رازهاي دژ گل خندان دماوند

ميراث خبر: سرانجام به دنبال اختصاص اعتبارات لازم ، پس از سال ها انتظار كارشناسان ، دژ گل خندان (هفت دختر ) دماوند كه زير خروارها خاك مدفون شده بود، كاوش و رازهاي اين بناي فراموش شده ، فاش مي شود.

رازهاي دژ گل خندان دماوند



اين دژ در ضلع جنوبي روستاي گل خندان در نقطه تلاقي سياه رود و بوم ، بالاي صخره اي طبيعي در ارتفاع 860 متري از سطح دريا و 8 كيلو متري جنوب جاده آسفالتي تهران به صورت بقايايي از سنگ و ساروج واقع شده است . اين محوطه باستاني كه وسعتي در حدود 2100متر مربع دارد توسط «حسن كردخاني » در سال 53 بررسي و شناسايي شده است . اين بنا در برنامه بررسي آثار تاريخي فرهنگي سال 84 مورد بازديد و به لحاظ بحث تاريخي در اولويت برنامه هاي پژوهشي جهت اخذ مجوزهاي لازم كاوش قرار گرفت .
بررسي هاي اوليه حاكي از آن است كه اين دژ متعلق به اواخر دوره ساساني و دوران اسلامي تا قرن دوم است .
«علي فرحاني » رئيس سابق دفتر ميراث فرهنگي و گردشگري دماوند- فيروزكوه كه به عنوان رئيس هيات باستان شناسي اين دژ تاريخي نيز برگزيده شده است ، در اين باره مي گويد : «كاوش درباره هويت تاريخي دژ گل خندان يكي ازاولويت هاي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران بوده است و به دنبال بررسي و شناسايي اين دژ و اختصاص اعتبارات لازم ، عمليات كاوش احتمالا از هفته آينده آغاز مي شود. » به گفته وي كاوش در اين بنا مي تواند راهي به رازهاي دوره هاي مختلف تاريخي اين دژ باشد و به اين ترتيب يافته هاي جديد در آن مي تواند به بسياري از ابهامات دوره هاي تاريخي دماوند پاسخ گويد. وي درباره موقعيت كنوني دژگل خندان مي گويد: «اين دژ در حال حاضر استوار مانده و مي تواند پس از كاوش به يكي از اماكن بسيار جالب براي جلب توريست تبديل شود.»
فرحاني همچنين مي گويد: «از اهداف اصلي اين كاوش دستيابي به دوره هاي تاريخي و استقراري دژ، مرمت و ساماندهي بخش هاي آسيب ديده بنا، دستيابي و معرفي به عنوان يك اثر تاريخي و نقطه گردشگري ، آغاز كاربري در فضاهاي خارجي آن است .» وي همچنين مراحل بعدي ساماندهي اين بنا را شامل مرمت ، آزادسازي و تعيين حريم آن اعلام كرد.اين دژ با چين هايي از حصارهاي مستحكم آغاز مي شود و ارتفاع حصارها به 9 متر مي رسد. بخش هاي شرقي و غربي اين دژ سالم مانده است . جبهه غربي اين دژ نيز يكي از ابهامات آن به شمار مي رود زيرا به دليل انباشت خاك ، اطلاعات دقيقي از آن توسط كارشناسان ثبت نشده است . مستندات و مدارك تاريخي بسياري در اهميت اين دژ آورده شده كه از آن جمله مي توان از كتاب «ديلمستان » اثر «سيد زهيرالدين مرعشي » نام برد.
در اين كتاب آورده شده است : «300 مرد جنگي در ملك طاووسي يكي از علماي محلي ( به سوي اين دژ) تاخته و دژ را منهدم مي كنند.» همچنين در كتاب «حبيب السير» نوشته «قياس الدين خان مير» از اين قلعه نام برده و آن را برج سپهر و محل توطن رستمداران دانسته است . در اين كتاب اين دعا درباره اين قلعه آورده شده است : كنگره اش ايمن از كمند و گزند، ساحت آن پاك باد.