بررسي استراتژي مايكروسافت در مقابل منبع‌باز
چهره واقعي مايكروسافت
مايكروسافت در يكي‌دو سال اخير، رويكردهاي مختلفي براي منبع‌باز داشته است. در حالي كه بسياري از اشخاص گمان مي‌كنند اين شركت به دنبال گسترش سيستم‌هاي اطلاعاتي خود از طريق شيوه نوين تجارت، يعني تجارت منبع‌باز است و راه شركت‌هايي مثل گوگل را دنبال مي‌كند، اما با مرور اطلاعاتي كه از اين شركت به بيرون درز كرده، مي‌توان پشت سر استراتژي‌هاي اين شركت، قصد ديگري بجز دسترس‌پذير‌كردن اطلاعات براي همگان را يافت.
متن زير يادداشت داخلي مايكروسافت در سال 1991 است كه در آن به سيستم‌عامل OS/2 آي‌بي‌ام حمله شده و قرار است از طريق يك شيوه نامحسوس، اين سيستم‌عامل را از رده خارج كند. نويسنده يادداشت، يوزف كراوتساك است كه در حال حاضر مدير بخش برنامهنويسي گروهي نرم‌افزار آوتلوك در مايكروسافت است. اينها فقط 3 جمله از اين يادداشت محرمانه است:
شيوه جديدي از برنامهنويسي براي اين محصول تهيه شود كه آي‌بي‌ام ديگر نتواند ادعا كند نرمافزارهاي ويندوزي با آن سيستم‌عامل همخواني دارد. برنامه‌هاي ويندوزي بايد طوري طراحي شوند كه اجراي آنها روي آي‌بي‌ام غيرممكن باشد تا بنابراين سيستم‌عامل OS/2 سيستم‌عاملي غيركاربردي و غيرهمخوان با ويندوز به مشتريان معرفي شود. اين نكته جالبي است كه مايكروسافت نخست ناهمخواني‌اي ايجاد كرد كه برنامه‌هاي كاربردي ويندوز روي OS/2 اجرا نشوند. بعد اعلام كرد مشتريان نبايد OS/2 را بخرند چون برنامه‌هاي كاربردي مايكروسافت روي آن درست اجرا نمي‌شود.
اما ممكن است عده‌اي تصور كنند كه اين ماجرا متعلق به سال 1991 است و با گذشت 20 سال از آن دوران، مايكروسافت جديدي در حال توسعه نرم‌افزاري است، در حالي كه با مطالعه مدارك و اسناد اخير ناول، مايكروسافت و SEC در ماه مارس سال 2010، مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه استراتژي مايكروسافت تغيير چنداني نكرده است. اين موافقت‌نامه با عنوان «گسترش همكاري دروني مايكروسافت ـ ناول از طريق اوپن ايكس‌ام‌ال» بسته شده است.
اين ماجرا مربوط به كاري است كه مايكروسافت با ناول آغاز كرده بود و از اين شركت مي‌خواست كه در ازاي پولي كه مايكروسافت مي‌پردازد، ناول كاري بكند كه اوپن ايكس‌ام‌ال بشدت بدنام مايكروسافت، در ظاهر براي همكاري دو جانبه مناسب باشد. ناول از مارس در حال كار كردن روي اين پروژه است تا كاري كند كه اوپن آفيس يك‌جورهايي قابل همكاري داخلي و متقابل باشد، اما همان‌طوري كه در ادامه خواهيد ديد، قرار است طوري رفتار شود كه اوپن‌اكس‌ام‌ال مايكروسافت در جايي به كار گرفته و مفيد واقع شود.
از زماني كه مايكروسافت و ناول موافقت‌نامه صلح، حق اختراع و يك موافقت‌نامه ديگر همكاري فني امضا كردند، براي اهالي منبع‌باز شك‌هايي وجود داشت كه حالا مي‌دانيم همه آن شك‌ها و گمانه‌زني‌ها درباره كاري كه ناول با اوپن‌آفيسش مي‌كرد، درست بوده و اين توافق كاري تا نوامبر 2011 اعتبار دارد كه نشان مي‌دهد اين داستان همچنان ادامه دارد.
3 هدف اصلي پروژه
الف: افزايش همكاري‌هاي داخلي مايكروسافت آفيس و ناول اوپن‌آفيس از طريق بهبود قابليت حمل داده و فعال‌سازي پشتيباني پيش‌فرض از استاندارد اوپن ايكس‌ام‌ال.
نكته: تمام اشارات در اين سند همكاري به محصولات اوپن‌آفيس ناول (همان‌طور كه در قرار داد آمده) اشاره دارد.
ب: قدرتمندتر كردن اكوسيستم اوپن ايكس‌ام‌ال با ايجاد فروشندگان نرم‌افزار.
ج: بالا بردن كيفيت استاندارد اوپن ايكس‌ام‌ال از طريق همكاري بيشتر پياده كنندگان در زمينه برطرف كردن آلودگي، بهبود كيفيت و جهت‌گيري استراتژيك. به اين ترتيب از اهداف پروژه مي‌توان به حضور ناول به عنوان يك پياده كننده فعال در نگهداري و تكامل استاندارد اوپن ايكس‌ام‌ال نام برد. همكاري ناول در اين استاندارد به گونه‌اي است كه با رشد نياز به محصولات نرم‌افزاري مدرن بيشتر مي‌شود. (پشتيباني مناسب از نرمافزارهاي قبلي و پياده‌سازي ابزار كافي براي پياده‌‌كنندگان به منظور نوآوري در جهت رفع نياز مشتريان، رسيدن به درجه مناسبي از پايداري براي اين استاندارد و غيره) ناول به عنوان پياده كننده درجه اول استاندارد اوپن ايكس‌ام‌ال شناخته مي‌شود و به‌طور فعال تجارب خود را با ديگر جامعه اوپن‌ايكس‌ام‌ال به اشتراك مي‌گذارد.
