتوای درسی و آموزشی زیادی به آنها تحمیل کنیم، با رویکردهای فوق مغایرت به وجود آورده ایم، بچه ها در این دوران باید به دور از اضطراب و نگرانی در کلاس درس حضور یابند و با دوستان و معلمان ارتباط برقرار کنند تا آرام آرام مهیای آموزش و یادگیری شوند و معلمان بتوانند در کمال آرامش آنها را برای یادگیری های بیشتر و هدفهای بعدی آماده سازند.»
خانم قربانی در ادامه به والدین توصیه می کند از ثبت نام بچه های مقطع ابتدایی در کلاسهای جنبی و خارج از ساعات درسی و رسمی مدرسه جدا خودداری کنند. وی در توضیحات بیشتری در این مورد، می گوید: «والدین نباید آرزوهای محقق نشده خود را در فرزندان جست وجو کنند و با پر کردن اوقات فراغت بچه ها در کلاس های مختلف زبان یا کمک درسی ها و... آنها را خسته و دلزده از درس و تحصیل کنند.»
● آموزش زبان انگلیسی در دوره ابتدایی، طرحی عجولانه و نسنجیده
در سیستم آموزش و پرورش کشور باید با برنامه ریزی حرکت کرد و در راستای تحقق سند چشم انداز ۲۰ساله قدم برداشت.
دکتر طیبه صفایی نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات و نماینده مردم تهران در گفت وگو با گزارشگر کیهان با اشاره به دیدگاه های ارزشمند رهبر معظم انقلاب در خصوص اهداف تحول بنیادین در آموزش و پرورش می گوید: «هر نوع تحول در نظام آموزش و پرورش با هدف بالا بردن کیفیت و براساس نیازهای کشور صورت می گیرد، بنابراین هر طرح یا لایحه ای که تنظیم می شود باید این دو فاکتور را داشته و در جهت پیشرفت و تحقق عدالت در کشور باشد، طرح هر برنامه ای بدون این موارد جایگاه علمی ندارد.»
دکتر صفایی اضافه می کند: «بحث ورود آموزش زبان انگلیسی به مقطع ابتدایی، طرحی نسنجیده است، چون قبل از اینکه یک دانش آموز ابتدایی با فرهنگ اصیل اسلامی، اندیشه های ناب حضرت امام و مهمتر از همه زبان فارسی آشنایی پیدا کند و این زبان شیرین را درک نماید، می خواهیم او را با یک زبان بیگانه که با برنامه های چشم انداز توسعه همخوانی ندارد، آشنا کنیم.»
وی می گوید: «اگر قرار باشد زبان دیگری به دانش آموزان آموزش داده شود، اول باید زبان قرآن و اصول دینی را به آنها آموزش دهیم تا زمینه تحقق فرهنگی فراهم شود.»
دکتر صفایی با اظهار تاسف از این که غرب گرایی در جامعه در بحث آموزش زبان انگلیسی رایج شده است، می گوید: «این مسئله هم یکی دیگر از مقوله های تهاجم فرهنگی است، چون قبل از اینکه دانش آموزان وارد مدرسه شوند، با این تفکر غلط از سوی برخی از خانواده ها مواجه می شوند که اگر بچه ها با زبان انگلیسی آشنا شوند، گنجینه لغاتشان افزایش می یابد و یک برتری نسبت به سایر افراد پیدا می کنند، در حالی که اگر همین والدین فراموش نکنند جامعه ما یک جامعه اسلامی است و باید تلاش کنند که دانش آموزان در زمینه گسترش فرهنگ قرآنی گام بردارند،یقین بدانند آینده خود و فرزندانشان را بیمه کرده اند.»
نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس می گوید: «باید خیلی مراقب باشیم تا قبل از این که بچه ها فهم و درک مشترکی از زبان فارسی کسب نکرده اند، آنها را به وادی آموزش زبان بیگانه نکشانیم.»
دکتر صفایی ضمن انتقاد از حرکت نکردن هدفمند معاونت پرورشی در آموزش و پرورش می گوید: «از این معاونت هیچ خروجی مثبتی ندیدیم، هدف این معاونت گسترش فرهنگ قرآنی در سیستم آموزشی بود که متاسفانه طبق برنامه ریزی حرکت نکرده است.»
وی اضافه می کند: «با توجه به جنگ نرم دشمن، هر کاری در این حوزه انجام دهیم کم است و متاسفانه الان معاونت پرورشی در آموزش و پرورش نداریم و این در حالی است که رهبر معظم انقلاب مسائل فرهنگی را اولی دانستند و رئیس جمهور هم سال را سال فرهنگی نامگذاری کرده و کارگروه فرهنگ و هنر تشکیل دادند، حال چرا در این شرایط حساس که نیازمند حمایت معاونت پرورشی هستیم، با جای خالی آن مواجه می شویم، جای تامل دارد!»
«ناگهان از گوشه ای یک نفر تشخیص داده که باید ما به کودکان دبستانی از کلاس اول یا حتی پیش دبستانی، زبان انگلیسی یاد بدهیم؛ چرا؟ وقتی بزرگ شدند، هرکس نیاز دارد می رود زبان انگلیسی را یاد می گیرد، چه قدر دولت انگلیس و دولت آمریکا باید پول خرج کنند تا بتوانند این طور آسان زبان خودشان را در میان یک ملت بیگانه ترویج کنند؟ ما برای ترویج زبان فارسی چه قدر در دنیا مشکل داریم؟ خانه فرهنگ ما را می بندند، عنصر فرهنگی ما را ترور می کنند، ده جور مانع در مقابل رایزنی های فرهنگی ما درست می کنند، چرا؟ چون در آنجا فارسی یاد می دهیم، ولی ما بیاییم به دست خود مفت و مجانی به نفع صاحبان این زبان که مایه انتقال فرهنگ آنهاست این کار را انجام دهیم! البته بنده با فراگرفتن زبان خارجی صددرصد موافقم، نه یک زبان بلکه ده زبان یاد بگیرند؛ چه اشکالی دارد؟ منتها این کار جزو فرهنگ جامعه نشود.»
متن فوق بخشی از بیانات حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب است که در دوازدهم اردیبهشت ماه سال ۸۴ در جمع فرهنگیان و معلمان استان کرمان ایراد فرمودند: درحالی که رهبر معظم انقلاب با صراحت بیان فرمودند که آموزش زبان انگلیسی نباید جزو فرهنگ جامعه باشد، این تصور که این روزها بی سوادی معیارهای بیشتری پیدا کرده یا ناتوانی در خواندن و نوشتن دیگر تنها دلیل بی سوادی نیست و همه دانش آموزان باید از دوره ابتدایی آموزش زبان انگلیسی را آغاز کنند، باوری کاملا غلط است.
به زغم برخی، امروزه مسلط نبودن بر زبان انگلیسی یکی از مصادیق بارز بی سوادی است که در برابر این ادعای غیرعقلانی باید اذعان داشت، سبک آموزش زبان در سیستم آموزشی کشور تا به امروز روند نسبتا خوبی را طی کرده است، هرچند خالی از اشکال هم نیست، اما این توجیهات ضرورت آموزش زبان انگلیسی در دوره ابتدایی را هم ایجاب نمی کند.
حضور گسترده دانشجویان و نخبگان کشور در مجامع علمی بین المللی دلیل روشنی بر رد ادعای مدعیان طرح مذکور است. چون تمام دانشجویان و دانش پژوهان با سیستم فعلی آموزشی زبان انگلیسی را ازمقطع راهنمایی آغاز کرده و در سطوح بالاتر برای رفع نیازهای علمی، دانش خود را ارتقا دادند.
