-
جامعه شناسي صنعتي
«جامعه‌شناسی صنعتی به زیر شاخه‌ای از جامعه‌شناسی اطلاق می‌شود كه موضوع مورد بحث آن، برخی جنبه‌های اجتماعی رفتار افرادی است كه در داخل جوامع صنعتی دست‌اندركار تولید، حمل و نقل، توزیع كالا و فراهم آوردن انواعی از خدمات می‌باشند.»
این رشته هم به بررسی ساختار اجتماعی سازمان‌های صنعتی و هم ارتباط بین این سازمانها می‌پردازد. «به بیان مشخص‌تر این رشته مشتمل است بر بررسی روابط منظمی كه از مناسبات كاری سرچشمه می‌گیرند و مطالعه آن دسته از عوامل اجتماعی كه بر چنین روابطی تأثیر می‌گذارند. این گونه مطالعات تحت پوشش رشته‌ای به نام «جامعه‌شناسی كار» نیز قرار می‌گیرد. اصطلاح جامعه‌شناسی صنعتی در ایالات متحده منشأ نسبتاً جدیدی دارد. كاربرد آن در جاهای دیگر نیز، از آن جدیدتر است.»
حوزه مطالعاتی
به نظر میلر و.ی.فورم، جامعه‌شناسی صنعتی، به مطالعه گروههای كار در روابط كاری، نقشی كه كارگران در گروههای كار ایفا می‌كنند و سازمان اجتماعی محیط كار می‌پردازد. به نظر مور نیز، جامعه‌شناسی صنعتی، تلاش دارد تا تشریح و تحلیل منظمی از نظام صنعتی به صورت سازمانی اجتماعی و توصیفی از روش زندگی صنعتی به دست دهد. ج.هـ. اسمیت هم معتقد است، بحث جامعه‌شناسی صنعتی، مربوط به صنعت(یا هر شكلی از سازمان كار)، به عنوان نظامی اجتماعی است كه در آن عوامل فنی، اقتصادی، سیاسی بر ساختار، كاركردها و تغییرات آن تأثیر می‌گذارند.
مباحث مطروحه در جامعه‌شناسی صنعتی
با تعریفی كه از جامعه‌شناسی صنعتی ذكر شد می‌توان فهمید که این شاخه از جامعه‌شناسی به بحث در زمینه‌های زیر می‌پردازد:
1- توسعه تاریخی جوامع صنعتی؛
2- سازماندهی كار در صنعت؛ بدان معنا كه چگونه كار اجتماعی سازماندهی و مدیریت می‌شود؟ و چه ابزارهایی در دسترس افراد یا جامعه است تا مورد مطالعه قرار گیرد؟ در عرصه حقوقی نیز جامعه‌شناسی به این نكته می‌پردازد كه چه كسانی مالك ابزارها و بویژه زمین هستند؟ و اینكه پیش‌نیازهای نهادی تولید صنعتی، مانند مذهب، خانواده، سازمانها، سیاست و دولت، چگونه‌اند؟ جامعه‌شناسی صنعتی همچنین به بررسی آثار اجتماعی صنعت پرداخته و ارتباط صنعت را با جامعه محلی، جمعیت، قشربندی اجتماعی، حكومت و جامعه، مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهد.
منابع
1. گولد، جولیوس و كولب، ویلیام ل؛ فرهنگ علوم اجتماعی، مصطفی از كیا و دیگران، تهران، مازیار، چاپ اول، 1376، ص 304.
2. بیرو، آلن؛ فرهنگ علوم اجتماعی، باقر ساروخانی، تهران، كیهان، چاپ چهارم، 1380، ص397 و398.
3. فریار، علی اكبر؛ اصول و مبانی جامعه‌شناسی صنعتی، مشهر، آستان قدس رضوی، چاپ سوم، 1380.
نویسنده : سمانه خالدی
منبع: پژوهشکده ی باقر العلوم
