کاهش و افزایش مهر در نکاح

فایل پیوست 11702

یکی از مشکلات مبتلا به نهاد خانواده اختلاف و کشمکش بر سر میزان مهریه زوجه،نحوه پرداخت وافزایش یا کاهش آن است.

"در حال حاضر بخش بزرگی از دعاوی مطرح در نزد مراجع قضایی به اختلاف بین زوجین بر سر چگونگی پرداخت مهریه ومیزان آن و اجراییه های صادره در این ارتباط اختصاص دارد."
یکی از مسایل مهمی که در جامعه ی امروزما، در چهارچوب موضوع تشکیل خانواده وبه طور منجز در بحث نکاح ومبتنی بر تغییر وتحولات اقتصاذی واجتماعی و فرهنگی دهه های اخیر خودنمایی می کند، بحث صداق یا مهر در نکاح است. که در خصوص نحوه تعیین نوع ومیزان وچگونگی تعدیل و پرداخت ونحوه و زمان تادیه ی آن بین زوج های جوان وخانواده های آنها گفتگووبحث های همیشگی وجود دارد.
افزایش مهر پس از عقد نکاح وگاهی نیز کاهش آن پس از شروع عملی زندگی مشترک می انجامد.در هر صورت برای اینکه این تغییر وتحولات وتعهدات دگرگون شده ی مالی زوجین به یکدیگر جامعه ی عمل بپوشاند لازم است توافقات بعدی ایشان برای دستیابی به ضمانت اجرایی همانند توافق اولیه نکاح در یک قالب حقوقی مستند شده وقابلیت حقوقی پیدا کند.
صداق عبارت است از مالی که به مناسبت عقد نکاح مرد ملزم به دادن آن به زن است .
اقسام مهر:1)مهرالمسمی 2)مهر المثل 3)مهرالمتعه است .
ودر فقه: مالی است که زن به عقد ویا آمیزش حقیقی بعدازعقد مستحق می شود یا به عبارتی دیگر مالی است که زن پس از نکاح مستحق دریافت آن از شوهر می گردد .ودارای نام های متعددی از قبیل :مهر،صداق،نحله،اجر،فریضه،� �باء،عقدوعلائق است.
در قانون مدنی ایران تعریفی از مهر ارائه نشده است وفقط احکام آن بیان گردیده است در این باره در قران کریم آمده است (آیه 4سوره نساء) :"به زنان مهرشان را به عنوان بخشش الهی بدهید واگر آن را به دلخوشی به شما ببخشندآن را حلال وگوارا بخورید."
وهمجنین در آیه (24سوره نساء): مهرشان را به آنان بپردازید ودر آنچه پس از مهر مقرر به آن تراضی کنید گناهی بر شما نیست .
مطابق ماده 1078قانون مدنی :هر چیزی را که مالیت داشته باشد و قابل تملک باشد می توان مهر قرار داد.مهر ممکن است عین معین باشد منفعت ویا عمل باشد(البته کاری را می توان به عنوان مهر قرار داد که ارزش اقتصادی داشته باشد)مانند تعلیم زبان خارجه وهنر.
وهمچنین مهر ممکن است نه عین معین باشد نه منفعت ونه عمل معین بلکه ممکن است حق باشد .این حق اعم است از حق دینی وحق عینی .
از نظر میزان مهر در قانون حداقل وحداکثری وسقفی برای آن پیش بینی نشده است .ودر فقه نیز اینچنین است .
مطابق ماده 1079قانون مدنی :چنانچه مهر در نکاح ذکر شده باشدومعین باشد "مهر المسمی" نامیده می شود ودر صورتی که ذکری از آن به میان نیامده باشد،ویا اگر ذکر شد مالیت نداشته باشد،ویا مجهول ونامعین باشد در حکم بطلان مهر ویا عدم آن است لذا پس از استقرارعقد مهرالمثل برعهده زوج قرار می گیرد ویا زوجین می توانند برآن توافق کنند.
کاهش مهریه :
از میان عقود وایقاعات که می توان برای تنظیم سند رسمی مربوط به کاهش مهریه مورد اشاره قرار داد.اقرار،ابراء،صلح ،هبه،بذل،قابل ذکر است که در اینجا 2مورد اولی مورد بررسی قرارخواهد گرفت.
اقرار:اقرار به وصول مهریه را شاید بتوان شایع ترین نوع سند تنظیمی در دفاتر اسناد رسمی برای کاهش مهریه نامید.
وفق ماده 1259قانون مدنی :اقرار عبارت از اخبار حقی است برای غیر به ضرر خود.
نسبت به این موضوع که پس از انعقاد عقد نکاح آیا می توان مهریه مندرج در سند ازدواج را تغییر داد.؟
گروهی از حقوقدانان معتقدندکه نمی توان به این امر مبادرت نمود.
چنانچه اداره حقوقی قوه قضاییه طی نظریه ی مشورتی 1187/7-6/7/1376اعلام نموده است که چون نکاح عقدی است لازم جز به طریق پیش بینی شده در قانون قابل انحلال یا فسخ نیست لذا نمی توان مهر مقرردر حین عقد را تغییر داد.مگر در صورت نکاح جدید.اما زوج هر زمان می تواند راسا با توافق زوجه تعهد نمایدکه هنگام طلاق یا عندالمطالبه مبالغی اضافی بر مهریه ی زوجه بپردازد وهمچنین زوجه نیز می تواند تمام یا قسمتی از مهر خود را گذشت کند یا آن را ببخشد.هر نوع توافقی که زوجین در خصوص پرداخت زاید بر مهرالمسمی یا عدم دریافت تمام یا قسمتی از آن بنماید مشمول ماده 10قانون مدنی بوده وبرای طرفین لازم الوفاء است.
)ابراء:در لغت به معنای بهبود،تندرست،گردانیدن،و.... .
مطابق ماده 289قانون مدنی :ابراءعبارت از اینکه دائن از حق خود به اختیار صرف نظر کند.ابراء یک ایقاع است (یکجانبه) وسپس یک اسقاط دین است .
شروط لازم در ابراء1)اهلیت ابراء کننده
2)داشتن ولایت بر حق
3)رضای ابراءکننده
4)موجود بودن
5)آزاد بودن .