در مورد معيار های داوری الگو های تدريس جغرافيا
امروز در مورد معيار های داوری الگو های تدريس جغرافيا بر مبنای رويکرد فناوری اطلاعات بحثی مطرح شد . بخشی از مطالب تهيه شده در اين مورد را به عنوان نمونه در اين صفحه می خوانيد شاید آغاز استفاده از رویکرد فناوری ااطلاعات در اموزش جغرافیا به اولین تلاشها برای ترسیم نقشه های پایه باز گردد . اما مطالعات آماری در حوزه جغرافیای جمعیت ، برنامه ریزی ناحیه ای در حوزه جغرافیای انسانی و مطالعات هیدولوژیکی ، ژئومورفولوژیکی و کلیماتولوژی در حوزه جغرافیای طبیعی بیشترین استفاده را در سالهای اولیه تولد این رویکرد برده اند . در زمینه مهارتهاو امکانات فناوری های جغرافیایی دو حوزه GIS و GPSحد اکثر استفاده را از این رویکرد برده اند .چه اساسا این دو مقوله بدون به کار بردن رویکرد فناوری ارتباطات و اطلاعات امکان توسعه به حد امروز را نداشتند. به خصوص ارزش های نتایج تعیین موقعیت جغرافیایی در پروژ های فناوری فضایی ونظامی قدمتی بیش از سایر علوم برای جغرافیا در استفاده از این رویکرد مشخص می سازد . و فرایند تکاملی آن را شاید با تولید اولین عکس های هوایی در دوران جنگ جهانی اول قرین بدانیم و تا به امروز که تصاوریر رقومی ماهواره ای دنیایی تازه ای را برای فناوری های جغرافیایی پیش چشم آورده است. -آينده برنامه درسي جغرافيا در عصر اطلاعات و ارتباطات: طبيعتأ‌آموزش جغرافيا نيز همانند ساير آموزش ها از توسعه فناوري در عصر اطلاعات و ارتباطات متاثر خواهد شد و اصراربر حفظ وضع موجود ناشي از عدم درك چنين فضايي در مقابل روي برنامه ريزان ،معلمان و جغرافيا دانان خواهد بود .اما تجربه ثابت كرده است كه جغرافيدانان به دليل داشتن ديد كل نگر و آرايش و سازماندهي ذهني مبتني بر آموزش هاي جغرافيايي در هر موقيعت جديدي توانسته اند از فرصت ها به بهترين نحو ممكن استفاده نمايند و تهديد هاي بيروني را به فرصت هاي دروني تبديل نمايند .شايد از نادر رشته هاي علمي باشد كه سابقه‌اي بسيار ديرينه در پرداختن به موضوع فناوري اطلاعات در مباحث علمي خود دارد در اين مورد مي توان به سنجش از دور(دوركاوي) و سيستم هاي اطلاعاتي جغرافيايي G.I.S)) اشاده نمود كه نمو نه هاي آشكاري از ورود فناوري اطلاعات به موضوعات جغرافيايي است و طبيعتأ يكي از راه كارهاي موثر براي ترسيم چشم انداز آينده برنامه هاي درسي جغرافيا د رعصر اطلاعات ,پرداختن به موضوعاتي از اين دست مي باشد . موارد استفاده از رايانه در آموزش جغرافيا همان‌طور كه در بخش‌هاي قبلي نيز اشاره شد، موضوع استفاده از رايانه در آموزش جغرافيا را از دو بعد مي‌توان مورد بررسي قرار دارد. اولاً دانش جغرافيا و ماهيت بين رشته‌اي بودن آن و سوابق به‌كارگيري از اطلاعات رقومي در بخش‌هايي از اين دانش نظير سنجش از دور و G.I.S مطرح است كه هم قابليت‌هايي را فراهم مي‌كند و هم از سوي ديگر، انتظارات را از اين رشته علمي افزايش مي‌دهد. ثانيا امكانات آموزشي كه فناوري اطلاعات (IT) براي ساير موضوعات آموزشي فراهم مي‌كند، مي‌بايست درمورد دانش جغرافيا نيز مورد نظر قرار گيرد و همان‌طوري كه بيان شد، فناوري اطلاعات