-
زوال عقل (دمانس)
توضيح كلي
زوال عقل (دمانس) عبارت است از اختلال ذهني ناشي از انواع مختلفي از بيماري‌ها كه باعث زوال مغز و از دست رفتن توانايي‌هاي رواني مي‌شوند.
علايم شايع
فراموشي، خصوصاً در مورد وقايع اخير
رفتار پيش‌بيني‌ناپذير و گاهي خشونت آميز
گيجي
از دست دادن علاقه به انجام فعاليت‌هاي طبيعي
مشكل در شناسايي موقعيت مكاني، يا اشخاص، خصوصاً در شب
نامناسب بودن بهداشت شخصي و ظاهر
افسردگي؛ اختلالات خواب
اشكال در قضاوت
بي‌اختياري ادرار يا مدفوع (در مراحل انتهايي)
علل
استحاله يا از دست رفتن ماده خاكستري مغز. علل آن عبارتند از:
بيماري آلزايمر
خونرساني ناكافي به مغز به علت لخته خوني، سكته مغزي، بالا بودن فشار خون، يا تصلب شرايين (آترواسكلروز)
آسيب شديد يا مكرر به سر (مثلاً در اثر بوكس)
تومور مغزي
ايدز
بيماري پاركينسون، داءالرقص هانتيگنتون، بعضي از اختلالات ارثي
زوال عقل ثانويه ناشي از كم‌كاري تيروييد، سيفليس، هيدروسفالي (جمع شدن مايع در مجاري وسط مغز) بدون افزايش فشار داخل جمجمه، كمبود ويتامين ـ ب، و مصرف بعضي از داروها. در اين گونه موارد، امكان دارد زوال عقل با درمان اين بيماري‌ها، قابل برگشت باشد.
عوامل افزايش‌دهنده خطر
بالا بودن فشار خون يا بيماري آترواسكلروز (تصلب شرايين)
سن بالاي 60 سال
پيشگيري
در مورد بيماري‌هاي زمينه‌اي بايد درمان مناسب انجام شود.
خود را در برابر آسيب به سر محافظت كنيد. در اتوموبيل كمربند ايمني را ببنديد. به هنگام راندن دوچرخه، موتورسيكلت، و ورزش‌هاي پر برخورد از كلاه ايمني استفاده كنيد.
براي پيشگيري از آترواسكلروز، سيگار نكشيد، چربي كمتر بخوريد، مرتباً ورزش كنيد، و هر مقدار كه مي‌توانيد استرس خود را كم كنيد.
از پزشك خود درباره اقدامات پيشگيرانه راهنمايي بخواهيد.
عواقب مورد انتظار
اين بيماري در حال حاضر علاج‌ناپذير است. مصرف داروها ممكن است از بدتر شدن بيماري جلوگيري كند، اما نمي‌تواند آن مقدار از كارهاي مغز كه از دست رفته است را دوباره برگرداند.
عوارض احتمالي
عفونت‌ها، يبوست، زمين خوردن و صدمات ديگر، و تغذيه نامناسب. اين عوارض به اين علت ايجاد مي‌شوند كه فرد بيمار نمي‌تواند از خود مراقبت كند.
درمان
اصول كلي
كمكي كه اعضاي خانواده مي‌توانند بكنند:
- تغييرات رفتاري اوليه را متوجه شوند و سريعاً به پزشك اطلاع دهند.
- براي بيمار يادآورهايي مثل ساعت، تقويم روزانه، يا برچسب اسامي فراهم كنند. به بهداشت وي كمك كنيد.
- تغييرات در محيط اطراف و كارهاي روزانه را به حداقل برسانيد.
- بيمار را تشويق به فعاليت‌ها و تماس‌هاي اجتماعي نماييد.
- با احترام و مهرباني با بيمار رفتار كنيد.
- در صورتي كه بيمار نتواند به مراقبت از خود بپردازد، بايد يك محيط حفاظت شده و بدون پيش داوري فراهم شود. اگر نتوان بيمار را در خانه نگاه داشت، بايد وي را به يك مركز نگهداري مناسب انتقال داد.
- مرتباً براي ملاقات پيش وي برويد حتي اگر شما را نشناسد.
- براي افراد خانواده نيز مي‌توان جلسات مشاوره يا روان درماني ترتيب داد.
داروها
داروهايي كه براي درمان ساير بيماري‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرند ممكن است باعث گيجي يا خواب‌آلودگي شوند؛ از پزشك خود در مورد تغيير يا قطع مصرف آنها سؤال كنيد.
داروي مناسب براي درمان بيماري زمينه‌اي
فعاليت
بيمار را تشويق كنيد تا حدي كه مي‌تواند فعاليت داشته باشد.
خانه را از جهت احتمال بروز حوادث ايمن كنيد.
در زمينه جلوگيري از گم شدن بيمار اقدامات لازم را به عمل آوريد.
رژيم غذايي
بيمار بايد يك رژيم غذايي متعادل داشته باشد
