غذا و احساسات در مبتلایان ام اس
سحر سلک
بسياري از مبتلايان به ام اس از افسردگي در زمانهاي مختلف رنج مي‌برند. عكس‌العمل افراد در مواجه با افسردگي متفاوت است. بعضي از افراد هنگاميكه افسرده هستند با مصرف برخي از غذاها ناراحتي خود را كاهش مي‌دهند. مثلاً مقدار زيادي سيب زميني سرخ شده، ماكاروني با پنير و يا غذاهاي مورد علاقه خود را مي‌خورند. بنابراين خطر دريافت چربي، شكر و كالري اضافي سلامتی آنها را تهديد مي‌كند. اما بعضي از افراد زمانيكه افسرده مي‌شوند، اشتهايشان كاهش مي‌يابد. بنابراين مهم است كه بدانيد احساس افسردگي چه تأثيري بر نحوة تغذيه و سلامتي شما مي‌گذارد. در اين مواقع سعي كنيد از پزشك براي درمان افسردگي خود كمك بگيريد. افسردگيهاي شديد با تجويز برخي داروها قابل درمان است.
نگرانيهايي در مورد مثانه:
مشكلات مثانه ممكن است قابل درمان باشد. با پزشك خود به محض ديدن اولين علامت مشورت كنيد. ترس از تكرر ادرار و كاهش كنترل ان باعث مي‌شود بسياري از افراد مبتلا به ms كه مشكلات مثانه دارند مايعات خود را محدود كنند. محدوديت در دريافت مايعات ممكن است باعث كم آبي، خشكي دهان، بلع دشوار، كاهش اشتها، يبوست، و حتي كمبود بعضي از مواد مغذي گردد. نوشيدن 6 تا 8 اونس آب يا مايعات در هر روز ضروري است.
براي اينكه مايعات كافي دريافت كنيد، روشهاي زير را بكارگيريد:
- سعي كنيد از نوشيدن آب لذت ببريد، زمانيكه با يك منبع آب مواجه مي‌شويد، سعي كنيد يك جرعه از آن بنوشيد.
- يك بطري قابل حمل آب هميشه باخود داشته باشيد.
- در ميان وعده‌ها و در وعده‌هاي اصلي غذا از آب ميوه، شيرو يا آب استفاده كنيد.
- نوشيدنيهاي غني از كافئين را محدود كنيد مثل قهوه، چاي، كولا و ساير نوشيدنيهاي غير الكلي. كافئين به عنوان ديورتيك (ادرار آور) عمل مي‌كند و بايد كسانيكه مشكلات مثانه دارند از آن اجتناب كنند.
- اگر الكل مي‌نوشيد، در مصرف آن محتاط باشيد. الكل مواد مغذي كم ولي كالري بالايي دارد. الكل از فعاليتهاي حياتي مربوط به سيستم عصبي مركزي مي‌كاهد و باعث افزايش مشكلات مربوط به تعادل بدن می شود. و ممكن است باعث تحريك مثانه و تشديد مشكلات مربوط به مثانه گردد.
اگر شما مستعد ابتلا به عفونتهاي ادراري هستيد، نوشيدن مايعاتي كه به اسيدي شدن ادرار كمك كند، مي‌تواند از اين عفونتها جلوگيري كند. از نمونه آنها مي‌توان آب آلو، زرد‌آلو، سيب و نوعي توت قرمز به نام کرانبری را نام برد. از غذاها يا مايعاتي كه ادرار را قليايي مي‌كنند اجتناب كنيد مثل آب مركبات (آب پرتقال وگريپ فروت)، گوجه فرنگي، سيب زميني، لوبياي چشم بلبلي و آنتي اسيدهاي محتوي بي‌كربنات سديم.
تنظيم حركات روده:
يبوست ممكن است در نتيجه ام اس يا عادات شما باشد. در هر صورت نااميد نشويد و از روشهاي زير بهره بگيريد:
- مقدار فيبر مصرفي خود را افزايش دهيد. فيبر رژيمي ماده اي است كه در غلات، مغزها، دانه‌ها، سبزيجات و ميوه ها يافت مي‌شود و قابل هضم و يا قابل جذب توسط بدن نمي‌باشد. (مواد غذايي حيواني محتوي فيبر رژيمي نمي‌باشند).
- رژيمي كه محتوي 25 تا 30 گرم فيبر در هر روز باشد به بهبود عملكرد روده‌ها كمك مي‌كند. در ضمن اين مقدار فيبر مي تواند باعث احساس سيري شده و مقدار دريافت غذاي شما را كاهش دهد.
- براي افزودن فيبر به رژيم غذايي با مقادير كم شروع كنيد، زيرا افزودن مقدار زيادي فيبر به طور ناگهاني، باعث نفخ، دل درد، اسهال و يا ساير علائم مي‌گردد و شما را از انجام اين كار منصرف مي‌كند.
