مقاله انواع هنجارهای اجتماعی
انواع هنجارهاى جامعه
انواع هنجارهاى جامعه
• رسوم اجتماعی
• میثاق اجتماعی
• آداب اجتماعی
• سنت‌های اجتماعی
• مقررات اجتماعی
• رسوم اخلاقی
• تشریفات اجتماعی
• شیوه‌های قومی
• قوانین اجتماعی
رسوم اجتماعى
رسوم اجتماعى عبارت از مجموعه کنش‌هاى يکسانى است که براثر تکرار فراوان در طول زمان تثبيت شده و برطبق الگوئى که معمولاً از طرف گروه به‌خصوصى پذيرفته شده انجام مى‌گيرد. در اصل مفيد فايده است. مانند: رسم مهمان‌نوازي، يا خواستگارى زن به‌وسيله مرد و... .
رسوم اخلاقى
هرگاه آداب و رسوم نه تنها به‌طور کلى و رسمى در گروهى اجراء شود بلکه در عين حال مبنى بر ارزش‌ها و احساساتى باشد، به‌طورى که عدم تمکين بدان موجب اجراء مجازات شديدى از جانب گروه گردد، آنگاه اين رسوم به نام ”رسوم اخلاقي“ خوانده مى‌شود.
ميثاق اجتماعى
رسمى است که براثر وضعيت خاصى به‌وسيله عده‌اى از افراد جامعه برقرار مى‌شود. به اين معنى که اين عده، با هم عهد و پيمان مى‌بندند که در امرى متحداً اقدام کنند. مثلاً عده‌اى از دانشجويان تصميم مى‌گيرند به علت گرانى هزينه‌ٔ دانشگاه از رفتن به کلاس خوددارى کنند يا عده‌اى از مردم به علت گرانى برق از مصرف آن خوددارى نمايند.
تشريفات اجتماعى
برخى از رسوم اجتماعى است که در موارد رسمى معين و خاصى انجام مى‌گيرد. مانند: تشريفات پذيرائى رسمى از ميهمان در جشن‌هاى بزرگ.
آداب اجتماعى
برخى از رسوم اجتماعى است که به‌منظور رعايت ”قواعد نزاکت“ انجام مى‌گيرد. مانند: آداب غذاخوردن، آداب سخن گفتن و آداب لباس پوشيدن.
شيوه‌هاى قومى
برخى از رسوم اجتماعى کهن است که در ميان يک گروه فرهنگى متجانس که داراى فرهنگ قومى (فولکلور) خاصى هستند مراعات مى‌شوند. مانند: لباس قاسم‌آبادى يا سحرخيزى در بين مردم روستائى ايران، يا رسم ”تپلاچ“ در ميان قبائل ”کواکى يوتل“ ساکن در شمال غربى اقيانوس آرام.
سنت‌هاى اجتماعى
رسمى است دقيق و عمومى که از ديرگاه برجا مانده است مانند: عيد نوروز، شب يلدا، سنت‌هاى دينى و... سنت‌ها معيارهائى است که از ديرزمانى به‌وسيلهٔ سالمندان در زندگى جاى‌گير شده و متوجه هدف‌هاى تعيين شده عمومي، ولى گريز‌ناپذير مى‌باشد.
کسانى که رفتارشان از خارج، تحت نظارت معيارهاى فرهنگى قديم، علقه‌هاى خويشاوندي، مذهب، آداب و رسوم و مانند آن قرار مى‌گيرد ”سنت“ خوانده مى‌شود.
قوانين اجتماعى
رسمى است که با خواست و آگاهى در مجالس قانون‌گذارى وضع مى‌شوند و براى نقض آنها نيز مجازات‌هائى پيش‌بينى شده است.
مقررات اجتماعى
رسم‌هائى است که به‌وسيله سازمان‌هاى مختلف اجتماعى به‌وجود مى‌آيد و ضمانت اجرائى و کيفرى آن به اندازه قوانينى که از مجالس مى‌گذرد نيست و هر سازمانى بنابر مقتضيات و شرايط خاص خود به تدوين مقررات اجتماعى مى‌پردازد. مانند مقررات راهنمائى و رانندگى که در صورت تخطى از آن در نهايت به پرداخت جريمه يا حداکثر زندان کوتاه‌مدت منجر شود در صورتى که نقض قوانين ممکن است حتى تا اعدام کشيده شود.
