تشخیص نوع مرگ در آتش سوزی ها

رضا حاجي تقي تبريزي - جمشيد پورشجاع - كارشناسان بررسي علل حريق و حوادث
مقدمه:
آتش سوزي پديدهاي فراگير است كه در هر زمان احتمال وقوع آن ميباشد و باعث به بارآوردن خسارتهاي مالي و جاني سنگين ميگردد. با توجه به اينكه در صحنه هاي آتش سوزي داراي جرم، اولين نفراتي كه وارد صحنه ميشوند از كارشناسان بررسي علل حريق و حوادث هستند به هنگام چنين مواردي اشخاص حقوقي از قبيل نيروي انتظامي، قضات، ادارات بيمه و يا اشخاص حقيقي، خواستار علت حادثه بوده و كارشناسان اين سازمان را ملزم به جواب مينمايند.

فایل پیوست 11944

به همين منظوربايد گزارش علتيابي حريق با ارائه دلايل و مدارك معتبرصورت پذيرد. به همين لحاظ كارشناس از صحنه عكسبرداري و فيلمبرداري نموده و همچنين يادداشتهاي لازم و كروكي از محل تهيه كرده و يك گزارش كامل و مستدل نوشته ميشود كه در صورت لزوم به مقدمات ذيصلاح تحويل شود.
بررسي صحنه حريقهاي داراي مقتول
پيشگفتار
در رابطه با آتش سوزي هاي داراي مقتول، نياز به تحقيقات و بررسي هاي بيشتر و با جزييات كاملتري نيست به حريقهاي معمولي و عادي ميباشد. در چنين مواقعي حضور كارشناس علتيابي حريق و افسر جرمشناس علتيابي حريق و افسر جرمشناس در صحنه نقش بسزايي دارد. اطلاعات افسر جنايي در علتيابي حريق، در جمعآوري نمونه هاي مشخص و روشن در صحنه مفيد است و بالعكس، به لحاظ تخصص نداشتن افسر جنايي در حريق، وي نيازمند راهنمايي هاي كارشناس حريق ميباشد تا بتواند به علت وقوع آتش سوزي پيبرد.
علت مرگ در آتش سوزي هاي داراي مقتول
علت مرگ در حريقها ميتواند به سه حالت زير صورت گيرد:
1 - مرگهايي كه بر حسب تصادف و بياحتياطي افراد است.
2 - حريقهايي كه خود عامل سوزاندن است (خودسوزي)
3 - آتش سوزي هاي عمدي (قتل يا جنايت)
1 - 1 - مرگهايي كه بر حسب تصادف و بي احتياتي اتفاق ميافتد به دو صورت ميباشند.
الف - جايي كه افراد بر حسب تصادف و اتفاقي در معرض آتش قرار گرفتهاند و نميتوانند به دلايلي خاص از صحنه آتش سوزي خارج و باعث خفگي و سوختگي و در نهايت فوت آنها ميگردند. علت وقوع آتش سوزي عموما ميتواند از منابع حرارتي روباز روشن، وسايل سوزاننده، اتصالي برق و غيره باشد.
ب - درجايي كه اشخاص دچار حوادث و يا مريض رواني و تواما باعث توسعه يك حريق شده باشند.
2 - 1- خودكشي به وسيله سوزاندن خود كه همان در اصطلاح خودسوزي است رخ داده باشد. براي تشخيص خودسوزي، افسر كارشناس بررسي حريق از يك سري فاكتورهاي تخصصي در زمينه سوختگي بدو و آثار و علايم موجود در صحنه كه به شرح ذيل بوده پي به اين مطلب ميبرد.
1 - بررسي بر روي شخص يا اشخاص سوخته شده بر روي بدن:
غالبا افرادي كه قصد خودكشي دارند، به روي خودشان مايعات قابل اشتعال (نفت، بنزين) ميريزند و به لحاظ در دسترس بودن نفت در محيط، بيشتر از اين نوع مواد مورد استفاده قرار ميدهند و از بوي آن برروي لباس يا بدن سوخته شده قابل تشخيص ميباشد و بيشتر از ناحيه سر و سينه و دستها، به دليل آلودگي، دچار سوختگي ميشوند.
2 - حالات چگونگي افتادن فرد يا افراد سوخته شده:
معمولا اين نوع افراد در ناحي هاي كه دست به چنين عملي ميزنند در يك جا ثابت نمانده و به لحاظ شدت درد و حرارت شروع به حركتي مينمايند و از صحنه اوليه (كانون) فاصله ميگيرند.
3 - بررسي از صحنه حريق:
در چنين آتش سوزي هايي ظروف مايعات قابل اشتعال (نفت، بنزين) و منبع آتشزنه (كبريت) در صحنه نزديك فرد سوخته شده اغلب وجود دارد كه ظرفيت ظروف نسبت به مايع ظرف ريخته شده آن به بدن سوخته ظرده و همچنين آثار سوختگي بر روي بدن گوياي اين مطلب است. ضمنا اگر در محيط بسته اين عمل صورت بگيرد اثرات بدن شخص كه بر روي كف، ديوارها در اثر برخورد بيانگر خودسوزي يا بيهوش بودن فرد قبل از آتش سوزي ميبوده است.
يادآور ميشود كه اندازه ظرف مايعات قابل اشتعال استفاده شده با توان بدني و قدرت جسماني و اندازه دستهاي فرد نيز عامل بريدن به اين بيان ميباشد.
4 - بررسي حالات روحي و رواني و جسماني فرد قبل از وقوع حريق:
ضمنا گونهاي از خودسوزي ها و خودكشي ها نيز در مكانهاي عمومي انجام مي شود.
3- آتش سوزي به قصد دشمني (حريق عمدي)
حريق عمدي: هر شخصي كه به صورت غيرقانوني در صدد صدمه زدن و نابود كردن اموال و دارايي و به مخاطره انداختن زندگي ديگران خود و نابودي ديگران باشد يك جاني خطرناك محسوب ميشود.
حريق عمدي به دو دسته اصلي تقسيم ميشود:
1 - حريق عمدي بدون سبب و انگيزه
2 - حريق عمدي با سبب و انگيزه
1 - 1 - حريقهاي خرابكارانه و صدمه زدن و مردمآزاري توسط افراد نامتعادل و خسته به وجود ميايد.
حريقهاي عمدي بدون سبب و انگيزه هستند.
2 - 1 - حريقهاي عمدي با سبب و انگيزه ميتواند به دلايل خاص صورت بگيرد.
الف - كاركناني كه از محل كار خود اخراج و جهت تلافي نمودن اقدام كارفرما و رئيس خود به اين كار دست ميزنند.
ب - تقلب و كلاهبرداري جهت گرفتن حقبيمه، يعني سوزاندن اموال و اجناس كهنه و فرسوده به جاي اجناس نو.
ج - كم رونق شدن كسب و تجارت.
د - از بين بردن مدرك و دلايل جرم؛ مثل: قتل، سرقت يا ورود غير قانوني.
ه - ارعاب و ايجاد ترس و وحشت در مردم جهت آتشافروزي.
3 - 1 - درتشخيص سوزاندن شخص (قتل) به دليل سرپوش گذاردن و پنهان نمودن قتل و يا از بين بردن اسناد و مدارك با ارزش صورت ميگيرد. به شرح ذيل ميباشد:
1 - مقدار مايعات قابل اشتعال
2 - نداشتن ترك سوختگي بر روي شكم به لحاظ نفس نكشيدن
3 - حالات درگيري بودن در صحنه حريق (آثار ضرب و جرح)
4 - ظرفي كه حالات پاشندگي دارد ( يعني مايعات قابل اشتعال اگر هم در محيط بسته بوده به صورت پاشيده شدن بر روي ديوار و اجناس قابل رؤيت ميباشد).
5 - وجود ابزار قتاله درصحنه (اسلحه گرم يا سرد)
6 - سالم بودن بدن بواسطه مماس بودن بر زمين
7 - سوختگي بيشتر قسمتهاي بدن در مجاورت زمين
8 - محاسبه شيب كف زمين
9 - وضعيت غيرطبيعي و غير معمول سوختن جسد و اجناس
10 - عدم وجود دود در داخل بيني و ريه (عموما توسط پاتولوژيست پزشكي قانوني مشخص ميشود).
11 - عدم حركت و رفلكسي بدن كه غالبا دست و پاي وي به صورت صاف و كشيده و يا اين كه در يك ناحيه از جلو يا پشت بيشتر سوخته شده است.
12 - مشاهده چندين حريق جداگانه كه تقريبا در يك زمان به وقوع پيوسته است.
13 - جاهايي كه احتمال احتراق خود به خود وجود ندارد و خطر حريق كم است.
14 - بوهاي غير معمول و غيرطبيعي از قبيل بنزين نفت به طور قابل ملاحظهاي به مشام ميرسد.
15 - به همريختگي اجناس و لوازم در محيط و يا قرار نگرفتن اجناس به طور معمول در جاي مناسب خود.
16 - آتش سوزي هاي كوچك بدون علت در قسمتهاي دفاتر ثبت، امور مالي و زونكنهاي فاكتور