تمرّد نسبت به مأمورين دولتي
تمرّد به هر گونه حمله يا مقاومتي كه با اقدام عملي به طور تجرّي نسبت به مأمورين دولتي در حين انجام وظيفۀ آنها به عمل آيد اصطلاحاٌ تمرّد مي‌گويند.
عناصر تمرّد:
الف) عنصر مادّي:
1- مرتكب: هر شخص حقيقي كه در مقابل مأمورين دولتي مقاومت و حمله از خود بروز مي‌دهد.
2- رفتار مجرمانه: حمله و مقاومت در مقابل مأمورين دولتي كه در مقام انجام وظيفۀ قانوني هستند میباشد، جرم تمرّد در صورتي تحقق مي‌يابد كه مأمور در حين انجام وظيفه اداري مورد حمله يا مقاومت قرار گيرد و انجام وظيفه يا تمرّد نيز رابطه داشته باشد ( رأي شمارۀ 2250 – 3/ 9/ 1318 ديوانعالي كشور) اگر تمرّد در رابطه با انجام وظيفه اداري نباشد در اينصورت اين عمل مشمول ماده 607 قانون مجازات اسلامي نخواهد بود اگر شخص متمرّد در هنگام تمرد دست به اسلحه برد يا سلاح خود را به مأمور نشان دهد در اينصورت مجازات شديدتري در حق او اعمال خواهد شد و كلمه اسلحه شامل اسلحه سرد و گرم مي‌شود امّا ديوان عالي كشور در رأي شماره 2657- 29/ 1/ 1317 چاقو را اسلحه ندانسته است.
3- موضوع جرم: هر گونه حمله يا مقاومتي كه در برابر مأمور دولتي كه در حين انجام وظيفه اداري است صورت بگيرد و از كلمه حمله و مقاومت فهميده مي‌شود كه تمرّد بايد ارتجالي باشد يعني تمرّد قبل از انجام وظيفه متصور نيست بلكه بايد مأمور وظيفۀ خود را شروع كرده باشد و حمله يا مقاومت بعد از آن صورت بگيرد البته تشخيص زمان شروع وظيفۀ مأمور خيلي مهم است كه در وظايف مختلف زمان شروع متفاوتي وجود دارد، تمرّد نسبت به مأمور دولت اعم از آن است كه مأمور دولت درمقام اعمال حاكميت باشد يا اعمال تصدّي ولي ديوانعالي كشور در رأي شماره 3096- 12/12/1318 مقاومت و حمله در مقابل مأمور كه تصدي گري مي‌كند را مشمول ماده 607 قانون مجازات اسلامی نمي‌داند، هر چند مأمورين شهرداري جزء مأموران دولتي مي‌باشند ولي تمرّد نسبت به مأموران شهرداري تابع قانون خاص مي‌باشد واحكام ماده 607 در مورد آنها جاري نيست، اگر حمله يا مقاومتي كه در مقابل مأمورين صورت گرفته دفاع مشروع محسوب شود عنوان مجرمانۀ خود را از دست مي‌دهد كه ماده 62 قانون مجازات اسلامي مقاومت در مقابل قواي تأميني و انتظامي را دفاع محسوب نكرد، مگر اينكه مأمور از وظيفه خود خارج شده و يا بيم قتل يا جرح يا تعرض به عرض يا ناموس در ميان باشد كه در اين صورت دفاع مشروع محسوب خواهد شد البته براي تحقق اين جرم مأمور دولتي نبايد خود سبب حمله يا تحريك طرف مقابل شود كه در اينصورت عنوان مجرمانه تمرّد را نخواهد داشت همچنين اگر مأموري شبانه و در غير موقع ضرورت وارد منزلديگري شود مقاومت در مقابل وي را نمي‌توان مقاومت در مقابل مأمور دانست چون كه از حدود قانوني خارج شده است طبق رأي شماره 90- 14/ 1/ 1381 ديوانعالي كشور.
4 نتيجه مجرمانه: به صرف تحقق حمله يا مقاومت با شرايط مذكور مثل اينكه مأمور در حين انجام وظيفۀ اداري باشد و تمرّد در رابطه با وظيفۀ اداري مأمور باشد تمرّد صورت مي‌گيرد حالا اين حمله يا مقاومت متمرّد مانع انجام وظيفۀ مأمور شده، نشده فرقي نمي‌كند
ب: عنصر معنوي:
سوء نيت عام يا قصد فعل كه فرد قصد ارتكاب عمل را دارد و مي‌خواهد در مقابل مأمور كه در حال انجام وظيفه است حمله يا مقاومت بكند.
سوء‌نيت خاص كه فرد با علم و آگاهي در مقابل مأمور دولتي تمرّد مي‌كند منظور از علم و آگاهي اين است كه مرتكب بداند كه مأمور دولت در حين انجام وظيفه مي‌باشد بعبارت ديگر منظور از علم و آگاهي علم موضوعي است بنابراين جهل به قانون رافع مسئوليت مرتكب نمي‌باشد لذا اگر مأموري در هگام انجام وظيفه، خكم خود را ارائه ندهد و حمله يا مقاومتي صورت گيرد اين عمل جرم نخواهد بود.
ج: عنصر قانوني:
607: هر گونه حمله يا مقاومتي كه با علم و آگاهي نسبت به مأمورين دولت در حين انجام وظيفۀ آنان به عمل آيد تمرد محسوب مي‌شود و مجازات آن به شرح ذيل است.
مجازات قانوني براي متمرّد:
هرگاه متمرد به قصد تهديد اسلحه خود را نشان دهد به حبس از شش ماه تا دو سال محكوم خواهد شد اما اگر متمرّد در حين اقدام دست به اسلحه برد به حبس از يك تا سه سال محكوم خواهد شد و در ساير موارد حبس از سه ماه تا يك سال محكوم مي‌شود در ضمن اگر متمرد در هنگام تمرد مرتكب جرم ديگري هم بشود به مجازات هر دو جرم محكوم خواهد شد.
نویسنده : محسن نجف‌پور
