پایتخت ایرانی در عراق

حد و مرزهای جغرافیایی و سیاسی امروز، تیسفون را شهری در عراق می دانند اما اگر قرار باشد فرهنگ و تاریخ یک سرزمین را از مرزهای سیاسی آن جدا در نظر بگیریم، تیسفون یکی از شهرهای ایرانی عراق است که این شهر در دوران اشکانیان به عنوان پایتخت غربی ایران در منطقه میان*رودان بنا نهاده شد و در دوران ساسانی اهمیت خود را به عنوان مرکز قدرت سیاسی و اقتصادی حفظ کرد. پس از حمله اعراب به ایران، شهر تیسفون به تاراج رفت و رفته*رفته متروکه شد.

تیسفون در غرب رود دجله قرار داشته و هم پایتخت اشکانیان بوده و هم پایتخت ساسانیان. این شهر هم اکنون در 30 کیلومتری بغداد پایتخت کشور عراق قرار دارد.



http://pnu-club.com/imported/2012/08/692.jpg




تیسفون پایتخت زمستانی پادشاهان ایران بوده و بناهای آن یکی از باارزشترین بناهای به جا مانده از ایران باستان است و طاق معروف کسری یا طاق خسرو و یا ایوان مدائن در این شهر قرار دارد. این شهر در سال 637 میلادی به دست اعراب افتاد و گنجینه ساسانی در این شهر به غارت رفت.


تیسپون یا طاق کسری در واقع برگردان ایوان مدائن به زبان عربی است. این ایوان43 متر ارتفاع و 25متر پهنا دارد و بر دیوارهایی با قطر 4 تا 7 متراستوار است و در سال 1880 فرو ریخت



طاق کسری یا ایوان خسرو عظیم*ترین بنای ساسانی و یکی از شاخصه*های معماری جهان به شمار می*آید. تیسپون یا طاق کسری در واقع برگردان ایوان مدائن به زبان عربی است. این ایوان43 متر ارتفاع و 25متر پهنا دارد و بر دیوارهایی با قطر 4 تا 7 متراستوار است و در سال 1880 فرو ریخت. بر بدنه طاق کسری تصاویری از فتح شهر انطاکیه توسط ساسانیان نقاشی شده بود.



http://pnu-club.com/imported/2012/08/693.jpg



مهمترین قسمت این کاخ، که بقایای آن هنوز پابرجاست، ورودی اصلی آن است که به شکل ایوانی بلند روبه خارج ساخته شده بود و تالار مستطیل شکلی در پشت آن قرار داشته است. طاق بزرگ هلالی قسمت مرکزی را می*پوشاند و در طرفین بخش مرکزی که محور اصلی بنا را تشکیل می*داد، راهروها، اتاق*ها و تالارها با پوشش گنبدی و گهواره*ای قرار داشتند. نور تالار اصلی به وسیله 150 دریچه تأمین می*شده و طاق بزرگ ایوان کسری روی دیواره*های سرتاسری و بدون ستون بنا شده بود. قسمت جلویی هلالی بزرگ و بخشی از نمای اصلی کاخ هنوز پابرجا است.


كاخ ساسانی ها در محله سابق «اسپانبر» Aspanbar قرار داشته و مركب از حیاط*ها و تالارها و باغ*هایی بوده است كه طاق كسری امروز، در میان آن برپا بوده است. در جنوب طاق كسری خرابه*هایی بنام «خزانه كسری» وجود دارد و محل دیگری بستان كسری است كه «رومگان» نیز نامیده*می*شد



اما تیسفون اصلی در مشرق دجله حصاری به صورت كمان داشت و برج*های متعددی در این حصار بود كه آثارشان هنوز باقی است و مجموع زمینی كه در زیر آن بود از 58 هكتار تجاوز نمی*كرد و آن را به زبان عربی «مدینه العتیقه» می*نامیدند. در نتیجه كاوش*هایی كه در سال*های 1928 و 1929 در این ناحیه انجام گرفته پدیده*های كلیسایی از زمان ساسانیان پدیدار شد.



http://pnu-club.com/imported/2012/08/694.jpg



كاخ ساسانی ها در محله سابق «اسپانبر» Aspanbar قرار داشته و از حیاط*ها و تالارها و باغ*هایی تشکیل شده بود كه طاق كسری امروز، در میان آن برپا بوده است. در جنوب طاق كسری خرابه*هایی بنام «خزانه كسری» Khazanat Kersa وجود دارد و محل دیگری بستان كسری است كه «رومگان» نیز نامیده*می*شد و خسرو اول پس از فتح انطاكیه عده*ای از مردم آن شهر را به پایتخت خود انتقال داد و شهر جدید را برای آنها ساخت.



http://pnu-club.com/imported/2012/08/695.jpg



قسمتی از مدائن را كه مغرب دجله قرار دارد حصاری از آجر احاطه كرده بود و بخش مهم آجرهای آن شهر از شهر بابل به این محل حمل شده بود و در مكان قدیمترین ساختمان این شهر یعنی سلوكیه برپا شده بود. اردشیر قسمتی از آن را تعمیر كرده و آنرا «وه*اردشیر» نامید (ترجمه واژه اردشیر خوب یا خانه اردشیر). وه*اردشیر مركز عمده مسیحیان ایران و مقر «كاتولیكوس» رئیس مذهبی آنان بود و كلیسایی در آن بنا شده بود كه به فرمان شاپور دوم ویران شد و بعد از مرگ این پادشاه مجدداً آن را برپا كردند.