- سعي كنيد در هر وعدة اصلي غذايي يا در ميان وعده‌ها از ميوهها استفاده كنيد.
- از انواع لوبياها، نخودها و عدس بيشتر استفاده كنيد.
- از برنج قهوه‌اي، ماكاروني تهيه شده از گندم با سبوس و جو (به عنوان غلات كامل) بيشتر استفاده كنيد.
- با استفاده از خشكبار و انواع سبزيهاي خام ميان وعده‌هاي خوشمزه تهيه كنيد.
اگر تصور مي‌كنيد خوردن اين مقدار فيبر مشكل است مي‌توانيد از مكملهاي فيبر استفاده كنيد. يك قاشق غذاخوري ازاين مكملها، 15 گرم فيبر دارد. مكملهاي فيبر ملين نمي‌باشند
ولي قبل از استفاده از آنها، حتماً با پزشك خود مشورت كنيد.
- فراموش نكنيد كه فيبر مقدار قابل توجهي آب جذب مي‌كند، بنابراين زمانيكه فيبر دريافتي خود را افزايش مي‌دهيد، مايعات كافي بنوشيد.
- علاوه بر مصرف فيبر، فعاليت فيزيكي مي‌تواند از بروز يبوست در شما جلوگيري كند.
توجه داشته باشيد كه عدم كنترل مدفوع در بيماري ms اغلب به دليل يبوست اتفاق مي‌افتد.
از كاهش توده استخواني جلوگيري كنيد:
مبتلايان به ms ممكن است در معرض خطر پوكي استخوان يا استئوپروز قرار گيرند. پوكي استخوان در مبتلايان به ms به دليل عدم تحرك، رژيم فقير از كلسيم، و استفاده از داروهاي استروئيدي (كورتونها) پديد مي‌آيد.
- به منظور پيشگيري از پوكي استخوان به نكات زير توجه كنيد:
- مواد غذايي غني از كلسيم بخوريد مثل فرآورده‌هاي لبني كم چرب، سبزيجات برگ سبز تيره، ماهي همراه با استخوانهاي خوراكي آنها، و بعضي از مواد غذايي غني شده مثل آب پرتقال و سريال. در مصرف پروتئين، كافئين و سديم تعادل را رعايت كنيد، چون اين مواد در جذب كلسيم تداخل می كنند.
- ويتامين d به ميزان كافي دريافت كنيد. اين ويتامين، يك ماده مغذي مهم در جذب كلسيم محسوب مي‌شود. به شرط اينكه پوست بدن در معرض نور كافي خورشيد به طور مستقيم قرار گيرد، بدن مي‌تواند مقدار كافي از اين ويتامين را بسازد، ولي بسياري از مبتلايان به ms به منظور جلوگيري از خستگي ناشي از گرما از نور خورشيد دوري مي‌كنند. بنابراين مطمئن‌ترين انتخاب براي اين بيماران استفاده از مكملهاي ويتامين d تحت نظر پزشك است.
- فعاليت داشته باشيد. ورزشهايي را انتخاب كنيد كه استخوانهايتان تحت تحمل وزن بدنتان قرار گيرند.
مشكلات مربوط به جويدن و بلعيدن:
- نوشيدنيهای نسبتا غليظ بلعيدن را آسانتر مي‌كنند، ازاين نوشيدنيها مي توان به آب ميوه‌هاي ژلاتيني، سسهاي ميوه‌‌اي، شربتها و پودينگها اشاره كرد.
- مواد غذايي كه به آساني خرد مي‌شوند مثل انواع چیپسها، كراكرها، نان سوخاري و كيكها مي‌توانند بلعيدن را مشكل‌تر كنند از اينگونه مواد غذايي اجتناب كنيد.
- مواد غذايي نرم نيازي ندارند كه زياد جويده شوند. از سيب زميني له شده و پخته شده به جاي سرخ شده استفاده كنيد به جاي استفاده از ميوهها و سبزيهاي خام از پخته آنها استفاده كنيد. در صورت لزوم از مخلوط كن براي نرم كردن مواد غذايي استفاده كنيد.
- سعي كنيد از لقمه‌هاي كوچك غذا استفاده كنيد تا زمانيكه دچار مشكلات بلع هستيد از جويدن آنها خسته نشويد.
ام اس و مشكلات ديگر:
مبتلايان به ام اس معمولاً مشكلات ديگري هم دارند. ديابت، فشار خون بالا، كلسترول بالا مشكلاتي است كه معمولاً مبتلايان به ام اس به آن دچار مي‌شوند و نياز دارند كه از رژيمهاي غذايي خاص و داروها استفاده كنند. رژيم شناسان مي‌توانند اطلاعات تغذيه‌اي مناسبي رادر اختيار اين بيماران قرار دهند.
تنظیم کننده:سیما صالح