مايکروسافت مجموعه‌اي از ابزارها و مستندات فني منبع باز منتشر کرده که طوري طراحي شده‌اند که به چندوضعيتي و انعطاف‌پذيري اسناد آوتلوک کمک کنند. بخصوص مواد خامي که به‌عنوان داده در فايلهاي pst به کار مي‌روند به‌گونه اي قابل حمل‌اند که کاربران تجاري و دولت با آسودگي بيشتري آنها را ذخيره، اصلاح يا به اشتراک بگذارند
اما آيا مي‌توان گفت كه هدف از اين پروژه همكاري، ايجاد همخواني و پشتيباني كامل است؛ طبق اين سند همخواني بين نسخه ناول اوپن آفيس با مايكروسافت آفيس و بهبود پشتيباني مدنظر است نه پشتيباني كامل. اين سند همچنين از شما مي‌خواهد كه از استاندارد استفاده كنيد ولي الگوبرداري‌هايتان از محصولات مايكروسافت باشد.
اين سند مي‌گويد «بهبود» پشتيباني و همخواني بين اوپن آفيس و فقط نسخه ناول با مايكروسافت آفيس. فقط بهبود و نه پشتيباني كامل. مقداري از استاندارد استفاده كنيد اما آشكارا از محصولات مايكروسافت الگو بگيريد.
سوال ديگر اين كه چگونه ماجراي همخواني كامل مي‌تواند مطرح باشد وقتي الحاقات مايكروسافت در استاندارد جاي نمي‌گيرد در حالي كه مايكروسافت مالكيت شخصي‌ا‌‌‌ش را بر آنها ابراز و اعمال مي‌كند؟ پاسخ و هدف واقعي اين است كه آرايش اوپن ايكس‌ام‌ال به نوعي مشروع به نظر برسد و آن هم از طريق ايجاد اين توهم كه «همكاري فعال در پياده‌سازي» وجود دارد و اين نقش ناول است.
آ‌نچه ناول براي انجامش استخدام شده به‌طور اخص بر اين موضوع تأكيد دارد كه محصول مايكروسافت را به بستر جديدتري منتقل كند نه اين كه استانداردي را در سيستم ديگر پياده كند. بنابراين مايكروسافت موظف نيست يك استاندارد مانند باقي استانداردها بسازد و در همكاري با ديگران به صورت مساوي كار بكند.
كراوتساك در حال حاضر مدير گروه برنامه‌هاي مايكروسافت در دپارتمان آوتلوك است و همان‌طور كه اشاره كرديم، مي‌توان بررسي كرد كه زمينه كاري وي در حال حاضر چه چيزي است.
مايكروسافت مجموعه‌اي از ابزارها و مستندات فني منبع‌باز منتشر كرده كه طوري طراحي‌شده‌اند كه به چندوضعيتي و انعطاف‌پذيري اسناد آوتلوك كمك كنند. بخصوص مواد خامي كه به‌عنوان داده در فايلهاي pst به كار مي‌روند به‌گونه‌اي قابل حمل اند كه كاربران تجاري و دولت با آسودگي بيشتري آنها را ذخيره، اصلاح يا به اشتراك بگذارند.
جوزف كراوتساك گفته است كه مايكروسافت خوب مي‌داند كه مشتريانش در محيط‌هاي پيچيده و ناهمگوني فعاليت مي‌كنند و به استفاده از داده در بسترها و نرمافزارهاي مختلف نياز دارند. در اين حالت، همكاري دروني قابليتي است كه مي‌تواند داده را از طريق فايلهاي PST آوتلوك به چندين بستر و برنامه منتقل كرده و از هر كدام از آنها براي توسعه اين فايل‌ها استفاده كند.
ابزارهاي جديد و مستندسازي‌ها به برنامه‌نويسان و توسعه دهندگان اجازه مي‌دهد ابزارهاي جديدي بسازند كه مي‌تواند با مايكروسافت آوتلوك همكاري داشته و داده‌هاي آن را ذخيره كند. وي همچنين گفته است: «در حالي كه اين مساله كاملا نامحسوس است، ما ايمان داريم وجود رقابت و انتخاب، ما را موفق‌تر خواهد كرد و فرصت‌هاي جديدي براي مشتريان، شركا و توسعه دهندگان ايجاد مي‌كند.»
از ديدگاه سازماني، پيشنهادات جديد مايكروسافت به سازمان‌هاي دولتي يا وزارتخانه‌‌هايي كه بخش مرتبط با اسناد را دارند، اجازه مي‌دهد بستري براي به اشتراك‌گذاري داده ايجاد كنند. طبق گفته كراوتساك، اين پيشنهاد شامل استفاده فني و استفاده از داده‌هايي است كه در پسوند PST ذخيره شده است. به اين ترتيب شركت‌ها و سازمان‌هاي دولتي مي‌توانند از اين داده‌ها استفاده كنند و ديگر نيازي به سرمايه‌‌گذاري براي ايجاد بستر مشترك براي سيستم‌هاي خود نخواهند داشت.
منبع :محمدرضا قرباني