به دو صورت مي‌تواند امكانات آموزشي دراختيار همه‌ي رشته‌هاي علمي بگذارد: 1. بدون اتصال به شبكه‌هاي اطلاع‌رساني 2. با اتصال به شبكه‌هاي اطلاع‌رساني در صورت اول: امكاناتي كه وجود دارد عبارت‌اند از: ديسكت‌ها، لوح های فشرده، نرم‌افزارهاي آماري و نرم‌افزارهاي گرافيكي و در صورت دوم: virtual lab, virtual classroom, tele confrence, e-mail و… حال با تركيب هر يك از ابعاد امكاناتي و مزيت‌هاي بالقوه جغرافيايي مي‌توان اشكال ديگري از موارد استفاده از رايانه در آموزش جغرافيا را تصوير نمود. مثلاً در بحث G.I.S در شرايط بدون اتصال به شبكه‌هاي اطلاع‌رساني و با اتصال به شبكه‌هاي اطلاع‌رساني، تفاوت‌هايي ازنظر عملكرد رايانه‌ها وجود خواهد داشت و يا باتوجه به بين‌رشته‌اي بودن جغرافيا، امكان مضاعفي نسبت به ساير علوم انساني و يا علوم تجربي محض در استفاده از رايانه به هر صورت آن به وجود مي‌آيد. چه موضوعات جغرافيايي را با استفاده از رايانه بهتر مي‌توان آموزش داد؟ در اين قسمت نيز مي‌توانيم طبقه‌بندي بر مبناي سطح آموزش‌ها قائل شويم. به عنوان مثال موضوعات جغرافيايي كه در سطح عمومي با استفاده از رايانه قابل ارائه هستند، عبارت‌اند از: - بازي‌هاي جغرافيايي - آزمون‌هاي جغرفيايي - مشابه‌سازهاي جغرافيايي - و همه‌ي موضوعات معمولي جغرافيا در همه‌ي ابعادش به صورت منابع اطلاعات جغرافيايي در بعد تخصصي اين موضوعات ازطريق رايانه‌ها قابل آموزش هستند: كارتوگرافي، نقشه‌خواني، G.I.S و سنجش از دور. در محتواي فصل چهارم از كتاب درسي جغرافيا در دوره‌ي پيش‌دانشگاهي كاربرد رايانه در جغرافيا به اين صورت طبقه‌بندي شده است. الف- كاربرد رايانه در ارائه‌ي اطلاعات جغرافيايي (با استفاده از CDهاي آموزشي بسياري از موضوعات عام و خاص جغرافيا قابل ارائه هستند.) ب- كاربرد رايانه در پردازش اطلاعات جغرافيايي: نرم‌افزارهاي عمومي آماري در پردازش آمارهاي جغرافيايي نظير داده‌هاي هواشناسي و جمعيت مي‌توانند مورد استفاده قرار گيرند. ج- جغرافيا و شبكه‌هاي اطلاع‌رساني جهاني: جغرافيا نيز مانند هر رشته‌ي علمي و يا هر موضوع مشخصي در شبكه‌هاي اطلاع‌رساني قابل جست‌وجو است. د- ارتباط با جغرافيدانان ديگر كشورها: اميد است جغرافيدانان ايران از چنين امكاني كه به‌وجود آمده است، براي تبادل نظر و اعتلاي دانش جغرافيا استفاده كنند. هـ- پردازش اطلاعات جغرافيايي: بهترين مثال در اين زمينه استفاده از نرم‌افزار ادريسي است كه مي‌تواند با استفاده از داده‌هاي رقومي ماهواره‌اي به تحليل مشخصات هر منطقه اقدام نمايد. و- مشابه‌سازي مدل‌هاي جغرافيايي به وسيله‌ي رايانه: در صورتي كه اين توانايي در معلمان جغرافيا تقويت شود كه بتوانند برنامه‌نويسي رايانه‌اي را بياموزند و يا با همكاري يك برنامه‌نويس رايانه‌اي مشتركاً اقدام به تهيه برنامه‌هاي virtual lab يا آزمايشگاه‌هاي مجازي بنمايند. بسياري از موضوعاتي كه امكان حضور در محل براي مشاهده و تعقيب فرايند آن وجود ندارد، ازطريق رايانه‌ها قابل نمايش هستند. از جمله فرسايش‌ها اعم از بادي يا آبي آن، تغيير كف اقيانوس‌ها، نحوه‌ي عملكرد آتشفشان‌ها به هنگام انفجار و…
